Endositoz Nedir, Nasıl Gerçekleşir? Endositoz Hangi Canlılarda Görülür, Özellikleri Nelerdir?

Hücre zarı canlı olan tüm hücrelerde endositoz işleminin yapılması mümkündür. Fakat bakteri ve mantarlar endositoz yapamamaktadır. Bunun nedeni de canlı hücre zarı yerine hücre çeperine sahip olmalarıdır.

Endositoz Nedir, Nasıl Gerçekleşir?

Hücre zarından maddelerin geçmesi için endositoz ve ekzositozlara ihtiyaç vardır. Endositoz, hücre zarının içinden geçemeyecek kadar büyük olan maddelerin içeri alınması için gerekli olan bir durumdur. Monomer ismindeki maddeler hücre zarından kolaylıkla geçerken polimerlerin geçmesi mümkün değildir.

Bu noktada endositoz işlemi devreye girer ve hücre içinden daha kolay bir şekilde geçmelerine yardım eder. Endositoz çeşileri fagositoz ve pinositoz olmak üzere iki tanedir. Fagositoz, büyük ve aynı zamanda katı olan maddelerin hücre içine taşınmasına verilen isimdir. Pinositoz ise büyük moleküllü sıvı maddelerin hücre içine taşınması işlemidir. 

Endositoz Hangi Canlılarda Görülür, Özellikleri Nelerdir?

Hücre zarı canlı olan tüm hücrelerde endositoz işleminin yapılması mümkündür. Fakat bakteri ve mantarlar endositoz yapamamaktadır. Bunun nedeni de canlı hücre zarı yerine hücre çeperine sahip olmalarıdır.

Endositoz sahibi olan canlılarda polimer yapılı olan maddeler bu yöntemle hücre içlerine alınmaktadır. Bu işlem sırasında bazı enzimler görev alırken ve endositoz sırasında da enerji harcanır. Endositoz işleminde her ne kadar enzim bulunsa da bu aktif bir taşıma olayı olmaz.

Hücre zarı canlı olan hücrelerde endositoz işlemi gerçekleşebilir ancak bakteri ve mantarlar endositoz yapamazlar. Bunun sebebi de bu canlılarda hücre zarı yerine hücre çeperi olmasıdır. Çünkü hücre çeperinde endositoz gerçekleşmesi mümkün değildir.

Endositoz Çeşitleri Nelerdir?

Fagositoz: Büyük ve aynı zamanda katı olan maddelerin hücre içine taşınması işlemine fagositoz denir. Hücre zarında bulunan yalancı ayaklar ile maddelerin tamamıyla sarılır ve zardan koparak ayrılır.

Ayrılmış olan kısım genelde besin kofulu olur ve bu da stoplazma sayesinde lizozom ile birleşerek sindirim gerçekleştirir. Fagositozla beslenen tek hücreli canlılara örnek olarak amip ve öglenayı vermek mümkündür. Akyuvarlar mikropları yok eder ve mikraoplar fagositoz yutarak işlemi tamamlar.

Pinositoz: Hem büyük moleküllü hem de sıvı olan maddelerin hücre içinde taşınması işlemine de pinositoz denir. Hücre zarı içeri çökerek ceplere sıvı dolar ve bu cepler boğum şeklini alarak hücre içine rahatlıkla girer. Birçok antikorun, enzimlerin ve hormonun hücre içine girmesi pinositoz yöntemiyle olur.

Endositoz Neden Bitki Hücrelerinde Görülmez?

Hücre zarı canlı olan tüm hücrelerde endositoz işlemi gerçekleşmektedir. Hücre zarının olmadığı maddelerde de endositoz işlemi görülmez. Bakterilerde, mantarlarda ve bitki hücrelerinde hücre zarı yerine hücre çeperi olduğu için endositoz görülmemektedir.

Hücre zarı seçici geçirgen olduğu için bitki hücrelerinin yapısına uyum sağlamaz ve bu durumda endositoz işleminin de gerçekleşmesi mümkün olmaz. Hücre duvarı olan canlılarda endositoz işleminin gerçekleşmesi mümkün değildir. Bitki hücrelerinde de dengelerin korunmaya devam etmesi için endositoz yerine ekzositoz işlemi gerçekleşmektedir.