Tımar sisteminin bozulmasının nedenleri ve sonuçları nelerdir?

Osmanlı imparatorluğu döneminde devletin toplumdan aldığı vergiler kendi içlerinde koşullarına göre farklılık göstermektedir. Osmanlı devletinin hem ekonomik hem de askeri gücünü etkileyen tımar sisteminin bozulmasıyla birçok sonuçlar meydana gelmiştir.

TIMAR SİSTEMİNİN BOZULMASININ NEDENLERİ VE SONUÇLARI NELERDİR?

Tımar sistemi; Dirlik olarak tanımlanan toprakların haksız şekilde dağıtılması, Söz konusu bu toprakların herhangi bir yasal dayanağı olmaksızın özel mülk yapılması ya da bağışlanması sonucunda Ağır vergiler karşısında köylünün toprağını terk etmesi sebebiyle Tımarlı sipahilerin arka plandaki işler için görevlendirilmesi olarak ifade edilmektedir.

Tımar sisteminin bozulmasının sebeplerine bakılacak olursa; Osmanlı imparatorluğunun gerileme döneminde başta komutanların basiretsizliği sebebiyle ordunun birçok savaşı kaybetmesi sonucunda topraklar özellikle çiftçiler başta olmak üzere askerlere yetersiz kalmaya başlamıştır. Bu sebeple tımar sistemi bozulmuştur.

Tımar sisteminin bozulmasının sebeplerinin ortaya çıkmasıyla birlikte bu duruma bağlı sonuçlarda meydana gelmiştir. Tımar sisteminin bozulmasının başlıca sonuçlarına bakılacak olursa;

-Tımar sipahilerinin olarak ifade edilen askerlerin sayısı azaltılarak Sonraki zamanlarda ayaklanmalar yaşanacak olan yeniçeri sayısını artırmış ve yeniçeri için devletin harcamaları artmaya başlamıştır.

- Ekonomik olarak güçsüzleşmeye başlayan Osmanlı devleti üretim azaldığı için gelir seviyesi düşmüş ve yeterince vergi toplanamamıştır.

-Halk fakirleşmiş ancak devlet harcamaları artması sebebiyle halka daha çok vergi yükü binmiştir.

-Toplum içerisinde özellikle çiftçiler kendi topraklarını bırakarak büyük şehirlere göç başlamıştır.

-Üretim tarafı kapasitesini artıramaması sebebiyle kazanç elde edilememekte ve bu sebeple İşsizlik artmıştır.

-Köyde kente göç sebebiyle çiftçiler topraklarını sürmemesi sebebiyle Tarımsal ürünler azalmaya başlamıştır.

TIMAR SİSTEMİNİN FAYDALARI NELERDİR?

Tımar sistemi, Osmanlı'da devlet adına çalışan asker ve kamu çalışanına hizmetleri karşılığında maaş yerine, toprak vermek üzerine kurulu bir sistemdir. Bu sistem o dönemde çok avantajlarını yaşarken Osmanlı imparatorluğun gerileme döneminde Tımar sistemi sebebiyle büyük problemler, toplumsal ayaklanmalara sebep olmuştur.

En önemli faydası Tarım topraklarının işlenmesini sağlaması olmuştur. Yine toprakların sipahiler olarak adlandırılan asker gözetimine bırakılması nedeniyle güvenlik ve asayişi sağlamaları olmuştur.

Tarımsal üretime dayalı olan Tımar sistemine göre işlenen toprak hem çiftçiye hem de hem sipahi hem de merkezi yönetime fayda sağlamaktadır. Devletin tarım arazilerinden almış olduğu verginin tamamı asker ocağındaki masrafları karşılamak üzere kullanılmaktaydı.

Öte yandan tarım üretimini artırmaya yönelik çalışmalar yapılmış, çiftçi kendi kazancını toprağından sağlamıştır. Böylece toprağı süren çiftçiler, askerler başta olmak üzere tüm halk devlete olan bağlılığı güçlendirilmiştir.

TIMAR SİSTEMİNİN GELİŞİM VE ÇÖKÜŞÜ

Devletin yükseliş döneminde savaşların art arda kazanılması sebebiyle sınırların çok genişlemesi ve toprakları kendi himayelerine aldıklarından dolayı toprak fazlasını bu şekilde halkına bağışlama yoluna gitmişlerdir. Ancak sonrasında savaşların mağlubiyetle sonuçlanması nedeniyle toprak kayıpları yaşanmaya başlamış bu sebeple himayelerinde olan ve bağışlanan topraklardan sahipleri ağır vergiler ödemeye başlamışlardır.