TEOG Tercih ve Liselere Geçiş Rehberi

Resmi tercih başvuruları 31 Temmuz - 8 Ağustos tarihleri arasında yapılacak. Başvurulara az bir zaman varken öğrencilerin ve ailelerin tercihlerle ilgili merak ettikleri konuları Moira Psikolojik Danışmanlık ve Eğitim Merkezi uzmanlarından Psikolojik Danışman Şamil Saribaş’la konuştuk.

Lise tercih süreci genel hatlarıyla nasıl gerçekleşecektir?

Tercih sürecini; “Özel Okul” tercihleri, yetenek sınavıyla öğrenci alan “Güzel Sanatlar/Spor Liseleri” ve TEOG - YEP sonucu ile öğrenci alan “Anadolu, Fen, Sosyal Bilimler, Meslek, İmam Hatip ve Çok Programlı Anadolu Lisesi” tercihleri olarak üç kategoride ele almamız daha sağlıklı olacaktır. Üç okul kategorisinin de tercih süreci ve başvuru tarihlerinin farklı olduğunu özellikle belirmek istiyorum.

Tercih yapacak öğrencilere ve ailelere ilk öneriniz nedir?

MEB tarafından yayınlanan “Tercih ve Yerleştirme Kılavuzu” ile Özel Okullar Birliği tarafından yayınlanan “Özel Okullar Başvuru Kılavuzu”nu mutlaka okusunlar ve bu süreçte mutlaka güvendikleri bir uzmandan destek alsınlar.

Peki, hangi öğrenciler tercih yapabilecek?

8. sınıfı başarıyla tamamlayan tüm öğrenciler taban puan uygulaması olmadan tercih yapabilecek.

Bu sene iki listeden bahsediliyor bunu biraz anlatır mısınız?

Evet bu sene A ve B listeleri olarak öğrenciler iki ayrı liste oluşturacaklar. A listesinde tercih etmek istediği okullardan 15 tane yazabilecek öğrenciler. Bu listede doğrudan okul isimleriyle tercih yapılacak. Tercih işlemi sırasında sistem öğrenciyi A listesinde ilk tercihinden başlayarak puanı yeten ilk okula yerleştirmeye çalışacak. A listesindeki 15 tercihinden birine yerleştirilemezse bu noktada B listesi devreye girecek.

Yani B listesi bir anlamda B planı diyebilir miyiz?

Tam olarak olmasa da tercih sürecini kolaylaştıran bir seçenek olarak karşımıza çıkıyor. B listesinde okul türleri yer alıyor ve 6 farklı okul türünü öğrenciler yine istek sırasına göre sıralıyor. B listesinde en az 4 okul türünü zorunlu olarak belirtmesi gerekiyor öğrencilerin. Belirtilmediği takdirde sistem öğrenciyi istemediği bir okul türüne yerleştirebilir. B listesinde yerleştirme işlemi; A listesinden herhangi bir tercihine yerleşemeyen öğrenci B listesinde belirttiği okul türlerine göre sırasıyla evine en yakın okullardan uygun olanına yine puan üstünlüğüne göre yerleştirilecekler.

B listesi biraz karışık gibi, bir örnekle açıklayabilir misiniz?

Tabiki. Öğrenci A listesine istediği Anadolu liselerini yazdı. 15 tercihinden hiçbirine giremediğinde sistem otomatik olarak B listesine geçecek. Tercih yapılırken B listesindeki tercihlerini de sistem soruyor. Şöyle bir cümle ile: “A grubunda yer alan tercihlerime yerleşemediğim takdirde yerleştirilmek istediğim okul/program türleri:” öğrencilerin okul türü tercihleri alınacak. Burada yer alan okul türleri: Anadolu Lisesi, Anadolu İmam Hatip Lisesi, Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Çok Programlı Anadolu Lisesi, Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. Bu okullardan hangisine öncelikli yerleştirilmek isterse onu birinci tercihine ve sonra yine istek sırasıyla diğerlerini en az 4 okul türü olacak şekilde yazacaklar. B listesinde öğrenciler aynı zamanda tercih ettikleri farklı üç ilçeyi de belirtebilecekler. Sistem okul türü ve ilçe tercihleri doğrultusunda okul bulmaya çalışacaktır.

A listesindeki 15 tercihine de yerleşememiş öğrencinin B listesi istek sırasının 1. Anadolu Lisesi, 2. Sosyal Bilimler Lisesi, 3. Çok Programlı Anadolu Lisesi, 4. Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi olduğunu varsayalım. Bu öğrenciyi sistem ilk etapta evine yakın olan bir Anadolu lisesine yerleştirmeye çalışacaktır. Olmadığında sırasıyla diğer okul türlerini deneyecektir.

Herhangi bir tercihte bulunmayan ya da tercih yapmış olmalarına rağmen A ve B listesi tercihlerine göre herhangi bir okula yerleşemeyen öğrencilerin yerleştirmeleri; öğrencinin ikamet adresi, puanı, okul kontenjanı, okulların A grubu yerleştirme taban puanları dikkate alınarak sistem tarafından otomatik olarak yapılacaktır.

Okul tercih ederken nelere dikkat edilmeli?

Lise tercihi artık bir anlamda istenilen üniversitenin de anahtarı oluyor. Bu nedenle öncelikle öğrenci ilerde okumak istediği alanlarda eğitim alabileceği bir okul türünü tercih etmeli. Okulun tarihi, başarıları, projeleri, öğretmen kadrosu, üniversite başarısı, eve yakınlığı, ulaşım imkanları, okulun sosyal olanakları gibi daha birçok kriteri gözden geçirmek gerekiyor. Kararsız kalınan konularda mutlaka profesyonel bir uzmandan destek alınmalı.

Tercih işlemleri hangi tarihlerde yapılacak?

Tercih takviminde de görüleceği üzere 31 Temmuz Perşembe günü resmi tercih işlemleri başlayacak ve 8 Ağustos Cuma gününe kadar devam edecek.

Tercih işlemlerini öğrenciler nasıl yapacaklar?

E-okul sistemi üzerinden yapabilecekleri gibi doğrudan kendi okullarına ya da tercih ettikleri bir orta okul kurumunda işlemlerini gerçekleştirebilirler. Tercihlerin onaylanması için başvurunun mutlaka öğrenci velisi tarafından yapılması gerekiyor. Elektronik ortamda onaylanan formun çıktısı alınarak okul müdürlüğü yetkilisi ve veli tarafından imzalandıktan sonra aslı okulda saklanacak ve bir nüshası imza karşılığı veliye verilerek başvuru tamamlanmış olacak.

Okul tercihlerini sonuç belgesindeki hangi puana göre yapacak öğrenciler?

Puana göre yapmayacaklar. Türkiye geneli yüzdelik dilimi sütununda yer alan değerle tercih işlemlerini yapacaklar. Özellikle belirtmek istiyorum orada iki yüzdelik değer yer alıyor. Biri Türkiye diğer il geneli. Dikkate alacakları değer Türkiye yüzdelik dilimi.

Okul sıralamaları nasıl olacak peki? Hangi okulu öne kaçıncı sıraya yazılacağına nasıl karar verecekler?

Okul seçiminde öğrenciler her zaman en çok istedikleri okuldan başlayarak sıralama yapmalılar. 15 tercih hakları olduğundan öncelikle hem çok istedikleri hem olsa iyi olur, fena değil dediklerini hem de en kötü ihtimalle giderim dedikleri okullardan bir liste oluşturmalılar. Bu liste 15 ve daha okuldan oluşuyorsa sonrasında; okulu isteği, okulun başarısı, ulaşımı ve diğer koşullar dikkate alınarak yazılmalı. Sistem açısından önerilen tercih sıralaması ise bu sene başarı sıraları verilmediğinden okulların yüzdelik değerine göre yazmak.

Örneğin 9. tercihine 7. tercihinden daha yüksek puanlı bir okulu yazabilir mi öğrenci? Bu doğru bir tercih olur mu?

Siz şunu soruyorsunuz sanırım. Tercih listesindeki sıralama puanı en yüksek okuldan küçüğe doğru mu sıralanmalı yoksa isteğimize göre yazabilir miyiz? Cevap: Evet tabiki yazabilirsiniz ki doğru olan da budur. Herhangi bir nedenle daha çok istediğiniz okulun puanı daha düşük diye neden istemediğiniz bir okula bu nedenle gidesiniz? Sonuçta bu okulların puanı her yıl tercih eden öğrencilerin puan dağılımları oluşturuyor.

15 tercihini hangi yüzdelik dilim aralığında yazmalılar?

Bu her yüzdelik dilim için değişken olacaktır. Yüzde 1’e girmiş bir öğrenci ile yüzde 30’da yer alan bir öğrencinin tercih yüzde aralığı çok farklı olacaktır. Yine tercih etmek istediği okullara göre farklılıklar gösterecektir ancak sağlıklı olan; örnek vererek açıklayacak olursak yüzdelik dilimi 12 olan bir öğrenci yüzde 8’den başlayarak yüzde 15’lik dilimde yer alan okulları içeren bir tercih listesi oluşturması sağlıklı olacaktır. Hem puanının üzerinde hem puanında hem de puanın altında olup garanti olacak okullar yazması sağlıklı olan.

Meslek lisesi tercihleri nasıl olacak?

Meslek lisesi tercihlerinde de bu sene önemli bir değişiklik var. Önceki yıllar tercih listesinde bir meslek lisesi yazarken o okulda istediği bölümü de tercih listesinde yazıyordu öğrenci. Bu yıl sadece tercih ettiği okulu yazacak. Bölüm seçimleri 10. sınıfa geçişte yapılacak. Seçim yaparken hem 9. sınıf başarı puanlarına hem de geçiş koşullarına (özel yetenek, mülakat, beden yeterliliği gibi) göre değerlendirme yapılacak. Bu nedenle meslek liselerini tercih listelerine yazan öğrencilerin hem tercih ettikleri okulda istedikleri bölümlerin olup olmadığını kontrol etmeliler hem de bölümün gerektirdiği özel koşulları sonradan bir sürprizle karşılaşmamak için yazmadan araştırmalılar.

Okulların yüzdelik dilimlerini nereden öğrenecekler?

E-okul sistemi üzerinden yayınlanan tercih listelerinden kontrol edebilirler. Yine bakanlığın okul tanıtımları ile ilgili hazırladığı sayfalardan hem okul türleri hakkında hem de meslek liselerindeki alanlar hakkında ayrıntılı bilgi alabilirler.

Nakil işlemleri nasıl olacak?

Yerleştirme işlemleri tamamlandıktan sonra okullara başvurular alınarak taban puan kriteri olmadan başvuranlar arasında kontenjan dahilinde puan üstünlüğüne göre öncelik verilecektir. 25 Ağustos – 28 Ağustos tarihlerinde nakil talepleri alınacak ve 29 Ağustos’ta yerleştirme işlemleri yapılacak. Nakil işlemleri okullar açıldıktan sonra da devam edecek ancak bu sefer taban puan baz alınarak başvuru alınacak. Yani öğrencinin puanı nakil için başvurduğu okulun aldığı son öğrencinin puanından düşük olamaz.

Ek yerleştirme yapılacak mı?

Bu yıl yeni sisteme geçildiğinden; A listesi ve B listesi ile yerleştirme işlemleri tamamlanmaya çalışılacak. Tamamlanamadığında nakil ile çözülmeye çalışılacağından ek yerleştirme yapılmayacak.

Sonuçlar ne zaman açıklanacak?

22 Ağustos Cuma yerleştirme sonuçları açıklanacak. Öğrenciler kazandıkları için herhangi bir kayıt işlemi yapmayacaklar. Kayıt e-okul sistemi üzerinden otomatik olarak yapılacaktır. Okul değişikliği yapılmak istenirse 25-28 Ağustos döneminde tekrar nakil başvuruları yapacaklar.

Özel okullara ne zaman ve nasıl başvuru yapılacak?

Özel okulların sadece burslu kontenjanlarına TEOG tercihleri aracılığı ile A listesinde yer verilerek başvuru yapılacaktır. Burssuz olan başvurular 21 Temmuz’da özel okulların taban puanlarını ilan etmesiyle 4 Ağustos’ta 1. ön kayıt dönemi başlayacak. Sonrasını hem paylaştığımız takvimden hem de Özel Okullar Birliği’nin web sayfasından takip edebilirler. Okulların taban puanı açıklandıktan sonra her ön kayıt döneminde puanı taban puanın üzerinde olan öğrenciler velisiyle doğrudan okula müracaat ederek başvurularını yapabilecekler. Özel Okullar Kayıt Komisyonu, okullardan aldığı bilgileri değerlendirerek 01 Eylül 2014 tarihinden itibaren yapılacak kayıtlarla ilgili esasları okullara ve velilere duyuracaktır.

Özel okullara hangi puanla yerleştirmeler yapılacak?

TEOG Türkçe, Matematik, Fen sınavları ile öğrencinin 8’inci sınıf yıl sonu başarı puanından oluşan Özel Okullar Yerleştirme Puanı (ÖYP) ile yerleştirmeler yapılacak. Puan hesaplamasını Özel Okullar Birliği’nin web sayfasından yapabilir veliler.

Yabancı Özel Okullara başvurular nasıl yapılacaktır?

Özel okullara başvuru koşulları bu okullarda da olduğu gibi geçerlidir.

Son olarak öğrencilere ve ailelere söylemek istediğiniz neler var?

En başında da söylediğim gibi lise tercihi artık büyük bir oranda üniversite tercihi bu nedenle yazılan okulları iyice araştırmak, sorgulamak, öğrenmek gerekiyor. Diğer taraftan herhangi bir nedenle istediği okula, bölüme gidemeyecek olanlar mutlaka olacaktır. Bu durum da dünyanın sonu değildir. Üniversite dönemine kadar iyi bir değerlendirme yaparak, destek alarak üniversite tercihinde çok doğru bir tercih yaparak bu durumu fırsata çevirebilirler. Son olarak öğrencilere tavsiyem; kendinizi tanıyın, nelerden hoşlandığınızı, sizi nelerin mutlu ettiğini, yeteneklerinizi keşfedin, kalbinizin sesini dinleyin, ilerde yapacağınız işler için kendinize inanın ve asla vazgeçmeyin.