Ayçiçek yağı fiyatlarında artış sonrası hareket geçildi! Buğday, arpa, çavdar, yulaf, gübre için ek ödeme...
Hükümet harekete geçeti. Temel gıda maddesi içinde yer alan un, ekmek, makarna ile hayvan yeminin ana maddesini oluşturan hububat, baklagiller ile yağlı tohumlarda antrepolardan yurt dışına gönderilme durduruldu. Cumhurbaşkanlığı kararıyla da buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ürünlerini eken çiftçilere, bu yıla mahsus olmak üzere dekarda 50 lira ek gübre desteği sağlandı.
Rusya-Ukrayna sürecinin etkilerini hafifletmek için başta ayçiçeği olmak üzere gıda hammaddelerinde art arda yeni destekler açıklanıyor. Destek sağlanan yağlık ayçiçeği ekim alanlarının kapsamı genişletilirken, buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikalede ek 50 lira mazot ve gübre, 6 üründe ise ilave 8 lira tohum desteği sağlanacak. Türkiye, yüzde 32 ile dünyanın en büyük ayçiçeği ithalatçısı ve bu ithalatın da yüzde 55’ini Rusya’dan, yüzde 15’ini Ukrayna’dan yapıyor. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle ithalat gemilerinin limanda bekletilmesi sonucu ham ayçiçeği yağının tonu 1.400 dolardan 2 bin dolarlara kadar çıkmıştı. Buğdayda da son 14 yılın en yüksek fiyatına (tonu 500 doları aştı) ulaşılmıştı.
GÜMRÜK VERGİSİ SIFIRLANDI
Fiyat baskısını ve oluşabilecek tedarik sıkıntısını ortadan kaldırmak için art arda önlemler alınıyor. Bu önlemlerin de başında üretimi artırmaya dönük teşvik ve destekler yer alıyor. Geçtiğimiz günlerde önce ayçiçeği hammaddesinin alternatif ürünleri olan kanola, aspir, mısır, soya ve palm yağlarında Gümrük Vergisi 30 Haziran’a kadar sıfırlanmıştı.
ÜRETİM ALANI GENİŞLETİLDİ
Dün de mevcut ayçiçek üreticisine yönelik yeni bir destek daha açıklandı. Buna göre; Aydın’a bağlı Efeler, Köşk, Sultanhisar ve Yenipazar bölgesi, Karabük- Eskipazar, Kütahya-Domaniç ve Sivas-Hafik havzaları olmak üzere 4 ilde 7 bölge daha diğer ürünlerin yanı sıra yağlık ayçiçeği ekim alanını genişletmek amacıyla destekleme kapsamına alındı. Konu ile ilgili Cumhurbaşkanı Kararı, dün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Gümrükler Genel Müdürlüğü, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın talebine uygun olarak, dün itibariyle hububat, baklagil, yağlı tohumlar ve yem grubundaki ürünlerin antrepolardan yurt dışına transit rejimi altında taşınmasına izin vermeyecek. Transit yasağı listesinde buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale; mercimek, nohut, kurufasulye; ayçiçek tohumu-yağı, aspir tohumu-yağı, kolza tohumu-yağı, palm yağı-çekirdeği, soya tohumu-yağı ile yem yapımında kullanılan her türlü buğday, arpa, yonca, sap, saman, küspe yer aldı. Uzmanlar, “Türkiye böylece ithalatçılara, listedeki bu ürünleri başka ülkelere göndermeni istemiyorum. Tedarik edebiliyorsan gümrük vergilerini de düşürdüm, Türkiye’ye ithal et” mesajı verildiğini belirttiler.
İHRACATINA YASAK GELDİ
Önlemler kapsamında ayçiçek yağı, soya yağı, ayçiçeği tohumu, aspir, pamuk tohumu yağları, rep, kolza ve hardal yağı, mısır yağı ve margarin ihracatı da yasaklanmıştı. Sonrasında boşta kalan atıl tarım arazisine hububat (buğday, arpa, vb.), baklagil ve yağlı tohum (ayçiçeği, kanola, soya, aspir, vb.) ekecek çiftçiye yatırım bedelinin yüzde 75’ine kadar destek sağlanacağı duyurulmuştu.
5 ÜRÜNDE EK 50 LİRA MAZOT VE GÜBRE
Kararla, ayçiçeğinin yanı sıra 5 üründe de çiftçiye mazot ve gübre gibi ek girdi desteği sağlanırken, 6 üründe ise sertifikalı tohum desteğinde artış öngörülüyor. Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale (buğday ve çavdar melezi) için 2021 üretim yılında dekar başına 22 lira mazot, 20 lira gübre desteği olmak üzere 42 lira ödenecekti. Buna ilave olarak bir defaya mahsus dekar başına ilave 50 lira girdi (mazot, gübre) desteği verilecek. Yani bu 5 üründe çiftçiler 2021 ürünü için toplamda dekar başına 92 lira alacak. Bu hafta gübre ve mazot desteği ödemeleri başladı.
Destek dekara 42 lira üzerinden yatırılıyor. Daha sonra bu 92 liraya tamamlanacak. ÂSertifikalı tohum kullanan çiftçilere; 2021 üretim yılı için arpa, buğday, çavdar, tritikale, yulaf, çeltikte dekar başına 16 lira, aspirde 5 lira, nohut ve kanolada (kolza) 20 lira, susamda 4 lira, kuru fasulye, mercimek ve yoncada 30 lira, patateste 100 lira, fiğ, yem bezelyesi, korunga ve soyada 22 lira, yer fıstığında ise 17 lira olarak 2022 bütçesinden ödeneceği açıklanmıştı.
Şimdi yeni kararla bu ürünlerden arpa, buğday, çavdar, tritikale, yulaf ve çeltik olmak üzere 6’sında sertifikalı tohum kullanım desteği dekar başına 8 lira artışla 24 liraya çıkarılıyor. Bu da 2023 bütçesinden karşılanacak. Ayrıca istihdam edilen her bir tarım danışmanı için yıllık 46 bin lira olan destek 6 bin lira artışla 52 bin liraya çıkarıldı. Desteklerden Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı olan çiftçiler yararlanabilecek.
EKİM HAVUZU GENİŞLEDİ
Destek kapsamındaki ayçiçeği ekim havzalarına yenileri eklendi. Bu çerçevede Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamındaki ürünler listesinde yer alan Aydın-Efeler, Aydın-Köşk, Aydın- Sultanhisar, Aydın-Yenipazar, Karabük-Eskipazar, Kütahya-Domaniç ve Sivas-Hafik havzalarında yer alan ürünler değiştirildi. Güncelleme ile 7 bölgede diğer ürünlerin yanında yağlık ayçiçeği ekimi de desteklenecek.
‘GENİŞLEME’ OLUMLU’
Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, kararla ilgili Hürriyet’e şunları söyledi: “Bazı illerde ekim alanları genişletilmiş. Bu olumlu bir gelişme. Türkiye 7 iklim bölgesinde bulunan ve her türlü tarımsal üretimin yapılabildiği bir ülke. Bu nedenle bu güne kadar pek çok ürünü ithal etmemize hiç gerek yoktu. Hatta bırakın Türkiye’yi Türkiye gibi bir ülkeyi daha doyurabiliriz. Bu nedenle ne yazık ki geç de kalınmış bir karar olduğunu düşünüyorum. Yakında et ve süt ürünleri de gündeme gelecek mesela. Şu anda Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı çiftçilerimize bu destek verilebilecek. Orta ve uzun vadede üretim planlaması yapılmalı. Bu planlar ile tarımsal desteklemenin de artırılması ve desteklerin gününde ödenmesi gerekir.”
‘DAHA FAZLA DESTEK ŞART’
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez kararla ilgili Hürriyet’e şunları söyledi: “Çiftçiye verilecek her türlü desteği olumlu buluyoruz. Bu destek de olumlu ancak yeterli değil. Son desteklemelerde buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi yani hububatlara yönelik bir pozitif ayrımcılık yapılmış. Ayçiçek boyutunda da kendi kendimize yeterlilik oranımız yüzde 66’dan yüzde 60’a düştü. Rusya ve Ukrayna üzerinden aldığımız için fiyat artışı gündeme geldi. Ayçiçek yağının tonu da 1.400 dolardan 2.400 dolara çıktı. Bu son çıkan destekte de 4 il, 7 havzada yağlık açiçeğini destek kapsamına almak önemli ama gübre mazot desteği 37 lirada kaldı. Dolayısıyla herkesin hububat üretmesi diğer ürünlerin azalmasını gündeme getirecek. Bu karar olumlu ama yetersiz. TMO’nun şimdiden alım garantisi vermesi gerekiyor.”
