Sırp kasabın sonu!

Tarih 11 Temmuz 1995’ti... Sırp Genelkurmay Başkanı Ratko Mladiç komutasındaki Sırp askerleri, Srebrenitsa’da tam 8.500 Müslümanı öldürmelerinin ardından kente girdi. 43 ay süren Saraybosna kuşatmasının mimarı olan Mladiç, bu olayı görüntüleyen Sırp TV’sinin kamerasına dönüp, “İşte Sırp şehri Srebrenica’dayız. Büyük bir Sırp bayramı arefesinde iken bu şehri Sırp milletine armağan ediyoruz. Nihayet, bu toprakta Türklerden intikamımızı aldık” dedi.

16 yıl boyunca kaçtı

Askerleri zafer çığlıkları atarken, Mladiç için o günden itibaren kaçış yılları başlıyordu. NATO destekli askeri operasyonla Bosnalıların acılarına son verilmesinin hemen ardından Mladiç hakkında uluslararası tutuklama kararı çıkarıldı. Yeni Sırp hükümeti başına önce 5 milyon, ardından 10 milyon euro ödül koydu. ABD de Mladiç’in yeri hakkında bilgisi olanlara 5 milyon dolar vaat etti. Ancak Sırp komutan, tam 16 yıl boyunca izini sürenlerden kaçmayı başardı. Çoğu zaman Sırp ordusu içinde kendisine sadık askerler tarafından korunduğu belirtildi.

Sırbistan’da yakalandı

26 Mayıs 2011’de, Lahey’deki Savaş Suçları Mahkemesi savcısı Serge Brammertz’in, “Mladiç’in yakalanması konusunda Sırbistan’ın gösterdiği çabaların yeterli olmadığını” açıklamasından sadece birkaç saat sonra Sırbistan hükümeti Mladiç’in başkent 100 kilometre uzaktaki bir çiftlik evinde ele geçirildiğini duyurdu. Sırp Kasabı işlediği insanlık suçlarının hesabını vermek için Lahey’deki Savaş Suçları Mahkemesi’ne gönderildi.

Soykırım suçlusu

5 yıl süren yargılamanın dün karar günüydü. Kendini nasıl bir sonun beklediğini çok iyi bilen kasap, karar okunurken bağırmaya başlayınca mahkeme salonu dışına çıkarıldı. Yargıç kararın okunmasına ara verdi. Mladiç’in avukatı da, müvekkilinin tansiyonunun yükseldiğini gerekçe göstererek kararın ertelenmesini talep etti. Ancak bu talep yerinde görülmedi. Ve karar açıklandı. Savaş Suçları Mahkemesi, Sırp generalin Srebrenitsa’nın bombalanması emrini bizzat verdiğine, işlenen insanlık ve savaş suçlarında direkt olarak sorumluluğu bulunduğuna hükmetti. Soykırımdan suçlu bulunan Mladiç müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

11 maddeden 10’undan suçlu

2 SAAT SÜRDÜ: Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (ICTY) TSİ 12.00’de başlayan karar duruşması yaklaşık 2 saat sürdü.

TANSİYONU ÇIKTI: İlk 45 dakikanın ardından Mladiç’in avukatları ara talep etti. 5 dakika olarak öngörülen ara Mladiç’in doktorlar tarafından muayene edilmesi nedeniyle 30 dakikadan fazla sürdü.

BAĞIRIP KÜFÜR ETTİ: Duruşmaya kaldığı yerden yeniden başlanırken, hakimlere bağıran ve küfreden Mladiç salondan çıkarıldı. Duruşmanın son bölümü, Mladiç olmadan yapıldı.

VE KARAR AÇIKLANDI: Hakimler Konseyi Başkanı Alphons Orie, Mladiç’in suçlu bulunduğu maddeleri ve aldığı cezayı açıkladı. Karara göre, eski Sırp komutan iddianamedeki 11 maddenin 10’undan suçlu bulundu. Mladiç sadece, iddianamede yer alan Kljuc, Sanski Most, Kotor-Varos, Prijedor, Foca ve Vlasenica şehirlerinde “soykırım suçu işlendiği” maddesinden hüküm giymedi.

İŞTE SUÇLARI: Mladiç, 1995 yılında ülkenin doğusundaki Srebrenitsa’da yapılan ve 8 binden fazla Boşnak erkeğin öldürüldüğü soykırımın yanı sıra başkent Saraybosna’da 1992-1995 yılları arasında sivillere yönelik keskin nişancı saldırıları ve bombardımandan suçlu bulundu.

SÜRGÜN, YOK ETME, ÖLDÜRME: Eski Sırp komutan, “soykırım” suçunun yanı sıra “insanlığa karşı suçlar” başlığı altındaki sürgün, yok etmek, öldürmek, sınır dışı etmek ve insanlık dışı eylemler suçlarından ve ayrıca “savaş kanun ve geleneklerini ihlal etmek” başlığı altında öldürmek, terör, sivillere karşı hukuka aykırı saldırılar ve esir almak suçlarından ceza aldı.

ORTAK SUÇLARA İŞTİRAK: Hakimler Konseyi, Mladiç’in 12 Mayıs 1992-30 Kasım 1995 arasında Bosna Hersek’teki Boşnakların ve Hırvatların tamamen temizlenmesi amacıyla işlenen ortaklaşa suçlara da iştirak ettiğine hükmetti. Mahkeme, bunu “soykırım” olarak değil, “insanlığa karşı suç” olarak değerlendirdi. Banja Luka, Bijelina, Saraybosna, Pale, Rogatica ve Sokoloc şehirlerinde Sırp olmayan halklara yönelik çok sayıda suç işlendiği de kararda belirtildi.

BARIŞ GÜCÜNÜ ESİR ALMA: Mladiç ayıca 1995 yılında Sırp mevzilerine yönelik hava saldırılarını engellemek amacıyla ülkedeki BM gözlemcilerini ve barış gücü mensuplarını esir almaktan suçlu bulundu.

İSTEDİĞİ YERDE HAPİS: 74 yaşındaki Bosnalı Sırp General Mladiç cezasını istediği bir ülkedeki hapishanede çekebilecek.

Time’a kapak olan Fikret Alic de izledi

Bosna’daki savaş döneminde, Trnopolje Toplama Kampı’nın tel örgüleri önünde çekilen fotoğrafı ile “Time” dergisine kapak olan ve savaşın sembol isimlerinden biri haline gelen Fikret Alic de onlarca savaş mağduru ve kurban yakını ile birlikte Mladiç’in karar duruşmasını Lahey’de izledi.

Sevinç gözyaşları döktüler

Dava Bosna Hersek’te neredeyse hayatın durmasına yol açtı. Ülkede yaşayanlar, şehir meydanlarına kurulan dev ekranlardan ve televizyonlardan karar duruşmasını gözlerini kırpmadan takip etti. Kurban yakınları ise, gözyaşları içinde canlı yayınları izledi. Potoçari Anıt Mezarlığı’nda toplanan Srebrenitsalı anneler, karar açıklanınca birbirlerine sarılıp ağladı.

6 şehirde daha soykırım yapıldı

MladiÇ’in Srebrenitsa’daki soykırımdan suçlu bulunmasından dolayı memnun olduklarını, ancak iddianamedeki diğer 6 şehirde de soykırım işlendiğinin kabul edilmesi gerektiğini söyledi. Mladiç sadece, iddianamede yer alan Kljuc, Sanski Most, Kotor-Varos, Prijedor, Foca ve Vlasenica şehirlerinde “soykırım suçu işlendiği” maddesinden hüküm giymedi.

Hollanda da sorumluydu

300 Boşnak’ın öldürülmesinden Hollandalı BM askerlerinin doğrudan sorumlu olduğuna yönelik Lahey kentinde görülen davada kararı okuyan Yargıç Larissa Alwin, Hollandalı BM barışgücü askerlerinin kontrolleri altındaki kamptan götürülen erkeklerin öldürüleceğini bilmesi gerektiğini, çünkü o dönemde de Sırpların savaş suçları işlediğine dair kanıtlar bulunduğunu vurgulamıştı. Mahkeme Hollanda’nın 300 erkeğin yakınlarına tazminat ödemesi gerektiğine karar vermişti.

ELDE VAR 3

Bosnalı Sırpların o dönemdeki siyasi lideri Radovan Karadziç, 13 yıl kaçtıktan sonra 2008’de farklı bir kimlikle Belgrad’da kocakarı ilaçları satarken yakalanmıştı.

2001 yılında halk isyanı sonucunda devrilen ve tutuklanarak hapse atılan Sırbistan lideri Miloseviç, 2003 yılında Lahey’e teslim edildi. 2006’da hücresinde kalp krizi geçirerek öldü.

Kızı babasının utancından intihar etti

Mladiç’in kızı Ana Mladiç, 23 yaşındayken 25 Mart 1994 tarihinde intihar etti. Belgrad’ın “Kurir” gazetesinin intihardan birkaç gün sonra verdiği haberde, Ana Mladiç’in babasının Bosna’da karıştığı katliamları anlayınca depresyona girdiği ve ardından intihar ettiği belirtildi. Belgrad’da Hukuk bölümünde öğrenciyken intihar eden kızının cenaze törenine gelen Mladiç’in ağlarken görüntüleri ise izleyenleri şaşırtmıştı. Bosna’daki savaş kurbanlarının yakınları bu görüntüleri gördükten sonra, Mladiç’in de “evlat acısı” tattığını ve onun ne olduğunu anladığını ifade etmişlerdi.

BM: Adalet için önemli bir zafer

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Hüseyin, “kötülüğün simgesi” olarak nitelendirdiği Mladiç’e müebbet hapis cezası verilmesini “adalet için çok önemli zafer” olarak değerlendirdi ve “Bugünkü karar, bu tür suçların faillerinin adaletten kaçamayacağına dair bir uyarıdır” dedi.

NATO: Hukukun üstünlüğünün kanıtı

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, yazılı açıklamasında NATO’nun “Avrupa tarihinin bu karanlık dönemini” sona erdirmeye yardım ettiğini vurguladı ve “Kararı memnuniyetle karşılıyorum. Bu, hukukun üstünlüğü ilkesinin işlediği ve savaş suçları sorumlularından hesap sorulduğunu gösteriyor” ifadesini kullandı.

AB: Yakın tarihin en karanlık olayı

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Sözcülüğünden yapılan açıklamada da Mladiç hakkındaki kararın, “Srebrenitsa Soykırımı dahil Bosna Hersek, Batı Balkanlar ve Avrupa’nın yakın tarihinin en karanlık, en trajik olaylarına değindiği” ifadesine yer verildi. AB’nin hayatta kalanlar ve yakınlarını kaybedenlerle dayanışma içinde olduğu vurgulanan açıklamada, “En korkunç suçlarda adaleti sağlama ve dokunulmazlıkla mücadele insani bir mecburiyettir” denildi.

Hollanda eliyle teslim etti

Ailesindeki erkeklerin tamamını 11 Temmuzda kaybeden Srebrenitsa Anneleri Derneği Başkanı Hatice Mehmedoviç, Srebrenitza katliamının yaşandığı günü şöyle anlattı: Srebrenitsa’da BM altında görev yapan Hollandalı birliklerin askerlerinin bizi koruyacağını düşünüyorduk. Erkeklerimiz BM’nin isteği üzerine silahlarını Hollandalı birliklere teslim etmişti. Ancak kısa süre sonra Mladiç komutasındaki birlikler Srebrenitsa’ya girdi. Mladiç, toplanan halkın karşısında, ’Türklerden intikam alacaklarını’ açıkladı. Onlar bizi Türk olarak görüyorlardı. Daha sonra erkeklerimizi ve çocuklarımızı otobüslere bindirerek ormana götürdüler ve bir günde 8 bin insanımızı katlettiler.

‘Türklerden intikam’ diyerek öldürdüler!

Yugoslavya İç Savaşı sırasında Bosna Hersek’in Srebrenitsa kasabasında 13-18 Temmuz 1995 tarihleri arasında 8 bin genç ve yetişkin Müslüman erkek, Bosnalı Sırp güçler tarafından öldürüldü. Birleşmiş Milletler (BM) 1993 yılında Srebrenitsa’yı Boşnaklar için “güvenli bölge” ilan etmişti. Ancak Bosnalı Sırpların iki yıl süren kuşatması sonrası Temmuz 1995’de Srebrenitsa düştü. Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk, Srebrenitsa’nın hemen dışındaki Potocari’de bulunan Hollandalı askerlerin denetimindeki BM barışgücü karargahına sığındı. Hollandalı askerler karargaha sığınanlara burada güvende olacaklarını söyledi. Ancak askerler Bosnalı Sırp güçlerin kampı kuşatması üzerine binlerce Boşnak’ı Sırplara teslim etti. Sırp güçler karargaha sığınanlar arasından ayırdıkları 300 erkeği kamyonlarla götürüp öldürdü. Kadın ve çocuklar da Bosna’nın diğer kesimlerine götürüldü. 8 binden fazla Müslüman bu bölgelerde öldürüldü.