Çay alım fiyatları açıklandı

DOĞU Karadeniz Bölgesi’nde 200 binin üzerinde üreticinin merakla beklediği 2011 yılı yaş çay taban fiyatı Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker tarafından kilo başına 98 kuruş taban fiyat ve 12 kuruş destekleme primi olmak üzere 1 TL 10 kuruş olarak açıklandı.

Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nde (ÇAYKUR) düzenlenen toplantıda konuşan Bakan Eker, 6’ıncı yaş çay taban fiyatını açıklama törenine katıldığını söyledi. Eker, diğer sektörlerde olduğu gibi tarım sektörünü de daha iyi bir noktaya getirerek üreticilerin daha çok gelir elde etmelerini sağlamayı amaçladıklarını söyledi. Tarımsal destekleme projesinde belirli bir stratejik değişiklikle destekleme politikalarını değiştirdiklerini ifade eden Eker, şöyle konuştu:

"2002 yılında Rizeli çiftçiler sadece doğrudan gelir desteği alıyordu. O gün bu miktarın toplamı 3 milyon 100 bin liraydı. Çayda destekleme primi uygulaması yoktu. 2003 yılında çayda destekleme primi uygulamasını başlattık. Sadece 2010 yılında üreticiye sağladığımız nakit prim desteği 148 milyon 500 bin liraya ulaştı. Eğer ölçüye vurursak destek miktarı 2002 yılına göre yüzde 4 bin 500 oranında arttı. Rize’de 2003-2011 yılları arasında çiftçilerimize 769 milyon lira nakit destek ödemesi yaptık. Bu rakam çiftçilerimizin cebine koyduğumuz destektir."

TÜRKİYE ÇAY ÜRETİMİNDE 7’İNCİ SIRADA

Çayın Doğu Karadeniz ve Rize için çok önemli olduğunu vurgulayan Eker, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"20’nci Yüzyıl sonlarında faaliyete geçen çayda, ülkemiz bugün itibariyle dünyadaki üretim alanlarının yüzde 3.3’üne sahip. Türkiye’de 763 bin dekar alanda 1 milyon 300 bin ton üretim yapılıyor. Bu 2002 yılında 850 bin ton civarında idi. Kuru çay üretimi de 137 bin tona 238 bin tona çıktı. Sadece kuru çayda 100 bin tondan fazla üretim artışı meydana geldi. Bu dönem içinde Türkiye’de hem verimlilik, hem yaş çay hem kuru çay üretiminde ciddi bir artış oldu. Ortalama verim dekar başına bin ile bin 500 kilo arasında. Türkiye çay tarım alanlarının genişliği bakımında dünyada 7, kuru çay üretimi bakımından 5, kişi başına tüketim bakımından 4. sıradayız. Dünyada an çok çay içen 4 ülkeden biri Türkiye. Son yüzyılda üretim alanı olmasına rağmen bu seviyeye gelmiş olması çok anlamlı."

Üretici sayısında önemli artış olmadığı halde çay üretimde artış sağladıklarını ifade eden Eker, şöyle konuştu:
"Hükümet olarak üreticiyi daha iyi gelirle buluşturmak için bir takım tedbirler aldık. Hükümete geldiğimizde çay fiyatı 2002 yılında 32 kuruş idi, prim yoktu. Biraz budama tazminatı vardı. Geçen yıl prim dahil 1 lira oldu. Bu psikolojik eşikti. 2003 yılında yüzde 40 artış, 2004 yüzde 31 artış, ondan sonra yüzde 11, 12 gibi. Çünkü enflasyon düştü. Böylece bu yıla geldik."

YAŞ ÇAY FİYATI DESTEKLEME FİYATI İLE 1.10 LİRA

Çaykur’un giderlerini büyük ölçüde gelirlerinden karşılayan, yetmediği yerde hazinenin destek verdiği bir kuruluş olduğunu kaydeden Bakan Eker, şunları söyledi:
"Çayın kilogram başına maliyeti 2002 yılında 24.9 kuruştu. 2010 yılında 70 kuruş maliyet vardı. Bu yıl 74 kuruşluk maliyeti var. Bu da önceki yıla göre yaklaşık yüzde 5’lik maliyet artışı getiriyor. 2010 TÜFE artışı yüzde 8.57’dir. Bu esas alınıyor. 2002 yılında çay fiyatı 32 kuruş iken dolar karşılığı 22 cent idi. 2010 yılındaki yaş çay fiyatı primle birlikte 1 lira, dolar karşılığı 65 cent idi. 2002 yılına göre bizim verdiğimiz fiyat artışı yüzde 213’dür. Dolara göre artış ise yüzde 195’dir. Haziran ayı içinde bir ödeme gerçekleştirilecek. Bütün bunları dikkate alıyoruz. Bu yıl fiyat 98 kuruş, prim de 12 kuruş olmak üzere 1.10 kuruş olacak. Bir önceki yıla göre artış yüzde 10’dur. Enflasyon yüzde 8,5. Maliyetin yüzde 5 arttığı bir dönemde imkanlar ölçüsünde en iyi fiyatı Çaykur olarak sağlamaya çalıştık."

Bu arada yaş çay taban fiyatının açıklanmasının ardından Çaykur’a gelen Devlet Bakanı Hayati Yazıcı’nın da katılımı ile Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker tarafından özel sektör çay firmalarının temsilcileri ile bir toplantı gerçekleştirildi. Burada konuşan Bakan Yazıcı, açıklanan yaş çay taban fiyatının hayırlı olmasını dilediğini belirterek özel sektör yaş çay firma temsilcileri ile bir durum değerlendirmesi yapacaklarını söyledi.

ÜRETİCİ ÇAY TABAN FİYATINI AZ BULDU

1.10 TL’lik yaş çay taban fiyatı üreticileri memnun etmedi. Rize Muhtarlar Derneği Başkanı Mustafa Erbaş, fiyatın üreticiyi memnun eden bir fiyat olmadığını belirterek, şöyle dedi:

"Bölgenin ekonomik yönden girdilerinin azaldığı bir ortam var. Çay fiyatı Rize’de yaşayanların ekonomik olarak yaşamlarını sürdürebilecekleri bir fiyat değil. Rize’de göçü engellemenin yolu fiyatın yukarı çekilmesi ile mümkündür. İyi fiyat beklentimiz vardı ama olmadı. Bir ton gübre fiyatı 900 lira iken 1 ton çay, destekleme primi ile bin 100 lira. Bu rakamın çok da büyük bir rakam olmadığı görmekteyiz. Memnun değiliz."

BİRAZ DAHA ARTIRILABİLİRDİ

Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç ise, ortalama 1.20 lira fiyat talep ettiklerini belirterek, "Bu fiyat bizim beklediğimiz fiyata yakın oldu. Beklenen bir fiyattı. Enflasyon oranlarına bakıldığında biraz daha yüksek görünüyor. Belki biraz daha artırılabilirdi ama üreticinin beklediği bir fiyattı" dedi.

Rize Ticaret Borsası (RTB) Başkanı Mehmet Erdoğan da, enflasyona göre bakıldığında fiyatın bu rakamın üzerinde olduğunun görüldüğünü belirterek, "Yüzde 8.9’luk bir enflasyon oranında çay taban fiyatına yüzde 10’luk bir artış verildi. Beklenen bir fiyattı. Burada biraz da özel sektör çay fabrikalarının durumunun göz önüne alındığını düşünüyoruz. Rakam üreticinin beklentileri doğrultusunda daha yüksek açıklansaydı zor durumda kalan özel sektör olacaktı. Girdi maliyetlerinin artmasıyla özel sektörde kaçak çaya yöneliş olabilirdi. Fiyat özel sektör firmalarını memnun etti" diye konuştu.