BPeneplen Nedir Ve Nasıl Oluşur? Coğrafyada Peneplen Arazi Alan Özellikleri
Peneplen coğrafyada ovaya benzeyen bir alanı ifade eder. Yüksek bölümlerin neredeyse tamamı aşınıncaya kadar devam eden nehir ve yağmur erozyonu ile oluşur. En dayanıklı kayalar genellikle arazinin genel seviyesinin üzerinde yükselir. Bir peneplen yükseltildiğinde, bir plato haline gelir ve bu daha sonra gençlik ve yaşlılık arasında geçiş yaparken nehir tarafından parçalara ayrılır.
Peneplen Nedir ve Nasıl Oluşur?
Peneplen; nehirler, buzullar ve rüzgarları kırarak kaya parçalarını dağ ve plato yüzeylerinden alıp götürür. Sonuç olarak, bu yer şekilleri, dağlar ve platolar olarak yavaş yavaş alçalır ve bunların pürüzlü yüzeyleri düzleşerek neredeyse düz ovalar oluşturur. Peneplen bu ovalara verilen isimdir.
Bir peneplen, jeomorfoloji ve jeolojide uzun vadeli erozyonun yarattığı alçak kabartmalı bir ovadır. Bu en geniş kavramdır, ancak peneplen terimi genellikle uzun süreli tektonik stabilite dönemleri sırasında akarsu erozyonunun son (veya sondan bir önceki) aşamasına atıfta bulunmak için kullanılır.
Peneplenler bazı zamanlarda deniz seviyesiyle temsil edilen taban seviyesine kadar iner, ancak diğerlerinde bu durum göz ardı edilir. Jeomorfologlara göre taban seviyesi kriteri önemlidir ve peneplenler arasındaki bazı pediplanları içeren peneplen oluşumunun kesin mekanizmasının üzerindedir.
Coğrafyada Peneplen Arazi Alan Özellikleri
Peneplenler nemli iklim dönemlerinde aşındırma ve kurak ve yarı kurak iklim dönemlerinde pediplanasyon yoluyla oluşmuş olabilir. Bazı peneplenler uzun süreler boyunca büyüdüklerinden, çok farklı iklim etkilerine maruz kalırlar.
Epijen peneplenleri aynı zamanda mezardan çıkarılan peneplenlerden de ayırt edilebilir. Tortulara gömüldükten sonra yeniden ortaya çıkan peneplenler, mezardan çıkan peneplenler olarak bilinir. Yükselen veya taban seviyesinden ayrılan peneplenler, onları gömen çökeltilerin birikmesiyle işaretlenebilir.
Peneplen gömülerek korunur. Bir paleo yüzeyi veya paleo planı, taban seviyesinden ayrılmış, açıkta kalan herhangi bir peneplendir. Bir peneplen yükseldiğinde yenilenen erozyon tipiktir. Aşırı kuraklıkta veya aşınmayan soğuk tabanlı buzul buzunun altında, yükselen peneplenler fosil yer şekilleri olarak korunabilir.
Peneplen Arazi Bölgeleri
Kalkan bölgelerinde, peneplenlerin buzul erozyonu minimum düzeydedir. Kuvaterner sırasında Fennoskandiyen Kalkanı'nda buzul erozyonu ortalama onlarca metreye ulaşmıştı, ancak bu eşit bir şekilde dağılmamıştı.
Buzul erozyonunun kalkanlarda başarılı olması için buzul dışı koşullar altında hava koşullarına karşı uzun bir hazırlık süresi gerekebilir. Uzun süre subtropikal ve tropikal iklimlere maruz kalan peneplain yüzeyleri silisleşebilir ve bu da onları erozyona karşı koruyabilir.
Peneplenlerle ilgili yaygın bir yanılgı, görünüşlerinin özelliksiz olması gerektiğidir. Gerçekte, bazı peneplenler düzensiz derin hava koşulları nedeniyle engebeli olabilir, bu da büyük ölçekte yalnızca taban seviyesine kadar değişen bir ovayla sonuçlanır.
