AVM'lerde yeni dönem! Artık değişti

AVM hesaplarının bağımsız denetimden geçmesi de zorunlu oldu. Avans, ortak gelir ve gider hesaplama ve raporlama işlemleri ile ortak gider paylaşımına ilişkin diğer işlemlerin yönetmeliğe uygunluğu, bağımsız denetim kuruluşunca denetlenerek rapora bağlanacak. Yönetmeliğe aykırı uygulamaların belirtildiği bağımsız denetim raporu, her yıl temmuz ayı sonuna kadar AVM’deki perakende işletmelere de gönderilecek. (Ticaret Bakanlığından, Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 18 Ağustos 2022 tarihli Resmi Gazete)

MİLYARLARCA LİRA

Hürriyet'ten Ahmet Karabıyık'ın yazısına göre, yeni imzalanacak mağaza-kira sözleşmelerinin tamamında geçerli olacak yönetmelik değişikliği, eski kiracılar için yenilemeyle birlikte devreye girecek. Yani eski kiracılar; sözleşmenin yenilenme tarihine kadar ya da sözleşme süresinin uzatılma tarihine kadar söz konusu reklam, pazarlama, danışmanlık gibi ortak giderlere katlanmaya devam edecekler. Diğer yandan AVM yönetimleri de ‘ortak alan giderlerine ilişkin son yönetmelik değişikliğinin’ iptali için dava açacaklarını açıkladılar. Milyarlarca lira olarak ifade edilen; reklam, pazarlama vb. masraflar, mağaza işleten kiracılar için önemli bir ‘gider kalemi’, mülk sahibi AVM yönetimleri için de önemli bir ‘gelir kalemi’. Dolayısıyla her iki taraf için de kritik olan ‘ortak alan gideri’ belli ki bir süre daha tartışılmaya devam edilecek.

İŞTE KRİTİK DETAYLAR

Yönetmelikte yer alan diğer kritik değişiklikler de şöyle:

Ortak gider: Ortak kullanım alanlarına ilişkin elektrik, su, doğalgaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım ve onarım, güvenlik, temizlik ve sağlık giderleri gibi alışveriş merkezinin aynına ilişkin olmayan ortak kullanım alanı giderleri ile yönetim giderlerini (AVM’de fiilen çalışan bordrolu yönetim personelinin göreviyle ilgili giderleri) ifade ediyor.

Ortak giderler için, bir önceki yılın kesinleşen ortak giderlerinin yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle hesaplanan tutar üzerinden AVM yönetimleri avans alabilecek. Avans alınması halinde, avansın ait olduğu yılı izleyen şubat ayı sonuna kadar mahsup işlemi gerçekleştirilecek.

Ortak gider katılım payları perakende işletmelerden yazılı olarak talep edilecek ve bu yazıda giderlerin tür ve tutarları ayrı ayrı belirtilecek.

AVM içindeki perakende işletmeden, yönetmeliğe göre tahsil edilmesi gerekenden daha az ortak gider katılım payı tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilmeyen kısım iş yeri malikince karşılanacak.

Kiraya verilmemiş iş yerlerine ait ortak gider katılım payları bu iş yerlerinin maliklerince karşılanacak.

HAVA PARASININ VERGİSİ VAR MI?

AVM’lerde yer almak isteyen mağazaların ortak gider ve kira gideri dışında önemli bir giderleri daha var: Hava parası. Eski kiracı, mağazaya talip olan yeni kiracıdan mağazayı boşaltması karşılığı tahsil ediyor bu parayı. Eski kiracı sonuçta bir gelir elde ediyor ‘hava parası’ adıyla. Tabii ki vergisel yönü de var bu gelirin. Eski kiracı işyerindeki faaliyetlerini sonuçlandırdıktan sonra (gelir vergisi mükellefiyeti son bulduktan sonra) bu geliri elde ediyorsa ‘arızi kazanç’ sayılıyor bu kazanç. Ve, 58 bin lirayı da (2022 yılı için) geçiyorsa ertesi yıl mart ayında hava parasını tahsil edenin beyanname vermesi gerekiyor. Hava parası elde eden şahıs/şirket; halen vergi dairesinde kayıtlıysa, faalse bu kez fatura keserek defterlerine o tarih itibarıyla hava parasını gelir olarak kaydetmesi gerekiyor.

ÖZELGE İSTENEBİLİR

Hava parasını ödeyen işletme içinse şu tereddüt oluşacaktır: Ödenen hava parası tek seferde gider yazılabilecek mi, yoksa aktife (hak olarak) alınıp yararlanma süresince yıllara yayarak amortisman gideri mi yazılacak? Bu konuda Maliye’nin görüşünü açıklayan tebliğ, özelge vb. kaynak olmadığından direkt gider yazılması riskli olabilir. Olası riskleri Maliye’nin görüşleri çerçevesinde yönetmek isteyen işletmelerin Maliye’den özelge isteyerek kayıtlarını oluşturmalarında yarar var.