Rusya Türkiye'ye 3 şart koştu!

RUSYA'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov, Rusya ile Türkiye arasında yaşanan kriz ve İstanbul Boğazı'ndan geçen Rus gemileri hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Rusya'nın Ankara Büyükelçisi, "özür, sorumluların cezalandırılması ve tazminat" beklediklerini söyledi, "Bunlar olmazsa Türkiye'nin diğer açıklamaları sonuç vermeyecek" dedi.

İşte o röportajdan önemli notlar;

- Krizi aşmak için ne bekliyorsunuz?

Devlet Başkanımız zaten daha önce Türkiye'den beklentilerimizi açıkladı. Birincisi; uçağımızın yok edilmesi ve askerlerimizin şehit edilmesiyle ilgili özür dilenmeli. İkincisi; Sorumluların bulunması ve gerekli cezanın verilmesini istiyoruz. Son olarak da Rusya'nın karşı karşıya olduğu zararın karşılanması. Bu beklentilerimiz yerine getirilmezse Türkiye'nin diğer açıklamaları sonuç getirmeyecektir. Türkiye bir taraftan diyalogdan yana ilan ederken, diğer taraftan böyle yaklaşıma uymayan açıklamalar yapıyor. 'Sınırı ihlal eden tüm uçaklar düşürülecek' diye açıklamalar da var. Savaş gemimizin Boğazdan geçişiyle ilgili tarafımıza dost olmayan bir dizi iddialar var...

YENİ YAPTIRIMLAR İÇİN ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR

- Yaptırımlarda son durum ne? Aldığımız yaptırımlar daha sonuçlanmadı. Yeni yaptırımlar konusunda çalışmalarımız halen devam ediyor.

Uygulananlar arasında; Karma Ekonomik Komisyon çalışmaları donduruldu; ekonomik alanda işbirliğinin geliştirilmesi için çalıştığımız 3 anlaşma durduruldu; Turizm kararı... Geçen sene Rus turistlerin getirdiği gelir 3,5 milyar dolardı; Charter uçak seferleri iptal edildi; Her sene Türkiye'ye 8 bin TIR izni uyguluyorduk. Şimdi 8 bin yerine kontenjan 2 bine düşürüldü. Belki de hiç vermeyebiliriz; Türkiye'den ithal ettiğimiz yaş sebze meyve ihracatı da durduruldu. Son yılda 1 milyar dolar rakamına ulaşmıştı. Bize Türkiye'den aldığımız ürünlerin boşluğunu doldurmak için bir dizi ülke başvurdu; Azerbaycan, İran, Cezayir, Fas, İsrail gibi... Türk şirketleri Rus piyasasında daha zor koşullarda hizmet verebilecekler. İnşaat sektörü gibi.. Henüz buna dair ayrı bir düzenleme kabul edilmedi; hala görüşülüyor; Dışişleri bakanlar arasında Ortak Stratejik Planlama Grubu toplantısı da yapılmadı.

- Üst Düzey İşbirliği Konseyi de iptal mi?

Henüz bir açıklama gelmedi ama, bu sene yapılmayacağına şüphem yok. Biz almak zorunda kaldığımız tedbirlerden dolayı üzüntü duyuyoruz. Bunu istemedik. Türkiye halkını dost olarak görüyoruz. Ama Devlet Başkanımız da söyledi; 'Türk işadamları, Türkiye yönetiminin politikasına kurban düştü.' Sıraladığım tedbirler uzatılabilir.

- Türk Akımı'nı kim sonlandırdı?

Tam bir sene önce bu projeyi önerdik. Teklifimizden sonra ilk aşamada işler hızlı gelişiyordu. Gazprom Şirketi Başkanı Miller, Enerji Bakanı Yıldız ile helikopterde güzergah üzerinde uçuyorlardı; giriş çıkış noktalarını belirlediler. Ama ondan sonra işler yavaşladı. Biz anlaşma taslağını hazırlayıp, Türkiye'ye sunduk. Bize, dönemi var, geçici hükümet var, seçim yapıldıktan sonra bu konuya döneceğiz' deniyordu. Uçağımız düşürüldükten sonra 'projeyi durduruyoruz' dedik. Eğer Türkiye tarafının hükümetlerarası anlaşma taslağına cevap vermemesi kararı gözönünde bulundurursak belki o zaman Türkiye projeyi ilk durdurmuş olabilir. Kimin projeyi durdurduğu önemli değil. Önemli olan proje hayata geçirilmedi. Türkiye'nin çıkarlarına ve bölge enerji transit merkezi olma planlarına uyacağını düşünüyorduk. Diğer yandan da Rusya'dan doğalgaz alma konusunda daha güvenli bir hatta sahip olabilirdi.

Türkiye'ye doğalgazı iki önemli hattan satıyoruz. Yüzde 50'si Mavi Akım'dan Karadeniz dibindeki hattan geliyor; direk olarak Rusya'dan Türkiye'ye geçiyor. Yüzde 50'si Ukrayna üzerinden geliyor. Ukrayna doğalgaz sevkiyatı bakımından güvenli olmayan bir ülke her açıdan. Ukrayna, transit boru hattından daha önce de gaz çalıyordu. Diğer bir teknik sebebi de; 25 sene boyunca Ukrayna topraklarında bulunan doğalgaz dağıtım sistemini yenilenmesi ve onarılması için para harcamıyordu.

"NATO GEMİLERİ DE ÖYLE GEÇİYOR"

- Neden Boğaz'dan geçen Rus savaş gemileri silah gösteriyor?

Türkiye'nin suları üzerinden geçiş prosedürünü belirleyen iki önemli belge var. Biri Montrö Sözleşmesi. Bir de, 1983 tarihli yabancı gemilerin Türk içsularından geçişi sırasındaki düzenlemelerle ilgili yönetmelik. Biz bunlara uymak zorundayız. Dışişleri'nde son yaptığım görüşmede de bize suçlamalar ve eleştiriler yöneltildi. Cevaben sordum ben de. Söz konusu belgelere göre hangi maddeleri, hangi kuralları ihlal ettik. Cevap veremediler. Türkiye tarafı şu maddeyi ihlal etti diyemedi. Peki bu fotoğrafı gördünüz mü (NATO amblemli Boğazdan geçen İspanya'ya ait gemiyi gösteriyor, askerin silahı omzunda) Bu bir İspanya gemisi, İstanbul'da... Aynı makaleyi Dışişleri Bakanlığı'nızda gösterdim ve sordum, İspanya Büyükelçisi benden önce mi çağrıldı, yoksa sonra mı çağrılacak? - Tüm gemilerde askerler selam mı verir Selam yapmıyorlar ama aslında kendi gemisini koruyor; bu uluslararası normal bir pratik. Size bir tavsiyem var, siz Türk Deniz Kuvvetlerinden bir yetkiliyle görüşün, savaş gemileri dar alanlardan geçerken prosedür ne? Eğer NATO ülkesine ait savaş gemisinde gemi koruma tedbirleri alınıyorsa, 24 Kasım'dan sonra bizim savaş gemimizi korumamızdan daha doğal ne var. Eğer gerçekten biz bir maddeyi ihlal etseydik, mutlaka Bakanlığın ya da Çavuşoğlu'nun açıklamasında 'şu maddeyi ihlal etti' diye ifade yer alırdı. Resmi yetkili açıklamada bulunuyor, Rusya provakasyon yaptı ve Montrö Sözleşmesini ihlal etti diye. Hem Çavuşoğlu hem Binali Yıldırım söyledi. Son zamanlarda Türkiye yönetiminin Rusya ile diyaloğa hazır ilişkileri normal hale getirmeye istekli olduğuna dair çok açıklama duyduk da, sonradan yapılan bu asılsız açıklamalar, bu niyetler ile örtüşmüyor.

- ­Suriye çevresinde silahlanma artıyor. Soğuk Savaş yıllarına mı dönüyoruz yoksa yeni bir savaşa mı gidiyor dünya?

Doğru ama biz inanıyoruz ki sonunda terörle mücadele konusunda ortak bir koalisyon oluşturabileceğiz. Fransa en fazla silahlı kuvvet gönderen ülkelerden biri Charles de Gaulle isimli uçak gemisi gönderdi. Bizim o bölgede Moskova isimli füze savaş gemimiz bulunuyor. Fransız tarafıyla irtibattayız.

- Ne olacak peki? Siz mi döneceksiniz, yoksa Moskova Büyükelçisi mi? İlişkiler nereye gidiyor? Maslahatgüzar düzeyine mi düşecek ilişkiler?

Herşey Ankara'nın pozisyonuna bağlı. Türkiye savaş uçağına biz vurmadık. 'Türkiye'nin savaş uçaklarını ileride de düşüreceğiz' diye bir açıklamada bulunmadık. Türk askeri şehit düşmedi, bizim iki askerimiz şehit düştü. İki askerimizin aileleri, çocukları var.