Uzmanından sınav kaygısıyla başa çıkma yolları
Gençlerin yaşamında sınavlar, öncesinde, anında, sonrasında ortaya çıkan aşırı stres ve kaygı olumsuz sonuçları da beraberinde getiriyor. Sınav öncesi, sınav anı ve sınav sonrasındaki dönemde en çok karşılaşılan sorunlardan birinin sınav kaygısı olduğunu vurgulayan Klinik Psikolog Gözde Ceylan, sınav kaygısının olumsuz düşünceler nedeniyle sınava ya da sınav sonrasında elde edilecek sonuca karşı kaygı duyma durumu olduğunu söyleyerek YKS öncesi sınav kaygısıyla baş edebilme yolları üzerine öğrencilere bazı baş etme yollarından bahsetti.
Kişilerin sınav öncesinde işlevsel olmayan baş etme yollarını kullandıkları için yoğun bir kaygı ve korku yaşadıklarına işaret eden Klinik Psikolog Gözde Ceylan, bu nedenle sınav sırasında mevcut performanslarını gösterirken güçlük yaşayabileceklerini belirtti. Kaygı seviyesini düşürmek ve kontrol altına almak için sınav kaygısıyla etkin baş edebilme yollarının önemli olduğunu söyleyen Klinik Psikolog Gözde Ceylan, olumsuz düşüncelerin kişinin yansıtabileceği performansın altında bir sonuca sebebiyet verebileceğinin altını çizdi.
“Yapamayacağım, bu sınavı kazanamayacağım, tek bir soruda bu kadar zaman kaybettiysem diğer sorularda da zorlanacağım, X üniversitesini kazanamazsam kimse beni sevmeyecek” gibi düşüncelerin yerine “Gereken emeği gösterdiğimde, yapabileceğim sorulara odaklanırsam bu sınavı kazanabilirim. Bir soruyu yapamamak tüm soruları yanıtlamayacağım anlamına gelmez!” gibi olumlu düşüncelere yönelmenin önemine vurgu yapan Ceylan, sınavdaki performansın kişinin tüm benliğe dair bir performans olarak değerlendirilmemesinin önemine vurgu yaparak “Sınavda beklediğiniz, istediğiniz sonuca ulaşamamak sizin kişiliğinizin tamamına değil, ilgili sınavdaki performansınız ile ilgili olduğu anlamına gelir. İlgili sınav sonucunda aldığınız sonuç ile bir sonraki sınav sürecinde yapabileceğiniz, yapmamanız gereken ipuçlarını da barındırıyor olacaktır” diye konuştu.
SORULARI SIRAYLA BİRER BİRER ÇÖZÜN
Sınav sırasında her soru veya problemi birer birer çözmek gerektiğinin önemine dikkat çeken Klinik Psikolog Gözde Ceylan sözlerini şöyle sürdürdü: “Sınav anında öğrencinin zihni sıklıkla ya daha önce yapamadığı ya da yaparken zorladığı bir soruda takılıyor. Kimi zaman da tüm soruları hızlıca gözden geçirerek kendisi için güçlük yaratabileceğini varsaydığı sorularla motivasyonu düşüyor. Bu da kaygının daha çok artmasına yol açıyor. Ancak sorular bir merdiveni basamak basamak çıkar gibi sırayla birer birer çözüldüğünde ya da zorlandığı soruları daha sonra bakabilirim diye kendisine izin vererek devam ettiğinde kaygı düzeyi azalır.”
HANGİ MESLEĞİ SEÇECEĞİNİZE KARAR VERİN
Aday öğrencilere mesleki eğilim belirleme envanteri ile ücretsiz tercih danışmanlığı yaptıkları bilgisini de veren Klinik Psikolog Gözde Ceylan, bu envantere üniversite web sayfasından ulaşabileceğini de sözlerine ekledi. “Hangi mesleğin kendileri için uygun olduğunu bilmek, bulmak, akıllarında seçtikleri meslek kendi becerileri bakımından uygun olup olmadığını anlamak için yaptığımız bu envarterin sonucu ile kişilere ulaşıyoruz” diyen Ceylan, dilerlerse tercih danışmanlığı görüşmesi yaptıklarını ve bu envanter sonucunda elde edilen bilgi/bilgiler ile kişinin sınav öncesinde, anında ve sonrasındaki kaygısının azalmasına yardımcı olduklarını da dile getirdi.
NEFES EGZERSİZLERİYLE KAYGI SEVİYENİZİ DÜŞÜRÜN
Sınava girerken ve sınav sırasında nefes alışverişini düzenleyebilmenin kaygıyı azaltmak için faydalı olabileceğinden bahseden Ceylan, “Kaygı duyduğunuz anda ya da konsantre olmakta güçlük çektiğinizde sınava bir süre ara verin. Zihninizde bir dikdörtgen hayal edin. Burundan nefes alırken dikdörtgenin kısa kenarını çizin. Nefesi ağızdan verirken bu defa dikdörtgenin uzun kenarını çizin. Tekrar burundan nefes alırken dikdörtgenin diğer kısa kenarını çizip ardından ağızdan nefes verirken yine dikdörtgenin diğer uzun kenarını çizin. Burada amaç nefes aldığımız süreden daha fazla bir sürede nefesi vererek kaygı sebebi ile hızlanan kalp atım hızınızı düşürülebilirsiniz. Kalp atım hızı arttığında kişinin kalbi daha hızlı kan pompaladığı için nabzı yükselecek ve zihni tehlike algılayacaktır tam da bu noktada konsatre olmak güçlüklü hale gelecektir. Bu noktada dikdörtgen hayal ederek nefes alışverişini organize etmek kaygı düzeyinizi azaltabilecektir” diyerek sözlerini bitirdi.
