Ünlü mafya Matteo Messina Denaro 30 yıl boyunca nasıl saklandı? Gizli sığınakta gerçek ortaya çıktı
Sicilya mafyasının liderlerinden Matteo Messina Denaro, hafta başında Palermo'da bir özel hastanede yakalandı. Üyesi olduğu örgütün liderleri birer birer yakayı ele verirken Denaro, 30 yıl boyunca hem de İtalya'da hayatına devam etti. Matteo Messina Denaro'nun kaçış sırrı ortaya çıktı. Öte yandan Denaro’nun gizli sığınak gerçeği gün yüzüne çıkardı. İşte haberin detayları...
İtalyanca adıyla Cosa Nostra ("bizim davamız") olarak anılan Sicilya mafyasının "Toto" lakaplı patronu Salvatore Riina, 1993 yılında yakalandı. 23 yıl boyunca arananlar listesinin üst sıralarından inmeyen Riina, yakalandığı sırada eşi ve dört çocuğuyla birlikte Palermo'da imrenilecek bir hayat yaşıyordu.
Sağ kolu Bernardo Provenzano ise Riina'dan 13 yıl sonra doğum yeri Corleone'nin yakınlarında bulunan bir çoban kulübesinde yakayı ele verdi. Riina'nın aksine Provenzano, adeta bir keşiş gibi yaşıyor, günlerini peynir ve hindiba yiyip ibadet etmekle geçiriyordu.
İlerleyen yıllarda Riina'nın yakın çevresindeki herkes teker teker yakalandı. Aktif oldukları dönemde aralarında yargıçlar, rahipler ve siyasetçiler de bulunan yüzlerce kişiyi katleden Cosa Nostra üyelerinden sadece biri kaçmayı başardı.
Güzel kadınlara ve hızlı otomobillere düşkünlüğüyle bilinen bu adam, zenginliğiyle ve lüks merakıyla adından söz ettiriyordu. Ancak böyle bir hayat yaşamasına rağmen 30 yıl boyunca yakalanamadı.
O kişi hafta başında gözaltına alındığı dünyaya duyurulan Matteo Messina Denaro'dan başkası değildi. Peki zamanında "Bir mezarlığı tek başıma ben doldurdum" diye övündüğü söylenen Denaro, bunca zaman kaçmayı nasıl başardı?
Matteo Messina Denaro'nun evinde salı günü yapılan baskında parfümler ve ünlü tasarımcıların elinden çıkma giysiler bulundu. Dairenin Trapani yakınlarındaki Campobello di Mazara kasabasında mütevazı bir binada olduğu belirtildi. Evin yakın zamanda kullanıldığı ancak polislerin Denaro'nun son günlerde vakit geçirmiş olabileceği diğer yerleri de aradığı ifade edildi. Polis daha önce de yakalandığı sırada Denaro'nun kolunda 35 bin euro değerinde bir saat olduğunu açıklamıştı.
"KENDİ BÖLGESİNDE KORUNUYORDU"
Her şeyden önce çevresindekiler Denaro'nun kaçabilmesi için ellerinden geleni yapıyordu. Castelvetrano mahallesinde ve Trapani ilçesinde yaşayanlar Denaro'ya sonsuz bir sadakatle bağlı olduğundan, bölge polisinin yaptığı operasyonlar yıllar boyunca hep hüsranla sonuçlandı.
Aralarında Denaro'nun kız kardeşi Patrizia'nın da bulunduğu birçok kişiyi tutuklayıp sorgulayan İtalyan polisi, kimsenin ağzından bir kelime bile alamıyor, umutlar her seferinde suya düşüyordu.
"L'invisibile" (Görünmez) isimli Denaro biyografisinin yazarı Giacomo di Girolamo, The Guardian'a yaptığı açıklamada, "'Matteo Messina Denaro nerede?' diye sorsanız insanlar 'Ya öldü ya da Trapani ilçesinde' diye yanıt verirdi. Brezilya'ya veya Kuzey Avrupa'ya kaçan mafya üyelerinden değildi. 'Ndrangheta liderleri gibi kendine Kalabriya'da bir sığınak inşa etmeye ihtiyacı yoktu. O kendi bölgesinde korunuyordu" ifadelerini kullandı.
Yıllar boyunca Denaro'yu kovalayan Mafyayla Mücadele Ulusal Direktörlüğü'nün üyelerinden eski sulh hâkimi Teresa Principato, 2014'te yaptığı bir açıklamada şu ifadeleri kullanıyordu:
"Eski mafya babaları gibi, mafyayı sadece bu onura layık olanların dahil olduğu üstün bir kurum olarak görüyor. Sadece kendine yakın olanların katılımına izin veriyor. Ama aynı zamanda çok da modern. Kâr edebileceği her işe girmeye hazır, açgözlü, acımasız bir para babası ve metotları işe yarıyor."
BAZI ÖZELLİKLERİ HOŞ KARŞILANMIYORDU
Denaro'nun Cosa Nostra'daki rolü uzun zamandır tartışılıyordu. Riina'nın "altın çocuğu" olarak bilinen Denaro, Palermo'nun bir mahallesi olan Brancaccio'da doğup büyüyen Graviano kardeşlerle oldukça yakındı. Hatta Riina'nın, "Bana bir şey olursa, Matteo ve Guiseppe [Graviano] her şeyi biliyor" dediği rivayet ediliyordu.
Riina ve yardımcısının yakalanmasından sonra Cosa Nostra'nın merkezî karar alma komisyonu, yeni bir lider atamak için adımlar attı ama her seferinde hazırlıklardan haberdar olan polis yıkıcı darbeyi zamanında vurmayı başardı.
Babası Ciccio, eski nesil bir 'capo' (İtalyanca 'kafa', mecazen çete lideri) olsa da "U Siccu" yani "Sıska" lakabıyla bilinen Denaro'nun geleneksel bir mafya patronu olmak için gerekli özelliklere sahip olmadığı söyleniyordu. Zira gösterişi çok seviyordu ve oyun merakı pek hoş karşılanmıyordu. (Denaro'ya bir çizgi roman karakterinden ilhamla "Diabolik" lakabı da verilmişti.)
Di Girolamo, "Corleone grubunun bir parçası haline geldi ama bazı açılardan çok modern bir patrondu" dedi ve ekledi:
"Evli değildi ama sevgilisiyle bir çocukları vardı. Eski moda mafya patronları bağlamında böyle bir şey tahayyül bile edilemezdi. Dahası eski zamanlarda mafya patronları oldukça dindarken Denaro, kendini agnostik hatta ateist olarak tanımlıyordu."
Cosa Nostra, mafyayla mücadelenin tanınmış ve hayranlık duyulan isimleri olan yargıçlar Giovanni Falcone ve Paolo Borsellino'ya 1992'de düzenlediği suikastların ardından İtalyan devletinin hedefi haline geldi.
Riina'nın yakalanmasının ardından 1993'te, Denaro; Milano, Floransa ve Roma gibi önemli turistik ve kültürel merkezleri hedef alan bombalı saldırılarla ilişkilendirildi. (Bu saldırıların amacı, devleti mafyayla mücadele yasalarını geri çekmeye zorlamaktı.)
Denaro, en son 1993 yılında Toskana'da görüldü. Söz konusu olayda, Uffizi Galerisi önünde park halindeki bir otomobile yerleştirilmiş patlayıcıların infilak etmesiyle 3 kişi hayatını kaybetmiş, 40'tan fazla kişi yaralanmış, paha biçilmez sanat eserleri zarar görmüştü.
Danero, Corleone çetesinin en korkunç suçlarından birinin de parçasıydı. Çete, sonradan itirafçı olan bir mafya patronunun 11 yaşındaki oğlu Guiseppe di Matteo'yu kaçırıp öldürdü. Babasına, ifadesini geri alması yönünde baskı yapmak amacıyla kaçırılan çocuk, 2 yıl boyunca Sicilya'nın batısındaki çeşitli noktalarda zincire vurulmuş vaziyette hapis tutuldu. Bu sürenin sonunda öldürülen çocuğun cansız bedeni de çete üyeleri tarafından ortadan kaldırıldı.
Böylesine kanlı bir katilin yakalanmış olmasının, İtalya polisi adına önemli bir zafer olduğu ortada. Ne var ki günümüzde Denaro'nun pek önemli bir insan olmadığını düşünenler de var.
Örneğin Principato, The Guardian'a yaptığı açıklamada, "Denaro hiçbir zaman patron olmadı" ifadelerini kullandı ve ekledi: "Komisyonun üyesiydi ama o başka bir şey. Palermo'nun kontrolünü hiçbir zaman ele geçirmedi, Trapani'nin bölgesel patronu olarak kaldı."
KASTEN Mİ YAKALANDI?
Denaro'nun Sicilya'nın doğusundaki çeşitli kliniklerde tedavi gördüğü yönündeki ihbar doğrultusunda hareket eden Pricipato, yıllarını 60 yaşındaki adamı izlemeye adadı. (Riina'nın sağ kolu Provenzano da bir keresinde prostat kanseri tedavisi almak için gittiği Marsilya'da yakalanmanın eşiğinden dönmüştü.)
Diğer yandan Riina'nın hapishanedeki sıkı güvenliğe ve sınırlı sayıda ziyaretçiyle görüşmesine izin verilmesine karşın Cosa Nostra'yı yönetmeye içeriden devam ettiği de yaygın bir söylenti.
Dolayısıyla Denaro'nun günümüzde Cosa Nostra'da bir ağırlığı olup olmadığı sorusunun cevabı sağlık durumuyla yakından ilişkili.
Denaro'nun La Maddalena Hastanesi'ne kanser tedavisi için gittiği tahmin ediliyor. Savcılık ise Denaro'nun hastalığına karşın hapis yatabilecek kadar sağlıklı olduğunu ve tedavisine cezaevinden devam edeceğini açıkladı.
Bazıları Denaro'nun yıllarca kaçtıktan sonra kasten yakalandığını zira ömrünün geri kalanını bir hastanede geçirmek istediğini söylüyor. Bu iddia tartışmalı olsa da Denaro'nun çevresindeki koruma kalkanının nihayet bir yerinden açık verdiği ortada. Üstelik Cosa Nostra'nın merkezi karar alma komisyonunu değiştirme girişimleri de önlendiğinden, bu noktada Denaro'nun yerine geçebilecek kimse olmadığı tahmin ediliyor.
Geçmişte Palermo'da mafyayla mücadele savcısı olarak da görev yapmış olan yüksek hukuk konseyi üyesi Nino di Matteo, Denaro'nun yakalanmasını şu sözlerle yorumladı:
"Bu harika bir haber ama Matteo Messina Denaro'nun 92-93 yıllarındaki bombalı saldırılardaki rolü anlaşılmadan devletin başarısı eksik kalır. Dahası 30 yıl boyunca kaçmayı nasıl başardığı ve kendisini koruyanlar da açığa çıkarılmalı."
"Bugünkü tutuklama önemli bir adım ancak bu tutuklamayla mafyayla olan savaşın bittiğini düşünmek büyük hata olur. Matteo Messina Denaro'nun halen özgür olan en önemli mafya üyesi olduğuna şüphe yok ancak tecrübelerimiz bize Cosa Nostra'nın toparlanıp yeniden örgütlenerek faaliyetlerine kaldığı yerden devam edebileceğini gösteriyor. Ben Denaro'nun çok şey bildiğini düşünüyorum. Adaletle iş birliği yapıp bildiklerine dair doğruyu söylerse çok önemli bir adım atılmış olur."
BABA AFİŞİ ÇIKTI
Denaro’nun yaşadığı son evin salonunda, Francis Ford Coppola’nın unutulmaz filminde Cosa Nostra’nın (Sicilya mafyası) ABD’deki patronu Don Vito Corleone karakterini canlandıran Marlon Brando’nun posteri bulundu. Evde ayrıca “Batman” serisindeki Joker karakterinin de posterine rastlandı.
BABALARIN BABASININ SIĞINAĞI BULUNDU!
60 yaşındaki Denaro’nun Cosa Nostra’nın gizli belgelerini elinde bulundurduğundan şüpheleniliyor. Pazartesi günü Palermo’da tedavi gördüğü özel klinikte yakalanan mafya liderinin 30 yıllık kaçışı süresince nasıl saklandığı ve işbirlikçileri belirlenmeye çalışılıyor.
Güvenlik güçleri ilk aşamada, Denaro’nun kaçışının en azından son dönemini geçirdiği bir evi tespit etti.
Denaro’nun kaçışının en azından son 6 ayında, doğduğu kasaba Castelvetrano yakınlarındaki Campobello di Mazara kasabasında bir apartman dairesinde yaşadığı ortaya çıktı.
Bu evde yapılan aramalarda belge ve silaha rastlanmazken lüks marka kıyafetler bulundu.
GİZLİ ODA BULUNDU
Organize suçla mücadele ekipleri bölgede aramaları sürdürürken dün de Denaro’nun sığınağı olduğu sanılan gizli bir oda buldu.
Mafya babasının Campobello di Mazara’daki dairesine yakın başka bir evde, bir gardırobun arkasında gizli bir geçit ve buradan girilen bir oda keşfedildi.
Basındaki haberlere göre gizli odada "önemli boyutlarda değerli taşlar" bulundu.
Ancak bu gizli odadaki çok sayıda kutunun boş olması, gizli belgelerin Denaro yakalandıktan sonra işbirlikçileri tarafından başka yere götürülmüş olabileceği şeklinde yorumlandı.
Yürütülen operasyonlardan basına sızan bilgilere göre güvenlik güçlerinin tespit ettiği iki ev de mafyayla bağlantılı isimlere ait.
Denaro’nun yaşadığı apartman dairesi, kimliğini de kullandığı Andrea Bonafede adına, geçen yaz satın alınmıştı.
Eski bir mafya patronun yeğeni olan Bonafede, evi Denaro’nun parasıyla satın aldığını itiraf etti.
Sığınak olarak kullanıldığı sanılan gizli oda da Denaro’ya yakın olduğu belirtilen ve mafya suçlamalarıyla yargılandıktan sonra beraat eden Errico Risalvato’ya ait görünüyor.
SORUMLULUĞU HALKA YIKTILAR
İtalya, mafya ile mücadele operasyonlarına büyük miktarda kaynak ayırıyor - ancak Messina Denaro örneği, itaat içindeki bir sessizlik kültürünün, devletin organize suça karşı mücadelesine yine de bir darbe indirebileceğini gösteriyor.
Roma'daki LUISS Üniversitesi'nde ceza avukatı ve hukuk profesörü olan Maurizio Bellacosa, Messina Denaro'nun yetkililer tarafından fark edilmemek için "Mafya kültürünü tam olarak kullandığını" söyledi.
Mafya kültürünün, iç içe geçmiş unsurların bir bileşimi olarak işlediğini söyleyen Prof. Bellacosa BBC’ye bunları şöyle sıraladı:
“Devletin genellikle yokmuş gibi algılandığı küçük kasabalar ve banliyölerde, mafyanın bölgedeki yaygın varlığı, toplumun soruşturmayı yürütenlerle yetersiz ya da sıfır işbirliği, yerleşik sessizlik yemini.”
Campobello Belediye Başkanı Giuseppe Castiglione, İtalyan medyasına yaptığı açıklamada, "Messina Denaro'nun en az bir yıl aramızda yaşadığı düşüncesi beni çok üzdü çünkü artık bölge sakinlerinin teslim olduklarını ve kafalarını kuma gömmeyi tercih ettiklerini biliyorum” dedi.
