Türkiye'nin sabrı taştı mı? 'Misilleme kararı!'

Rusya'da iş ve siyaset çevrelerinin en saygın gazetelerinden Kommersant bugün konuyu "Sert cinsten vergi" başlığı ile manşetine taşıdı. Haberde "Rusya ile Türkiye'nin ilişkilerinde net olarak yeni bir çatışma işareti belirdi" denildi. Gazetenin konuştuğu uzmanlar, Ankara'nın buğday, mısır ve ayçiçek yağı dahil bazı ürünlere koyduğı yüzde 130'luk verginin, Moskova'daki son Putin-Erdoğan görüşmesinde özellikle domates ve salatalık yasağının kaldırılmamasıyla ilişkilendirildiğinin altını çizdi.

Türkiye'nin özellikle buğdayda yüzde 10-20 arasi ihracat pazarına sahip olduğu, bu yasağın fiyatları düşüreceği, Rusya'nın yeni pazar bulmasının zaman alacağı vurgulandı.

Vedomosti gazetesi ise, Rusysa Tarım Ürünleri İhracatçılar Birliği'nin "acil durum" nedeniyle Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev'e mektup yazıp soruna çözüm bulunmasını istediğini duyurdu. Mektupta Türkiye'nin fiili ambargosunun, buğdayın hem Rusya'da hem de dünyada fiyatını düşüreceği ve Rus üreticilerin büyük zarar göreceği belirtildi.

Bu arada Dünya gazetesinde "Tarım Dünyası" köşesinde yazan Ali Ekber Yıldırım da, "Domatese karşı buğday yasağı ne anlama geliyor?" başlıklı yazısında, "Rusya Federasyonu’nun Türkiye’den domates ithalatına yasak uygulamasında diretmesi tarımda yeni bir gerginliğe neden olacak. Rusya ile ilişkiler her geçen gün normalleşirken tarım ürünlerindeki krizin derinleşmesi iki, ülkeye de zarar verecek" değerlendirmesini yaptı.

Yıldırım'ın yazısı şöyle:

"Türkiye’nin ihraç ettiği tarım ürünlerine karşı Rusya’nın 1 Ocak 2016’da uyguladığı ambargo Ekim 2016’dan itibaren aşamalı olarak kaldırıldı. İlk olarak narenciye ve sert kabuklu meyvelere yönelik yasak kaldırıldı. Bu önemli bir adımdı.

Daha sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ikili görüşmelerinde en büyük ihraç kalemi olan domateste yasağın kalkacağı beklenirken, Rusya ısrarla bu yasağı kaldırmadı. Son olarak 10 Mart 2017’de soğan, brokoli, karnabahar, karanfil, tuz,ciklet gibi ihracat miktarı düşük olan ürünlerde yasağın kalkması, domateste ise ısrarla yasağın kalkmaması Türkiye’nin tepkisini çekti.

Domates ihracatındaki yasağın kalkmasını bekleyen Türkiye, Rusya Federasyonu Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev’in Türkiye’den sadece Rusya’da yetişmeyen ve üretimi az olan sebze ve meyvelerin ithalatına izin verdiklerini açıklaması bardağı taşıran son damla oldu.

Aleksandr Tkaçev iki gün önce şunları söyledi: “Sevkiyatına izin verilenler yalnızca Rusya gıda pazarına önemli oranda etki etmeyecek, bizde az bulunan ürünler. Diğer sebzeler için pazar hâlâ kapalı. Domates ve salatalık ithalatı konusuna gelince, bu açığı kendimiz kapatmalıyız, Rus halkını Rus üretimi sebzelerle doyurmalıyız”

Bu açıklama Türkiye’nin sabrını taşırdı. Cumhurnbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile bazı ürünlerde Rusya’ya karşı misilleme olarak ithalatın durdurulmasına karar verildi.

En büyük ithalatçı Türkiye

Rusya’ya karşı seçilen ürünlerden buğday çok önemli. Çünkü, buğdayda Rusya yaşanan mantar hastalığı nedeniyle en sıkıntılı sezonunu yaşıyor. İhracatı yüzde 30 oranında düştü. En büyük ithalatçı konumunda olan Türkiye’nin bu kararı Rusya’yı adeta köşeye sıkıştıracaktır. Türkiye, Rusya’dan en fazla tahıl ithal eden ülke durumunda. Bunun önemli bölümü buğday. Türkiye’nin bu yıl Rusya’dan yaptığı ithalatın yaklaşık 4 milyon ton olduğu tahmin ediliyor. Yani domatese karşı buğday kozu işe yarayabilir.

Ancak Türkiye, şu anda bağlantısı yapılmış, yola çıkmış gemideki ürünler için de bu yasağı uyguluyor. Geçmişe dönük olarak uygulanan yasak Türkiye’de un sektörünü ciddi olarak sıkıntıya sokacak. Mısır konusunda yem sektörü zorlanacak. Dolayısıyla ithal izni alınmış,bağlantısı kesinleşmiş ve yola çıkmış gemilerdeki ürünler için çözüm bulunması gerekiyor. Aksi taktirde Rusya’ya karşı uygulama iç pazarı vurur.