Doğal gaz krizi! Fiyatlar 10 kat arttı! Avrupa Birliği harekete geçti...

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Borrell, iki günlük ABD temasları öncesinde, Avrupa'nın enerji arz güvenliği hakkında blog yazısı yayımladı.Enerjinin her zaman en önemli jeopolitik konular arasında yer aldığını anımsatan Borrell, "Enerji, Rusya ile yaşanan krizin neden olduğu yüksek fiyatlar ve gaz arz sorunları yüzünden gündemimizin ilk sıralarında yer alıyor" iddiasını dile getirdi.Borrell, enerjide yaşanan baskılara karşı tedbir almaları gerektiğini ifade ederek, Washington'daki AB-ABD Enerji Konseyi'nin bu alanda transatlantik iş birliğini artıracağını kaydetti.Enerji fiyatlarının enflasyonu yükselttiğine dikkati çeken Borrell, enerji fiyatlarının 2022 boyunca yüksek kalmasının enflasyonu daha fazla artıracağını, bunun da ekonomik toparlanmaya ciddi zarar vereceğini ifade etti. Borrell, "Enerji fiyatları küresel arz ve talep sorunları nedeniyle yükseldi. AB'de gaz fiyatları bir yıl öncesine göre 6 ile 10 kat daha yüksek seviyede bulunuyor." değerlendirmesinde bulundu. Doğal gazın Avrupa'nın toptan elektrik piyasasında fiyatların belirlenmesinde önemli rol oynadığını hatırlatan Borrell, gazdaki fiyat artışının elektrik fiyatlarını da yukarı tırmandırdığını aktardı.

Borrell, Rusya ile şiddetli bir kriz yaşadıklarını anımsatarak, enerjinin sadece bir fiyat konusu olmadığını aynı zamanda bir arz güvenliği meselesi olduğunu ifade etti. AB-Rusya ilişkilerinde enerji politikasının her zaman ön planda olduğunu anlatan Borrell, "AB gaz ithalatının yüzde 40'tan fazlası Rusya'dan sağlanıyor" değerlendirmesinde bulundu.Borrell, AB'nin Rusya'dan gaz ithalatını azaltmasının sadece yeşil dönüşüme katkı vermeyeceğini, bunun Avrupa'nın stratejik bağımlılığını da azaltacağını savundu.Rusya'nın son yıllarda döviz rezervlerini artırarak ekonomik yaptırımlara karşı direncini yükselttiğini anımsatan Borrell, AB'nin ise olası gaz kesintilerine karşı kapasitesini geliştirmek için fazla adım atmadığını dile getirdi.Borrell, AB'nin acilen stratejik gaz rezervlerini artırması ve ortak gaz alım imkanlarını geliştirmesi gerektiğini kaydetti.

Rusya’nın geçmişte enerji kaynaklarını siyasi amaçlarla kullandığını ileri süren Borrell, "Rusya, son haftalarda sözleşme taahhütlerini sıkı bir şekilde yerine getirmesine rağmen Rus devletine ait Gazprom, Avrupa depolama tesislerini yeniden doldurmak için ek gaz göndermeyi reddederek piyasada daha fazla tedirginliğe neden oldu" dedi. Borrell, ABD ve diğer ortaklarla birlikte enerji arzının bir silah ve jeopolitik kaldıraç olarak kullanılmasına karşı olduklarını belirtti. Gaz arz güvenliğini sağlamaları gerektiğine dikkati çeken Borrell, bunun için kaynakları daha fazla çeşitlendirmelerinin önemine işaret etti.Borrell, ABD'nin halihazırda Avrupa'nın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarikçisi konumunda olduğunu ve bu alanda iş birliğini yoğunlaştırdıklarını anlattı. AB'nin LNG arzını artırmak için Norveç, Katar, Azerbaycan, Cezayir ve diğerleri ülkelerle de görüştüklerini anlatan Borrell, İber Yarımadasını Avrupa ile daha entegre hale getirmek için hızla çalışmaları gerektiğini belirtti.

AB DOĞAL GAZ İÇİN BAKÜ'YE BAŞVURDU

Doğal gaz rezervlerinde normalden hızlı düşüş yaşayan Avrupa Birliği (AB), Azerbaycan’ı acil durum planlamasında önemli unsurlardan biri olarak görüyor. AB’nin hedefi, Azerbaycan’dan Türkiye üzerinden Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) aracılığıyla Avrupa’ya gönderilen doğalgazın mümkün olduğu kadar artırılması.

AZERBAYCAN’DA TOPLANTI

Ukrayna krizinde diplomasinin başarısız olması ihtimalini dikkate alan ve Rusya’nın doğalgaz akışını daha da kısmasından endişe eden AB, dayanıklılığını artırmak için aralarında ABD, Katar ve Azerbaycan’ın olduğu ortaklarla daha yakın çalışmayı planlıyor. Bu konuda Avrupalı müttefiklerine tam destek veren ABD ve doğalgaz akışının aksaması halinde LNG tedarikini artırma konusunda AB’yle çalışmaya hazır olduğu mesajı veren Katar’ın yanı sıra Azerbaycan da işbirliğine hazır. Konu geçen cuma günü Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de sekizincisi düzenlenen, bakanlar düzeyindeki Güney Gaz Koridoru (SGC) toplantısı bağlamında da gündeme geldi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le de bir araya gelen AB Komisyonu’nun Enerjiden Sorumlu Üyesi Kadri Simson, hedeflerinin Azerbaycan’dan Avrupa’ya yönelik doğalgaz ihracatının artırılması olduğunu söyledi. Bu çerçevede Trans Adriyatik Boru Hattı’ndan (TAP) yıllık 10 milyar metreküp (bcm) doğalgaz geçişi hedefleniyor. Azerbaycan, geçen yıl 8.5 milyar metreküpü Türkiye’ye; gerisi İtalya, Yunanistan, Bulgaristan ve Gürcistan’a olmak üzere toplam 19 bcm doğalgaz ihraç etti. TAP aracılığıyla taşınan doğalgaz oranı ise 6.8 milyar metreküpü İtalya üzerinden olmak üzere toplamda 8.1 bcm oldu. TAP yetkilileri yıllık kapasitesinin 20 bcm seviyesine yükseltilebileceği görüşünde. Kapasite artırımı olması halinde Azeri doğalgazından yararlanan ülke sayısının da artırılması planlanıyor.

AKIŞ ARTACAK

Simson, “Bu proje, yaşanan eksikler ve enerji piyasasındaki yükselen fiyatlar bağlamında önemli” dedi. Aliyev de Avrupa enerji pazarlarının 2022’de SGC aracılığıyla daha fazla Azeri gazının aktığını göreceğini ifade etti. Simson ile Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov’un toplantı sonrası yayımladıkları ortak bildiride AB ile Azerbaycan arasındaki stratejik enerji ortaklığı bir kez daha teyit edildi. Acil durumlarda Azerbaycan doğalgazı önemli olsa da hacim açısından Rus doğalgazıyla kıyaslanabilecek düzeyde değil. Rusya, Avrupa doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’ından fazlasını karşılıyor. Resmi verilere göre Azerbaycan’ın doğalgaz rezervleri 2.6 trilyon bcm düzeyinde.

REZERVLERDE HIZLI DÜŞÜŞ

Avrupa Birliği ülkelerinin doğalgaz alanında yaşadığı rezerv sorunu rakamlara da net şekilde yansıyor. Avrupa Gaz Altyapısı (GIE) verilerine göre Ocak 2021’de yüzde 52 seviyesinde olan doğalgaz rezervleri geçen ay yüzde 37.5’e geriledi. Bu ayın başında ise yüzde 37’nin altına düşüldü. Bu doğal bir süreç ancak asıl dikkat çeken bu düşüşün hızı. Rezervlerde yüzde 50’nin altına düşülmesi ilk kez bu kadar erken oluyor.

ARAYIŞ DEVAM EDİYOR

Rus doğalgazındaki azalma karşısında zorda kalan AB’ye yardımcı olmak için LNG rezervlerini seferber eden ABD, başka ülkelerin de destek olmasını sağlama amaçlı çabalarını sürdürüyor. LNG’sinin yüzde 70’ini Avrupa’ya yönlendiren ABD, Katar’ın ardından Uzakdoğu ülkelerini de devreye sokma çabasında.