Çocukları yeni eğitim-öğretim yılına hazırlamak için ipuçları
Okula uyum süreci çocukların psikolojisini olumsuz yönde etkiliyor. Uzman Psikolog Aycan Bulut Konca, ebeveynlere çocukları yeni eğitim-öğretim dönemine hazırlamanın ipuçlarını veriyor.
Çocuklar okula başladıklarında tamamen rakipsiz, evin tek hakimi konumundayken birden bire ev yaşantısından ayrılarak içinde onlarca yaşıtının bulunduğu okul ortamına alışmaya çalışırlar. Bu süreç, çocukların ev içinde elde edemediği sosyal özellikleri kazanmasına katkı sağlasa da, duygusal gelgitler yaşamalarına da neden olur. Bu nedenle aileye, çocuklarını okul dönemine hazırlamak ve motive etmek konusunda birtakım görevler düşüyor.
Anne babaların çocuğa desteği büyük önem taşıyor
Okulların açılması hem çocuklarda hem de ailelerde farklı duyguların yaşanmasına neden olabiliyor. Okulların açılmasıyla heyecanla birlikte çeşitli sıkıntılar da yaşanabiliyor. Evde aile içinde sosyalleşerek büyüyen çocuk, sosyalleşme sürecine okulda devam ediyor. Okula başlamaya hazırlanan bazı çocuklar sevinç ve heyecan hissederken, bazıları da kendilerini yoğun stres altında hissediyor. Bu dönemde anne babanın sağlayacağı destek çocukların korku ve kaygılarını yenmelerine yardımcı olacaktır.
Çocuğa okul sorumluluklarına uygun ortam oluşturulmalı
Çocukların okul yaşamına alıştırılabilmesi için öncelikle ev düzeninin ve kurallarının okula ve okul sorumluluklarına uygun şekilde programlanması gerekir. Okula başlayan çocuklara rahatça ders çalışabilecekleri özel bir oda ya da çalışma alanı düzenlenmelidir. Aileler, okul döneminde yaşam düzenleri tamamen değişen çocukları okul ve okul hayatı hakkında bilgilendirmeli, okul açılmadan önce de çocuğa gideceği okul gösterilmelidir. Ayrıca bu dönemde çocuklar, sık sık okulla ilgili sorular sorabilir. Aileler, bu dönemde gelecek sorulara ilgi ve sabırla cevap vermeye özen gösterirken, çocuğa tedirginlik yaşatacak açıklamalardan da sakınmalıdır.
Ebeveynler kaygılarını çocuklarına yansıtmamalı
Çocuğu okula yeni başlayacak olan çoğu ebeveyn, çocuklarının okul yaşamı hakkında ciddi kaygılar yaşayabiliyor. Hatta çoğu zaman endişelerini, tavır ve yorumlarıyla çocuklarına yansıtabiliyor. Fakat aileler yaşadıkları bu kaygıları çocuklarına hissettirmemeye özen göstermelidir. Çünkü unutulmamalıdır ki kaygı bulaşıcıdır ve anne babaların endişeleri çocuklarda korku yaratabilir. Evdeki bu kaygılı ortam, okula başlamaya hazırlanan çocuk için büyük zarar teşkil eder. Bu yeni başlangıcı çocuk adına kolaylaştırabilmek için ona cesaret verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Tatilin son birkaç haftası okul dönemi düzenine geçilebilir
Uzunca bir yaz tatilinin ardından çocukların eski okul düzenine geçişleri biraz vakit alabiliyor. Bu sürece daha hızlı ve yumuşak geçiş yapabilmek için tatilin son birkaç haftasında eski düzene uygun yaşamak fayda sağlayabilir. Örneğin; tatilin son haftalarında sabahları erken kalkılabilir, erken saatlerde kahvaltı yapılabilir, yine akşamları erkenden yatılabilir. Fakat tüm bu hazırlıklara rağmen çocuklar okulun ilk günlerinde sabah erken uyanmaya, okula gitmeye veya ders çalışmaya karşı bir isteksizlik yaşayabilir. Tüm bunların normal olduğu ve endişe duyulması gereken bir durum olmadığı bilinmelidir. Böyle zamanlarda anne babalar, tatilin gevşek sınırlarından vazgeçip çocuğu okul hayatının keskin sınırlarına alıştırmaya çalışmalıdır.
Okul dönemi planlaması çocukla birlikte yapılmalıdır
Uyku ile yemek düzeninin ve ders çalışma saatlerinin yeniden planlanması çocuğun okula daha kolay adapte olmasına katkı sağlayabilir. Fakat bu planlamalar mutlaka çocukla birlikte yapılmalıdır. Ne zaman ders çalışması gerektiği, ne kadar serbest vaktinin olduğu, ne zaman yemek yemesi ve saat kaçta uyuması gerektiği çocukla açık ve kesin bir dille konuşulmalıdır. Onun fikri alınmadan yapılan planlamalar, çocuğun kendisini değersiz ve yetersiz hissetmesine yol açabilir.
Çocuk bir önceki okul dönemi başarısı hakkında eleştirilmemeli
Yeni okul döneminde bir üst sınıfa devam edecek çocuklara önceki eğitim yılı hakkında olumsuz eleştiriler yapmaktan kaçınılmalıdır. Geçmiş okul dönemlerinde yaşanan problemler ise yeni döneme asla yansıtılmamalıdır. Bu eleştiriler, çocuğun rehavete kapılmasına neden olabilir. Yeni eğitim döneminin bambaşka yenilikler getireceği, olumlu-olumsuz çeşitli durumların yaşanabileceği fakat her durumda onun yanında olunacağı çocuğa hissettirilmelidir.Bu destek, çocuğun okula ve başarıya dair motivasyonunun artmasına destek sağlayacaktır.
Okul endişelerini azaltmak için kolay hedefler belirlenmeli
Yeni eğitim dönemine başlamak hemen hemen tüm çocuklar için endişe sebebidir. Bilhassa başarı oranı düşük çocuklar bu duyguları daha yoğun yaşar. Bu endişelerin önüne geçebilmek için yeni dönemde çocukla birlikte, çocuğun kapasitesine uygun, ulaşılması kolay hedefler belirlenmelidir. Bu hedefler çocuğun adım adım gelişmesini ve ilerlemesini kolaylaştıracaktır.
Okul korkuları 2 haftayı geçiyorsa dikkat!
Tüm bu hazırlıklara rağmen çocuğun okulla ilgili korku ve tedirginlik süresi 1-2 haftayı geçiyorsa, zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır. Bu durumda ilk olarak başvurulacak uzman, rehber öğretmenleridir. Rehber öğretmen desteğinin yeterli olmaması durumunda hekim yardımı alınmalıdır.
