1 milyar $’lık bonus

Türkiye, İran’dan satın aldığı doğalgazın fiyatı konusunda 2012 yılında açtığı uluslararası tahkim davasını kazandı. Karar sonrasında, Türkiye’nin 2011-2015 yıllarında İran’dan aldığı doğalgaz fiyatına yüzde 13-15 arasında geriye dönük indirim uygulanacak. İran’ın ödeyeceği yaklaşık 1 milyar dolarlık cezayla kamu şirketi BOTAŞ’ın 2 milyar liraya dayanan zararlarının kapatılması ve vatandaşın doğalgaz faturasının düşürülmesi hedefleniyor.

İran Milli Gaz Şirketi Genel Müdürü ve Petrol Bakan Yardımcısı Hamid Rıza Iraki, Türkiye’nin şikayeti üzerine Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde yapılan doğalgaz anlaşmazlığının ikinci aşamasını İran’ın kaybettiğini açıkladı.

İran gazı en pahalısı

Ankara’ya ödenecek cezanın miktarının daha kesinleşmiş olmadığını söyleyen Iraki, “2011’den itibaren 4 yıl boyunca satılan doğalgaz fiyatının yüzde 10 ila 15’ini ceza olarak ödeyeceğiz. Rakamın netleşmesi için Ankara’yla görüşmelerimiz devam ediyor. 1 milyar dolara kadar ceza ödeyebiliriz” dedi.

Davanın 2 aşamadan oluştuğunu kaydeden Hamid Rıza Iraki, “Davanın ilk bölümü doğalgaz arzı ikinci kısmını doğalgaz fiyatı konusundaydı. Arz konusundaki ilk mahkemeyi kazandık, fiyat konusundaki ikinci mahkemeyi kaybettik” dedi.

Rusya’dan sonra Türkiye’nin ikinci doğalgaz tedarikçisi olan İran, yıllık ortalama 10 milyar metreküp doğalgaz satıyor.

İran’dan gelen gaz Türkiye’nin kullandığı en pahalı doğalgaz. Türkiye 1.000 metreküp İran gazına 431 dolar ödüyor. Bu rakam Rus gazında 370 dolar, Azeri gazında 295 dolar.

2004’te de kazandık

Hükümet, İran’ın uyguladığı yüksek fiyatı indirmesi için uzun süredir çalışıyordu. İran’ın fiyatlarda geri adım atmaması üzerine Türkiye, konuyu Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne taşımıştı. Türkiye daha önce de 2004’te tahkime gitmiş, İran Ulusal Doğalgaz Şirketi NIGC’e karşı açılan dava sonucunda BOTAŞ’ın fiyat revizyonu isteği haklı bulunmuştu. BOTAŞ bu davada yüzde 16.5’lik indirim almıştı.

GEÇEN hafta yaşanan aşırı soğuklar nedeniyle günlük doğalgaz tüketiminde rekor kırıldı. 25-29 Ocak arasında tüketim 1 milyar 128 milyon metreküpe ulaştı. 25 ve 26 Ocak’ta 235’er milyon metreküp doğalgaz tüketildi.

BOTAŞ’ın zararı 1.7 milyar lira

Yüksek seyreden dolar kuru ve Rusya ile İran’dan fahiş fiyatla alınan doğalgaz nedeniyle BOTAŞ’ın 2 milyar liraya yakın zararı bulunuyor. Son açıklanan 2014 yılı bilançosuna göre, BOTAŞ 1 milyar 766 milyon TL zarar etti. Ana faaliyet konusu doğalgaz ticareti ve petrol taşımacılığı olan şirketin 2014 yılı satış hasılatı 37 milyar 474 milyon TL, satışların maliyeti 39 milyar 145 milyon TL oldu. Kamu şirketi, faaliyet dışı gelirlerin eklenmesiyle 2014’ü 587 milyon TL net zararla kapattı. BOTAŞ’ın zarar etmesinin nedeni ithalatçı ülkelerden indirim alamadığı için yüksek fiyatla gaz ithal edip abonelere zararına satması.

İran kafaları karıştırdı

İran Ulusal Gaz Şirketi (NIGC) Türkiye’ye yüzde 10-15 arasında doğalgaz indirimi yapılmayacağını iki ülke arasındaki davanın devam ettiğini açıkladı. NIGC yaptığı açıklamada tahkim mahkemesinin henüz son kararını vermediğini davanın devam ettiğini vurguladı.

İndirim vatandaşa yansıyacak

Enerji Bakanı Berat Albayrak, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin İran’dan alınan doğalgazın fiyatı konusunda Türkiye lehine yüzde 13.3 ile 15.8 arasında bir indirim kararı verdiğini belirterek, taraflar arasında bir mutabakat sağlanması halinde indirim kararını bu yıl fiyatlara yansıtmayı düşündüklerini söyledi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile bulunduğu Şili’de gazetecilerin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Albayrak, “Geçtiğimiz günlerde uluslararası tahkim lehimize karar verdi. Muhtemelen bu yıl içerisinde tahminimiz bu indirimin uygulanması ile ilgili Türkiye lehine bir karar söz konusu olacak. Bizim için çok sevindirici bir gelişme. Bunu en kısa sürede halkımıza indirim olarak yansıtmayı düşünüyoruz, bunun için bir çalışma içerisindeyiz. Bu indirim geriye dönük olarak işleyecek” dedi. Albayrak, şunları kaydetti: “Önümüzdeki birkaç ay içinde tarafların mutabakata varması ile ilgili bir süreç olacak. Bu, tabii sınırsız bir süreç değil. Birkaç ay içinde bir uzlaşma olmazsa tahkim kendisi bu aralık içinde bir oran belirleyecek. İnşallah bu yıl içerisinde bunun fiiliyata geçmesini bekliyoruz.”