BTC’de zarar ettiren anlaşma değiştirildi

Bakü’den Ceyhan’a petrol taşıyan BTC hattında Türkiye’nin yılda 300 milyon dolar kazanç yerine 3 yılda 210 milyon dolar zarar etmesine neden olan anlaşmanın şartları değiştirildi. Enerji Bakanı Taner Yıldız, “Eğer anlaşmayı düzeltmesek projenin bitiş tarihine kadar zarar 3.7 milyar doları bulacaktı. Şimdi

1 milyar dolar kâr edebileceğiz” dedi

Yüzyılın projesi olarak lanse edilen ancak Türkiye için yüzyılın fiyaskosuna dönüşen BTC’de Botaş aleyhine olan anlaşmanın şartları değiştirildi. Değişikliklerle ilgili bilgi veren Enerji Bakanı Taner Yıldız, Türkiye’nin elini kolunu bağlayan anlaşmada Türkiye aleyhine olan hükümlerin değiştirildiğini söyledi.

VATAN zararı yazmıştı

Bakan Yıldız, “Günlerce süren müzakerelerin 6 başlığından biri de bu konuydu. 1999’da imzalanan anlaşmayla, nimet külfet dengesinde Türkiye için eşitsizlik yaratılmış. Eğer değiştirmeseydik, bundan sonraki işletim süresinde her yıl ortalama 30 milyon dolar eksiye girecektik. Yapılan anlaşmayla, Türkiye’nin yapmaya zorlandığı 250 milyon dolarlık yatırımı da konsorsiyum yapacak. Yıllara sari eskalasyon oranı talebimiz kabul edildi. Geçmişe dönük zararımız karşılanacak. Bunun için 100 milyon dolar nakit olarak bize ödenecek. Eğer bu düzeltmeyi yapmasaydık, proje boyunca toplamda 3.7 milyar dolar zarar ederdik. Bununla hem zarar etmeyeceğiz, 1 milyar dolar da kâr edeceğiz” dedi.

Botaş, yüzyılın projesi olarak lanse edilen, yılda en az 300 milyon dolar taşıma ve vergi geliri elde etmeyi planladığı Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattından zarar ettiğini itiraf eden gizli rapora VATAN ulaşmıştı. VATAN’da 29 Aralık 2009’da çıkan habere göre Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurumu ve KİT Komisyonu’na gizli ibareli bilgilendirme yazısı yazan Botaş, 3 yılda 210 milyon dolar zarar ettiğini belirtip “Anlaşmalar değişmezse zararımız artarak devam edecek” diyordu.

Anlaşmalarda BTC Co. tarafından pompa istasyonları yakıtı olarak petrol tercih edilirse, BIL’e varil başına 18 doları geçmeyecek şekilde petrol sağlanacağı garanti altına alınmıştı. Böylece yakıt tavanı getirilerek, maliyet sınırlanmıştı.

Ancak her nedense boru hattındaki petrolün pompalanmasında petrol yerine yakıt tavan fiyat garantisi olmayan doğalgaz seçildi. Hampetrole gelen fiyat artışlarının doğalgaza yansıması sonucu işletmeci BIL şirketi büyük miktarlarda yakıt gideri ödemek zorunda kaldı. Böylece yılda 300 milyon dolar taşıma ücreti alınmasına rağmen bu miktardan daha fazla bir maliyet, boru hattından akan petrolün Ceyhan’a ulaştırılmasında çıktı.

Türkiye Avrupa’ya doğalgaz satacak

Geçtiğimiz hafta Azerbaycan’la imzalanan ve 6 ayrı anlaşmadan oluşan paketin detayları, Türkiye’nin gelecek yıllarını belirleyecek bir “Hazar Operasyonu”na adım attığını ortaya koydu. 6 ayrı anlaşmaya konulan imzalarla Türkiye, Avrupa’nın gaz sağlayıcısı olacak. Türkiye, Azerbaycan’la yaptığı anlaşma sayesinde Şahdeniz-2 gazını hem kullanan, hem satan, hem de Avrupa’ya aktaran bir ülke olacak. Atılan imzalarla 2018’den sonra Şahdeniz-2 gazının 6 milyar metreküpü Türkiye’de, 10 milyar metreküpü de batıda kullanılmak üzere Türkiye’ye gelecek.

Halen dünya ülkelerinin üzerinde çalıştığı Nabucco projesinde doğalgaz temininde sorun yaşanıyor. Öte yandan geçiş ülkeleri başta olmak üzere ücret anlaşmazlığı bulunuyor. Hükümetler arası anlaşması imzalanan Nabucco Projesi’nde somut bir adım hala atılamadı. Türkiye, Şahdeniz-2 projesiyle attığı adımla, diğer projelerin bir türlü çözemediği Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacını karşılamış olacak. Böylece Avrupa’nın doğalgazı, sadece geçiş ülkesi olarak değil, satıcı ülke olarak da Türkiye’den sağlanmış olacak.

Ulusal ve uluslararası enerji çevrelerinde “Türkiye esas şimdi Azerbaycan’la kardeş oldu” şeklinde yorumlanan Şahdeniz-2 anlaşmasının detaylarını Enerji Bakanı Taner Yıldız anlattı. Yıldız, “Bu anlaşma, iki ülke arasında doğalgaz temini anlaşması değil. Bu öyle bir anlaşma ki, Türkiye’nin uluslararası alandaki gücünü artıracak ve prestij sağlayacak. Nabucco, TAP ve benzer projeler nasıl Avrupa’nın arz güvenliğini sağlamayı başarmayı hedefliyorsa, Şahdeniz-2 tam da bunu sağlayacak bir anlaşma” dedi.

6 ayrı anlaşma paketindeki yer alan bir başka anlaşmayla da Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilk gaz anlaşması kapsamında fiyat revizyon hakkının da 2018’e kadar kaldırılmasına imza atıldı. Böylece Türkiye, Azerbaycan’dan, diğer doğalgaz tedarik edilen ülkelere göre daha ucuza aldığı doğalgazda fiyatların revize edilerek yükseltilmesi talebiyle karşılaşmayacak. Daha önce Azerbaycan’dan alınan doğalgazın fiyatıyla ilgili bir revizyon yapılmış ve fiyat yaklaşık iki katına çıkarılmıştı.