Türk diplomatlar kurtardı
Hükümete rağmen 20 bin Yahudi’yi Nazi kıyımından kurtardılar
Amerikalı tarihçiler İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransa’da yaşayan 20 bin Yahudi’nin, tarafsız kalmaya çalışan hükümete rağmen Türk diplomatlar tarafından kahramanca kurtarıldığını belgeledi
Tarihçi Arnold Reisman, History News Network adlı internet sitesinde yayınlanan makalesinde iki Türk diplomatın kahramanlıklarını gündeme getirdi. Reisman’ın makalesinde, 15 Mart 1943 ile 23 Mayıs 1944 tarihleri arasında Türkiye’nin Fransa Büyükelçisi Behiç Erkin ile bugün Coca Cola’nın CEO’su olan Muhtar Kent’in babası, dönemin Marsilya Başkonsolosu Necdet Kent’in liderliğindeki 9 Türk diplomatın, hazırladıkları sahte belgelerle 20 bin Yahudi’yi trenlerin gizli bölümlerinde Türkiye’ye kaçırmayı başardığı anlatıldı.
Türk hükümetine rağmen
Makalesinde ABD Kongre Kütüphanesi, ulusal arşivler ve Roosevelt Başkanlık Kütüphanesi’ndeki belgeleri kaynak gösteren Reisman’a göre, Yahudiler ortalama 50’şer kişilik gruplar halinde kaçırıldı. Diplomatların Yahudileri kurtarmak için hem kendi kariyerlerini hem de ülke politikalarını tehlikeye attıklarını belirten Reisman, şu ifadeleri kullandı: “Bu işlem Türk hükümetinin desteği ve yardımıyla yapılmadı. Tamamen Türk diplomatlarının kahramanca tavrı sayesinde gerçekleşti. Çünkü Türkiye tarafsız kalmaya çabalıyordu ve Nazi Almanyası’nın baskısı altındaydı. Yunansitan’ı işgal eden Naziler, Selanik’teki 56 bin Yahudi’yi toplama kamplarına gönderdi. Ancak Türkiye’nin Atina Büyükelçiliği ya da Selanik Konsolosluğu, Osmanlı döneminde yerleştirilen bu Yahudileri kurtarmak için girişimde bulunmadı. Bu da Ankara’nın böyle bir politikası olmadığını gösteriyor.”
Makalede Fransa’yı işgal altında tutan Naziler’in Erkin’den aşırı rahatsız olup, “Bu adamı buradan hemen çekeceksiniz” diye Türk hükümetine baskı yaptığı, Ankara’nın da Erkin’i 23 Ağustos 1944’te geri çektiği belirtildi.
Dışişleri’nden istifa etti
Erkin bu olaydan üç gün sonra Dışişleri’nden istifa etti. Bu konuda derin bir araştırmanın hala devam ettiğini belirten Reisman, bu araştırmayı yaptıran Raoul Wallenberg Vakfı’nın Başkanı Baruch Tenenbraum’un, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e 2 Eylül 2008’de mektup yazarak araştırmalar konusunda bilgi verdiğini belirtti. Reisman, Türkiye’nin Modernizasyonu:Nazi Almanyası Mültecileri ve Atatürk’ün Vizyonu” adlı kitabıyla tanınıyor.
Kent ve Erkin dışında bu kaçırma işine yardım eden diplomatlar ise şunlardı: Paris Başkonsolosları Cevdet Dülger ile Fikret Sefik Özdoğancı, başkonsolos yardımcıları Namık Kemal Yolga, Fatin Rüştü Zorlu, Melih Esenbel ve Marsilya başkonsolos yardımcıları Bedi’i Arbel, Mehmed Fuad Carim...
