Dünya biz tatildeyken rahatladı ama komşu Rusya’da alarm zilleri çalıyor

Rusya Merkez Bankası, 161 milyar dolarlık rezerv sürdü ancak rubleyi bir türlü ayakta tutamadı. Türkiye ekonomisi için de kilit önemde olan komşu Rusya’da, özellikle petrolün

50 dolar seviyesinin üzerine çıkmaması krizi tetikliyor. Rusya Merkez Bankası ya en az yüzde 20’lik bir devalüasyona daha razı olacak ya da rezervlerinin iyice erimesini izleyecek

Rusya elindeki rezervleriyle tüm dünyada Ağustos ayının başından bu yana varlık ve para piyasalarında yaşanan sarsıntıdan korunmaya çalışıyor.

Rusya Merkez Bankası (RMB-Bank Rosiî) rublenin dolar ve sepet bazında değer kaybının önüne geçebilmeye çalışıyor.

11 Temmuz’da 146.80 dolara çıkan ve 7 Ağustos’ta Gürcistan-Rusya savaşı sırasında 121 dolarlara kadar gerileyen hampetrol fiyatları bugünlerde 45 dolarlardan işlem görüyor.

Petrol fiyatlarında son dönemde yaşanan bu düşüş, emtia ve petrol ihracatçısı diğer ülkeler gibi Rusya’yı da doğrudan ve olumsuz yönde etkiliyor.

Hem bütçenin tutturulması, hem de sermaye akımları konusunda gerginlik artmaya başladı. Ağustos başından bu yana Rusya’dan yaşanan sıcak para çıkışlarının 211 milyar dolara ulaştığı hesaplanmış vaziyette.

Petrol planları bozdu

Diğer yandan en önemli tehdit ise dünyayı abluka altına alan resesyon yüzünden bir türlü fiyatı artmayan petrol.

Ruslar 2009 bütçesinde, petrolün varil fiyatını ortalama 70 dolar olarak hesaplamış ve tüm planlarını buna göre yapmışlardı. Oysa petrol bugünlerde 45-50 dolar bandında hareket ediyor.

Hemen hemen hiçbir analiz, tüm dünya genelinde büyüme tahminleri aşağıya çekilmişken petrolün varil fiyatının uzun süre 70 dolarlar seviyesini görebileceğine ihtimal vermiyor. Hatta bırakın 70 dolar seviyelerini, 30-35 dolar seviyesine kadar çekilebileceği tahminleri bile yapılıyor.

Petrol fiyatları bu seviyelerini korudukça hem Rusya ekonomisi hem de Rus para birimi ruble üzerindeki baskılar daha da artacak gibi görünüyor.

Rezervleri eritiyor

Ağustos başından bu yana ruble yüzde 20.30 oranında değer kaybetti. Brezilya Reali’nin yüzde 41.4 oranında, Türk Lirası’nın yüzde 34.10 oranında değer kaybettiği bir ortamda yüzde 20.30 oranında değer kaybı önemsiz gibi görünebilir.

Ancak tüm bu para birimleri arasında rupi bir yana, Batı sermaye piyasalarına entegre piyasalardan rublenin “sınırlı” değer kaybının ardında Rusya Merkez Bankası’nın müdahalelerinin payı yüksek.

Ancak Rusya Merkez Bankası’nın gerçekleştirdiği müdahaleler, rezervlerde ciddi erimelere de neden oluyor.

1 Ağustos tarihinde 598 milyar dolar olan Rusya Merkez Bankası’nın uluslararası rezervleri, 5 Aralık itibarıyla 437 milyar dolara inmiş durumda. Yani Rusya Merkez Bankası tam 161 milyar dolar harcayarak rubleyi belli bir seviyede tutmaya çalıştı.

Devalüasyon olacak

Rusya rublenin “bant aralıklarını” açarak kademeli olarak devalüe “olmasını” sağlamaya çalışıyor. Ancak rezervlerdeki hızlı bir erime durumunda daha yüksek oranlı bir devalüasyon bekleniyor.

Petrolde cari fiyat seviyelerinin bir süre daha 45 dolar civarlarında seyretmesi halinde uzmanlar bunun kaçınılmaz olacağını belirtiyor.

Ağustos ayı başında dolar karşısında 23.15 seviyelerinde olan ruble dün 27.75’lerden işlem görüyordu.

Piyasa beklentileri ilk iki çeyrekte yüzde 20’ye yakın bir devalüasyon olacağı yönünde.

Bu beklenti dolar/ruble kurlarını 33.30’a kadar taşıyor. Ancak fon yöneticileri kademeli devalüasyon politikasını sürdürmenin Rusya için zor olacağını düşünüyor.

Baskı artabilir

Bloomberg’de çıkan bir uzman analizine göre ya “kademeli devalüasyon” politikası ile rublenin yüzde 10-15 daha değer kaybetmesine izin verilecek, ancak rezervler 200 milyar dolara inecek ki o zaman baskı daha da artacak. Ya da yüzde 15-20’lik “tek seferlik bir devalüasyonla” hem kaçınılmaz son ertelenmemiş olacak, hem de rezervler en azından 400 milyar dolarlar seviyesinde korunabilecek.

Çözüm zorlaşacak

Rusya Merkez Bankası, karar verme konusundaki yol ayrımını neredeyse geçmek üzere... Geciktikçe Rusya’da bu işin çözümü daha da zorlaşacak gibi görünüyor.

Rusya’da böylesi bir beklenti ya da tedirginlik ortaya çıkması diğer ülkelerden çok daha hızlı ve sert şekilde bankacılık sitemindeki çarkları da durma noktasına getiriyor.

Bu arada Rus halkı da paralarının değerinin düşeceğini varsayarak değerli süs eşyalarına ve gayrimenkule yönelmiş durumda.

Hele bir de Ruslar’ın eski “travmaları” depreşirse, sistemi yeniden çalışır hale getirmek hayli uzun zaman alabilir.



Krizde en hızlı değer kaybı realde oldu



Para birimi değişim (%)



Meksika Pezosu 34.50

G. Afrika Randı 41.40

Brezilya Reali 52.90

Kore Wonu 34.90

Türk Lirası 34.10

Hindistan Rupisi 16.50

Rusya Rublesi 20.30