Çöpte bile kalmadı hurdası da yükseldi

Son bir yılda dolar ve euronun Türk Lirası karşısında çok hızlı değer kazanması Türkiye’nin ithal ettiği ürünlerde büyük sıkıntılara neden oldu. Bu sıkıntının en fazla etkisini gösterdiği sektörlerden birisi de kağıt sektörüydü. Yıllık 6.2 milyon ton kağıt tüketimine sahip Türkiye’de 3 milyon tonluk ithal kağıt maliyetinin döviz kaynaklı olarak 3-4 kat artması kağıt kullanılan tüm sektörlerde krize neden oldu.

3 ayda 2’ye katlandı

Gazete, kitap, dergi fiyatları yükseldi. Ambalaj ve paketleme maliyetleri artınca bu gıda sektörüne yansıdı. Tuvalet kağıdının bile fiyatları 3’e katlandı. Durum böyle olunca kağıt tüketimi zorunlu olarak azaldı. 6 milyon tonluk ihtiyacın 3.2 milyon tonunu hurda kağıtlardan karşılayan Türkiye’de çöplerde bile kağıt kalmadı. Çöpten toplanan kağıt da değerlendi. Kilogram fiyatı 3 ayda 2’ye katlandı.

200’den 100’e düştü

Daha önce hurda kağıdın kilogramını 20 kuruştan sattıklarını söyleyen Sokak Toplayıcıları Derneği Başkanı Recep Kahraman, “Kağıt krizi sokağa yansıdı. Fiyatlar yükselince kağıt tüketimi düştü. Bizler sokağın nabzını tutan insanlarız. İnsanların tüketiminin düştüğünü günlük olarak görüyoruz. Çöpte kağıt bulmak artık zorlaştı. Eskiden 200 kilogram kağıt topladığımız sokaktan şimdi 100 kilogram toplayamıyoruz. Hurda kağıt değere binince bizden alınan kağıdın kilogram fiyatı 40 kuruş oldu” diye konuştu..

3 milyar $ ödüyoruz

Türkiye kağıt ihtiyacını karşılamak için yurt dışından milyonlarca ton kağıt alırken bu ithalat için Çin, Rusya ve Avrupa’ya her yıl 3 milyar dolar para ödüyor.

Günde 70 TL

Türkiye’de sokaklardan atık toplayan işçiler günde ortalama 70-80 lira kazanıyor. Toplayıcıların büyük kısmını Afgan işçiler oluşturuyor.

Kişi başına 75 Kilogram

Türkiye’de hurda kağıt tüketiminin önemli bölümü mukavva sektörü tarafından gerçekleştiriliyor. Genel tüketime göre, kişi başına yılda 75 kilogram yeni kağıt tüketimi düşüyor.

Lirayla alıp $’la satıyorlar

Kağıttaki fiyat artışının geri dönüşüm tesislerince suistimal edildiğini belirten Recep Kahraman, “Geri dönüşüm tesisleri fiyat dalgalanmalarının ilk yaşandığı zamanlarda piyasadan çok ucuza kağıt toplayıp stok yaptı. Bunu tüm tesislerde görmek mümkün. Ucuz fiyattan toplanan ve bizden lirayla satın alınan o kağıtları şimdi dolarla piyasaya yüksek fiyattan sürüyorlar. Ellerinde Türkiye’nin 1 yıllık kağıt ihtiyacı kadar stok var” diye konuştu.

ARACI SORUNU HER YERDE

Piyasadaki toplayıcılardan toplanan hurda kağıtların atık merkezleri tarafından kilogramı 75 kuruşa satın alındığını belirten Atık Kağıt ve Geri Dönüştüçüleri Derneği (AGED) Genel Sekreteri Osman Kaytan, “Türkiye yıllık 3.2 milyon ton hurda kağıt topluyor. 800 bin ton da ithal ediyor. Burada toplanan kağıtta kalite sorunu var. İthal kağıda göre çok kalitesiz. Makinelere zarar veriyor. Ayrıca büyük bir aracı sonunu var. Çöpten bize gelene kadar fiyat katlanıyor” ifadelerini kullandı.

KAĞIT

Hurda kağıdın fiyatı 3 ayda 20 kuruştan 40 kuruşa çıktı.

DEMİR

Hurda demirin kilogramı geçen yıl 30-35 kuruşken şimdi 55-60 kuruşa yükseldi.

PLASTİK

Piyasada 40 kuruşa satılan plastiğin kilogramı şimdilerde 70 kuruşu gördü.

GÜNDE 4 KERE ÇIKIYORUZ

Türkiye’nin hurda kağıt ihtiyacının büyük bölümünü sokaklarda çalışan toplayıcılardan sağlanıyor. Onlardan birisi de Afganistan’dan gelerek Eyüp sokaklarında kağıt toplayıcılığı yapan 27 yaşındaki Serdar Han. Kağıt ve diğer hurdaları bulmakta zorlanmaya başladıklarını söyleyen Han, “Bunlar çok değerli hale geldiği için önceden topladığımızın yarısı kadar toplayamıyoruz. Eskiden günde 2 kere sokağa çıkıp 200 kilo atık toplardık. Şimdi 4 kere çıkıp 100 kiloya ulaşamıyoruz. Zaten lira kazanıp Afganistan’a dolar olarak gönderiyorduk. Şimdi gönderdiğimiz para 4 kat azaldı” şeklinde konuştu.