Tımar sistemi nedir? Osmanlı tımar sistemi özellikleri nelerdir?

Osmanlı Devleti hakkında bilgi sahibi olunmak istendiğinde tımar sistemi bazı yerlerde karşımıza çıkabilir. Çünkü bu sistem oldukça farklı ve ilgi çeken bir sistem olmuştur. Uzun yıllar boyunca uygulanması bu vergi sisteminin önemini ortaya koymaktadır. Tabi yararları olan tımar sisteminin bazı özellikleri ise zarara neden olmuştur. Özellikle yerleşik hayata geçişin bu sistemle iyi bir hale geldiği bilinmektedir.

TIMAR KELİMESİ NEREDEN GELİR?

Tımar sistemini açıklamadan önce tımarın nereden geldiğini bilmekte yarar vardır. Buna göre tımar sözcüğü Farsça bir kökten gelmektedir. Farsça da yer alan anlamında ızdırap, bakım ve sadakat kavramları görülür. Genel olarak kullanılan anlamı ise devlete yapılan bir hizmete karşılık ücret yerine toprak tahsis edilmesidir.

TIMAR SİSTEMİ NEDİR?

Tımar sistemi, askerler ve çiftçiler için getirilmiştir. Ancak daha sonra devlet memurları için vergi toplama yetkisi de vermiştir. Ayrıca Selçuklular döneminde bir maaş sistemi olan İkta vardı. İşte tımar sistemi de buradan gelmektedir.

Osmanlı Devleti'nde memur ve asker olan kişilere hizmete karşılık ücret değil de toprak verilmiştir. Bu sayede yerleşik düzenin korunması amaçlanmıştır. Ayrıca tımar sistemi uygulanan bölgelerde asayiş en üst düzey şekilde sağlanmıştır. Asayiş ve vergi toplama konularında faydalı bir sistem olduğu görülür.

OSMANLI TIMAR SİSTEMİ ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Osmanlı Devleti hüküm sürdüğü yıllarda birçok sistemi deneyerek başarılı olmaya çalışmıştır. Bunlar içerisinde tımar sistemi oldukça uzun bir süre kullanılmış ve yarar görüldüğü için sürekli hale gelmiştir.

- Topraklar boş kalmadan işlenmiş ve bu sayede elde edilen gelirlerle devlete asker yetiştirilmiş.

- Tımar sistemi ilk kez 1. Murat döneminde uygulanmış.

- Tımar sistemiyle toprağa duyulan bağlılık artmıştır.

- Vergi toplamada sistematik bir düzen kurulmuş.

Tımar sisteminin gelişi devletin gelirlerine doğrudan etki sağlamıştır. Bunun yanında Osmanlı Devleti'nin askeri gücü bu sayede daha da artmıştır. Ayrıca eyalet askerleri de tımar sistemi sayesinde yapılmıştır. Aynı zamanda ülkenin topraklarından en iyi şekilde yaralanma şansı doğmuştur. Göçebe halde yaşayan Türkler, yerleşik hayata daha hızlı bir şekilde geçmeye başlamışlardır.

TIMAR SİSTEMİNİN YARARLARI

Tımar sistemi genel anlamda başarılı bir yöntem olmuştur. Devletin bu uygulama ile vergi konusunda rahatladığı görülür. Ayrıca arazilerin boş kalmadan işlenmesi bu yolla sağlanmıştır.

- Devletin otoritesi artmıştır.

- Devletin maaş yükü azalmış.

- Arazilerin boş kalmaması sağlanmıştır.

- Üretim konusunda süreklilik yaşanmıştır.

- Tımar sistemi ile askeri giderler karşılanmış.

- Toprağa duyulan bağlılık daha çok artmış.

- Halkın yerleşik bir hayata geçmesi aşılanmıştır.

- Vergi toplamada düzen ve sistematik bir yol ortaya çıkmıştır.

Görüldüğü üzere tımar sisteminin yararlı olduğu görülmüştür. Ancak bazı kişiler bu sistemi kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya başlamışlar. Tabi buda devlete zarar olarak yansımıştır. Hatta ilerleyen yıllarda devletin çöküşüne bir etkide tımar sisteminin bozulması olmuştur. Ayrıca 1839 yılındaki Tanzimat Fermanı ile tımar sistemi son bulmuştur.