Belirtisiz İsim Tamlaması Nedir, Özellikleri Nelerdir? Belirtisiz İsim Tamlaması Örnekleri...

Belirtisiz İsim Tamlaması Nedir?

Belirtisiz isim tamlaması, dil bilgisi konularından biri olup ad tamlamaları çeşididir. Belirtisiz isim tamlaması, tamlananın yalnızca iyelik eki aldığı ama tamlayanın ek almadığı isim tamlamasıdır. Cümle içerisinde, herhangi bir yerde bulunabilir. Başta ya da sonda olması fark etmez. Bu isim tamlamasına tamlananın neye ya da kime ait olduğu cümle içinde belli olmadığı için belirtisiz isim tamlaması denmiştir.

Belirtisiz İsim Tamlaması Özellikleri Nelerdir?

Bir isim tamlamasının belirtisiz isim tamlaması olarak seçilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Bunlardan ilki ve önemli bir ayırt edici olanı tamlananın kime, neye ait olduğu bilinmemesidir. Diğer özellikleri ise şu şekildedir;

Belirtme anlamında bir genellik söz konusudur.

Tamlanan iyelik eki almıştır.

Anlam sınırları geniştir.

Tamlayan belli değildir. 

Tamlayan, tamlananın niteliğini gösterir.

Tamlamalar, tekil ya da çoğul olabilmektedir.

Belirtisiz İsim Tamlaması Örnekleri

Belirtisiz isim tamlamasına yüzlerce farklı örnek verilebilir. Günlük konuşma dilinde de belirtisiz isim tamlamalarına sıkça rastlayabiliriz. Sizler için belirtisiz isim tamlamalarının cümle içinde kullanım örneklerini ve yalın örneklerini şu şekilde derledik;

Cümle içi örnekler;

Diş hekimi dışarıda olduğu için randevu ertelendi.

Matematik öğretmeni bugün okula gelmedi.

İnşaat işçisi çok ağır yaralandı.

Büyüyünce makine mühendisi olmak istiyor.

Devlet hastanesinde anestezi uzmanı olarak yıllarca çalıştım.

Ev hanımı olmak aslında en zor meslek.

Babam en çok mevsim salatasını sever.

Bu sene mezuniyet projesi çok kapsamlı olacak.

Ev kirasını halen ödeyemedim.

Karne hediyesi olarak tablet istedi.

Yalın örnekler;

Çocuk bakıcısı

İlkokul öğretmeni

Kimya mühendisi

Elektrik tesisatçısı

Köşe yazarı

Sanat yönetimi

İstiklal Marşı

İstanbul Otogarı

İşkembe çorbası

Pancar salatası

Ekip arkadaşı

Kitap kapağı

Elektrik faturası

Belirtisiz İsim Tamlaması Nasıl Bulunur?

Belirtisiz isim tamlamasını cümle içinde bulmak aslında çok kolaydır. İlk olarak cümlede yer alan isim tamlaması bulunmalıdır. Belirtisiz isim tamlaması iki kelimeden oluşur. Eğer daha fazla sözcükten oluşan bir isim tamlaması var ise o tamlama belirtisiz isim tamlaması olamaz.

Eğer isim tamlaması iki kelimeden oluşuyorsa tamlaya ve tamlanan şeklinde ayırt edilerek alınan eklere bakılır. Tamlayanda bir ek yoksa ve tamlanan iyelik eki (-ı, -i, -u, -ü) almışsa belirtisiz isim tamlaması bu şekilde bulunur. 

Belirtisiz İsim Tamlaması Hangi Ekleri Alır?

Belirtisiz isim tamlamasında yalnızca tamlanan ek almaktadır. Tamlayan ek almaz. Belirtisiz isim tamlamasında tamlanan ise iyelik eki almaktadır. Bu ekler şunlardır;

 -ı, -i, -u, -ü