17 çeyreğin en iyisi

4’üncü çeyrek büyümesi % 5.7’ye çıktı. Türkiye 17 çeyreğin en yüksek performansını sergiledi. Büyümede iç tüketim etkili oldu.

Türkiye 25 çeyrektir kesintisiz büyüyor. Ekonomik büyüme 2015’te beklentileri aştı. Türkiye ekonomisi, 2015’in 4’üncü çeyreğindeki yüzde 5.7’lik Gayrisafi Yurt içi Hasıla (GSYH) artışı ile 17 çeyreğin en yüksek performansını sergiledi.

Küresel piyasalarda çalkantıların yaşandığı, jeopolitik risklerin arttığı ve yurt içinde iki genel seçimin gerçekleştiği 2015’te iç tüketimin olumlu rüzgarıyla Türkiye ekonomisi yüzde 4 büyüdü. Böylece Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan hedef tutturuldu. Piyasada 2015 başında büyümenin yüzde 3’ün altında gerçekleşeceği öngörülürken, çeyrek bazlı büyümeler açıklandıkça bu beklentiler yüzde 4’e çıkmıştı.

Büyümede revizyon

TÜİK daha önce yüzde 2.9 olarak açıkladığı 2014 yılı büyüme verisini yüzde 3.0’e, yüzde 4’lük 2015 üçüncü çeyrek büyüme verisini yüzde 3.9’a ve yüzde 3.8 olan 2015 yılı ikinci çeyrek büyüme verisini de yüzde 3.7’ye revize etti.

2015’te GSYH, cari fiyatlarla 719 milyar 967 milyon dolara (1 trilyon 953 milyar 561 milyon lira) düştü. Söz konusu rakam, 2014’te 799 milyar 370 milyon dolar (1 trilyon 748 milyar 168 milyon lira) seviyesindeydi.

Sektörel bazda cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, yüzde 20 ile mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetlerde kaydedildi. Bu sektörü, yüzde 19.2 ile su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri, yüzde 19 ile tarım, ormancılık ve balıkçılık izledi. Geçen yıl madencilik ve taş ocaklığı sektörü yüzde 3.2 daralırken, en küçük büyüme de yüzde 1.1 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı faaliyetlerinde gözlendi. İnşaat da yüzde 11.1 büyüme gösterdi.

İç tüketim dopingi

Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2015’in 4’üncü çeyreğinde yüzde 4.1’lik artış gösterdi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.7 arttı. Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2015’te sabit fiyatlarla yüzde 4.5’lik artışla 87 milyar 392 milyon lira, cari fiyatlarla yüzde 11.4’lük büyümeyle 1 trilyon 341 milyar 190 milyon lira oldu.

Devletin nihai tüketim harcamaları sabit fiyatlarla yüzde 6.7 artarak 14 milyar 975 milyon lira, cari fiyatlarla yüzde 14.3’lük yükselişle 306 milyar 605 milyon lira olarak gerçekleşti. Büyümeye yurt içi tüketim 3 puan, devletin nihai tüketim harcamaları 0.7 puan, sermaye oluşumu 0.9 puan pozitif etki sağlarken, stok değişmeleri 0.3 puan, net ihracat 0.3 puan aşağı çekti.

Reformlara hızla devam

Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, “Türkiye, Çin ve Hindistan hariç gelişmekte olan ekonomilerin 2 katından fazla büyüdü” dedi. Şimşek, şunları kaydetti:

“Hedefimiz, güçlü, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme ile yüksek gelirli ülkeler arasında yer almak. Bu hedefimize ulaşmak için gerekli yapısal reformları uygulamaya devam edeceğiz.”

Büyük pazarlar toparlanıyor

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, büyümenin beklentiler doğrultusunda gerçekleştiğini belirterek, şunları söyledi: “2015’te büyümenin iç talep kaynaklı olduğunu görüyoruz. Fakat son çeyrekte ihracat pazarlarımızın toparlanmaya başlamasıyla dış ticaretin büyümeye katkısı arttı. 2016’ya dair ilk veriler de bu eğilimin devam ettiğini gösteriyor. “

Türkiye 23 AB ülkesini solladı

Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, “Büyüme oranı Türkiye’nin son 13 yıldır geçirmekte olduğu dönüşümün ne kadar sağlam bir ekonomik temele sahip olduğuna işaret ediyor” dedi. Elitaş, şunları aktardı: “Ülkemiz bu performansıyla 23 AB üyesi ülkeden daha hızlı büyümeyi başardı. 2014’teki dünyanın en büyük 18’inci büyük ekonomisi olma konumunu da muhafaza etmeyi başardı.”

Hızımız bu yıl daha da artar

Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, geçen yılki yüzde 4’lük büyümenin, küresel ekonomideki olumsuzluklar, yakın coğrafyadaki jeopolitik sorunlar, iki genel seçim ve terör saldırılarına rağmen başarıldığını, bu performansın 2016’da daha iyiye gitmesinin beklendiğini belirtti. Yılmaz, “Büyüme hızı 2003-2015 döneminde yüzde 4.7, 2010-2015 döneminde yüzde 5.2 olarak gerçekleşti” dedi.

Kişi başına gelir 25 bin 130 TL

TÜİK verilerine göre, kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) 2015’te cari fiyatlarla 25 bin 130 TL, dolar bazında 9 bin 261 dolar oldu. Kişi başı GSYH 2014’te 22 bin 732 TL, dolar olarak hesaplandığında 10 bin 395 dolar çıkmıştı. Dolar bazındaki gerileme TL’deki değer kaybından kaynaklandı.

İç tüketim sırtladı

Ziraat Yatırım Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, Türkiye’nin resmi hedeflerle uyumlu şekilde büyüdüğünü belirterek, jeopolitik risklerin arttığı, iç siyasette iki genel seçim gerçekleştirilen yılda iç tüketimin büyümeyi sırtladığını vurguladı. Geçen yıl Türkiye’de 1 milyon araç satışının yapıldığını belirten Yılmaz, “İç talep Türkiye’de üretimi destekledi ve istihdamın artması sağlandı. Genç nüfus, Türkiye’de iç talebi canlı tutmayı sürdüreceğe benziyor” dedi.

G20 dördüncüsü olduk

Türkiye yüzde 4’lük büyüme rakamıyla G20 ülkeleri arasında dördüncü oldu. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) verilerine göre, dünya ekonomisinin yüzde 85’ini oluşturan G20 ülkeleri geçen yıl ortalama yüzde 3.2 büyüdü. Gelişmekte olan ülke konumundaki Hindistan, bu dönemde G20 ülkeleri arasında en güçlü büyümeyi kaydetti. Hindistan ekonomisi geçen yıl yüzde 7.3 büyüdü. Bu ülkeyi yüzde 6.9 ile komşusu ve dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin izledi. Gelişmekte olan ülkeler içinde yer alan Endonezya 2015’te yüzde 4.8 büyüyerek G20 ülkeleri içinde üçüncü sırada yer aldı.

Zorlu bir yılda değerli büyüme

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayinin Türkiye’nin 2015 yılı ekonomik büyümesine katkısının çok değerli olduğunu söyledi. Bahçıvan, “2015’teki bütün iç ve dış olumsuz konjonktürü göz önüne aldığımızda, Türkiye’nin zorlu bir yılda elde etmiş olduğu bu büyümeyi ekonomimizin geleceği açısından değerli buluyorum” dedi. Bahçıvan, ekonomide konjonktürel nedenlerle de olsa hâlâ iç talep ağırlıklı bir büyümenin söz konusu olduğunu ve bunun dış taleple daha çok desteklenmesi gerektiğini belirterek, “2016’nın çok daha güçlü bir büyümeyi hak ettiğine inanıyorum” diye konuştu.

Suriyeliler’in pozitif etkisi

BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, ulaşım, sağlık, eğitim ve giyimin hızlı performans gösterdiğini kaydederek, özel tüketim ve GSYH büyümesine pozitif katkı sağladığını belirtti. Altuğ, “Artan Suriyeli mülteci sayısının da özel tüketime pozitif katkı yaptığını düşünüyoruz” diye konuştu.

AB’ye ihracat destekler

İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, bu yıl asgari ücret artışı ve seçim vaatlerinin etkisiyle özel tüketim kaynaklı büyümenin süreceğini söyleyerek, “Avrupa’da toparlanma son çeyrekteki gibi ihracat kanalından büyümeyi destekleyebilir. Bu yıl iç tüketimin desteği ile büyümeyi yüzde 3.5 olarak öngörüyoruz” dedi.

Sanayi ön plana çıkıyor

Halk Yatırım Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı, sanayi üretiminden alınan olumlu sinyallerin büyüme verilerine yansıdığını belirterek, “Geçen yılın son çeyreği, sanayinin tekrar ekonomik aktivitede ön plana çıktığı bir dönem oldu” diye konuştu. Tokalı, çeyreklik bazda aralıksız büyümenin söz konusu olduğuna dikkati çekti.