Rus ordusu Mariupol’u cehenneme çevirdi! 300 bin kişinin rehin kaldığı şehir 'Stalingrad’a benzedi'
Ukrayna - Rusya savaşı 28. gününde de tüm şiddetiyle devam ediyor. Taraflar bir yandan müzakereler yürütüp barış fırsatı ararken bir yandan da cephede çatışmaya devam ediyor. Rusya’nın en çok ele geçirmek istediği yerlerin başında gelen Mariupol’de ise yıkım çok büyük. Peki Mariupol neden bu kadar önemli? İşte detaylı bir analiz…
Rusya Mariupol'ü çok istiyor; Ukrayna ordusu direniyor. Kritik bir bölgedeki kilit şehir artık neredeyse harabeye dönmüş durumda. Şehirdeki son durumu orada savaşanlar ve oradan kaçabilenler anlatıyor... Peki Rusya'nın Mariupol'le derdi ne?
28 yaşındaki İngiliz Aiden Aslin Kiev’e ilk olarak 2018 yılında gelmiş ve iki aylık temel eğitimden sonra Ukrayna donanmasındaki revire er olarak katılmış. Şimdi ise Aslin Rus kuşatması altındaki Mariupol’de geri saflarda da olsa Ukrayna için çarpışıyor.
28 yaşındaki İngiliz, Ukrayna saflarında savaşıyor
MARİUPOL’DE BİR İNGİLİZ
İngiliz basınına konuşan genç adam şehirde durumun giderek kötüleştiğini, Rusya’nın sivil hedeflere saldırarak Savaş suçu işlemeye devam ettiğini anlatıyor. Hatta Aiden Aslin, Mariupol’ü Nazi işgali altındaki Stalingrad’a benzetiyor. II. Dünya Savaşı’nın dönüm noktası olarak kabul edilen Stalingrad kuşatması ve zaferi Avrupa tarihine iz bırakan ve Nazilerin yenilgisini sağlayan en önemli faktörlerden biri idi…
Rusların hastaneleri, ambulansları hedef aldığını söyleyen İngiliz, şehirde su ve yiyecek imkanlarının tükendiğini ve 300 bin kişinin buradan kaçamayarak mahsur kaldığını anlatıyor. Şehre girer girmez hemen iletişim merkezlerine saldıran Rus ordusu Mariupol’ün dünya ile olan bağlantısını da kesmeye çalışıyor.
DÜNYAYA DUYURUYOR
Aslin ise telefonunda sinyal yakaladığında Whatsapp ve Telegram gibi mesajlaşma uygulamalarını kullanarak şehirdeki durumu dünyaya duyurmaya çalışıyor. “Şehirdeki durum çok kötü. Ruslar sivil olduğuna bakmaksızın herkesi hedef alıyor ve burada akılalmaz savaş suçları işleniyor.” diyen İngiliz asker sözlerine şöyle devam ediyor:
“Her gün ve gece bitmeyen kara ve hava saldırıları var. Hastanelere birden fazla saldırı yapıldı. Bahçelerine ‘HASTANE’ yazılmış olsa bile hedef olmaktan kurtulamadılar. Sivilleri taşıyan ambulanslar vuruluyor. Elektrik ve gaz yok; yakında su da tükenecek ve sivil halk için durum daha da zorlaşacak. Sokaklar aynı Stalingrad’a benziyor.”
Aiden Aslin “Stalingrad’ı Naziler’den kurtaran Ruslar şimdi Mariupol’de Nazi taktikleri uygulayarak savaşıyor.” diyor.
Mariupol’den kaçabilen şanslı siviller ise hayatlarında bir daha unutamayacakları görüntülerle karşılaştı. Yaşanan kâbusu anlatanlar bu günlerin geçeceğini ama bunu kendilerinin göremeyeceğini söylüyor…
KAÇABİLENLER ÇOK ŞANSLI
Natalia Hayetska, kendisi ve yaşlı anne babasının ve 4 kedilerinin Mariupol’den kaçmalarının zorluğunu anlatıyor. “Lviv’e ulaşmamız dört gün sürdü. Bize yardım eden iyi insanlar olmasaydı çoktan ölmüştük.” Diyen kadın şehirde hayatını kaybedenlerin evlerin bahçelerine gömülmeye başladığını çünkü cenazelerin başka türlü kaldırılmasının mümkün olmadığı anlatıyor.
Hayetska durumu “Şehirde altyapı kalmadı. Su yok, elektrik yok ve sürekli bombalanıyor. İnsanlar ölenleri yol kenarında bırakıp üzerlerine battaniye örtmeye başladı. Çünkü gelip onları oradan alacak kimse kalmadı.” sözleriyle özetliyor.
Natalia’nın 84 yaşındaki annesi Halyna Zhelezniak, kızına minnettar. Yaşlı kadın “Bizi arkada bırakmadı. Ona ne kadar teşekkür etsem az. Hayatımda hiç böyle korkmamıştım. Bunların yaşandığına inanamıyorum, hâlâ şoktayım.” diyor.
MARİUPOL'ÜN ÖNEMİ
Ukrayna'nın güneydoğusundaki liman kenti Mariupol, Rusya'nın en yoğun bombardımanına maruz kalan ve en çok hasar gören şehir. Mariupol, Moskova'nın Ukrayna'daki askeri harekâtı açısından oldukça önemli. Peki neden?
Mariupol'u almanın Rusya açısından önemli bir stratejik kazanım, Ukrayna içinse büyük bir darbe olmasının dört ana nedeni var.
1. Kırım ve Donbas arasında karadan bir koridorun güvenceye alınması
Coğrafi olarak, Mariupol şehri haritada küçük bir alanı kaplıyor, ama Kırım Yarımadası'ndan harekete geçen Rus kuvvetlerinin önünde engel oluşturuyor. Bu kuvvetler, Ukrayna'nın doğusunda Donbas bölgesindeki Rusya yanlısı ayrılıkçı güçlerle bağlantı kurmak için kuzeydoğuya doğru ilerlemek istiyor.
İngiltere Müşterek Kuvvetler Komutanlığı'nın eski komutanı General Richard Barrons, Mariupol'u ele geçirmenin Rusya'nın savaş çabaları için hayati önem taşıdığını söylüyor:
"Ruslar bu savaşı başarıyla sonuçlandırdıklarını hissettiklerinde, Rusya'dan Kırım'a bir kara köprüsünü tamamlamış olacaklar ve bunu büyük bir stratejik başarı olarak görecekler."
Mariupol ele geçirilirse, Rusya da Ukrayna'nın Karadeniz kıyı şeridinin yüzde 80'inden fazlasının tam kontrolünü elde etmiş olacak, deniz ticaretini kesecek ve onu dünyadan daha da tecrit edecek.
Kenti savunan Ukraynalılar son üç haftadır ilerleyen güçlere karşı direnerek çok sayıda Rus askerini meşgul etmeyi başardılar. Şehri hızlı bir şekilde ele geçiremeyince Rus komutanları, eski kuşatma taktiklerinin 21. yüzyıl versiyonuna başvurmaya yöneldi.
Mariupol'u top, roket ve füze yağmuruna tuttular; şehrin yüzde 90'ından fazlası hasar gördü. Ayrıca elektriğe, ısıtmaya, temiz suya, gıdaya ve tıbbi malzemelere erişimi kestiler; insan yapımı bir insani felaket yarattılar. Moskova ise 21 Mart saat 05:00'e kadar teslim olmayı reddettiği için Ukrayna'yı suçluyor. Ukraynalı bir milletvekili Rusya'yı "Mariupol'u aç bırakarak teslim almaya çalışmakla" suçladı.
Ukrayna, şehri son askerine kadar savunma sözü verdi. Durum gerçekten de o hale gelebilir. Rus birlikleri yavaş yavaş merkeze doğru ilerliyor. Herhangi bir uygulanabilir barış anlaşması olmadığından, Rusya muhtemelen bombardımanını yoğunlaştıracak ve bunu yaparken kenti savunan silahlı güçlerle sayıları hala 200 binden fazla olan sivil nüfus arasında neredeyse hiç ayrım yapmayacak.
Rusya, Mariupol'de kontrolü ele alırsa, 1000 kişilik tabur taktik grupları halinde organize olmuş 6000'e yakın askerini, Ukrayna çevresindeki diğer Rus cephelerini güçlendirmek için kullanabilecek.
Bunları nerede yeniden konuşlandırılabileceğine dair birkaç olasılık var:
Donbas bölgesinde Kremlin yanlısı ayrılıkçılarla savaşan Ukrayna birliklerini kuşatmak üzere kuzeydoğuya ilerlemek Batıya, Ukrayna'nın Karadeniz'e açılan son kapısı olacak Odessa'ya doğru ilerlemek Kuzeybatıda Dnipro şehrine doğru ilerlemek
2. Ukrayna ekonomisini çökertmek
Mariupol, Karadeniz'in bir parçası olan Azak Denizi'nde uzun zamandır stratejik açıdan önemli bir liman kenti.
Derin rıhtımları ile Azak Denizi bölgesinin en büyük limanıdır ve önemli bir demir-çelik tesisine sahip. Normal zamanlarda Mariupol, Ukrayna'nın Orta Doğu ve ötesindeki müşterilere giden çelik, kömür ve mısır için önemli bir ihracat merkezi.
Moskova'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesinden bu yana Mariupol, yarımadadaki Rus güçleri ile bağımsızlığını ilan eden Donetsk ve Luhansk cumhuriyetlerindeki Kremlin yanlısı ayrılıkçılar arasında sıkışmış durumda.
Mariupol'u kaybetmek, Ukrayna ekonomisinden geriye kalanlara büyük bir darbe olacak.
3. Propaganda fırsatı
Mariupol adını, kenti Karadeniz'in geri kalanına bağlayan Azak (Azov) Denizi'nden alan Azak Taburu adlı Ukraynalı milis güçlere ev sahipliği yapıyor. Azak Taburu, Neo-Naziler de dahil olmak üzere aşırı sağcıları barındırıyor.
Ukrayna'nın savaşan kuvvetlerinin sadece çok küçük bir bölümünü oluştursalar da, bu Moskova için yararlı bir propaganda malzemesi oldu ve Rusya halkına, Ukrayna'da savaşmak için gönderdiği gençlerin, komşularını Neo-Nazilerden kurtarmak için orada olduklarını söylemesi için bir bahane sundu.
Rusya, önemli sayıda Azak Taburu savaşçısını canlı ele geçirmeyi başarırsa, Ukrayna'yı ve hükümetini itibarsızlaştırmaya yönelik süren enformasyon savaşının bir parçası olarak Rus devlet kontrolündeki basında bunlara geniş bir şekilde yer verecek.
4. Büyük moral artışı
Rusya'nın Mariupol'ü ele geçirmesi, bu savaşta her iki taraf için de psikolojik olarak önemli olacak.
Mariupol'da Rus zaferi, Kremlin'in devlet kontrolündeki medya aracılığıyla halka Rusya'nın amaçlarına ulaştığını ve ilerleme kaydettiğini göstermesini sağlayacak.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için bu savaş kişiselmiş gibi görünüyor ve tüm bunların tarihsel bir önemi var. Putin, Ukrayna'nın Karadeniz kıyı şeridini, Novorossiya (Yeni Rusya) olarak görüyor (18. yüzyıldaki Rus imparatorluğuna kadar uzanan Rus toprakları).
Putin bu kavramı "Rusları Kiev'deki batı yanlısı bir hükümetin zulmünden kurtarmak" olarak yeniden canlandırmak istiyor. Mariupol şu anda bu amaca ulaşmasının önünde engel duruyor.
Ancak Ukraynalılar için Mariupol'ün kaybı sadece askeri ve ekonomik olarak değil, aynı zamanda karada savaşan ve ülkelerini savunan kadın ve erkeklerin morallerine de büyük bir darbe olacaktır. Rusların ele geçirmesi halinde Mariupol, stratejik olarak çok daha az önemli olan Herson'dan sonra kontrolü alınan ilk büyük şehir olacak.
Moral bakımından bir diğer yönü ise caydırıcılık.
Mariupol büyük bir direniş gösterdi ama bunun bedeli ağır oldu. Şehir yerle bir edildi. Rusya'nın sonunda bombalayıp teslimiyete zorladığı ve enkaza çevirdiği Grozni ve Halep ile birlikte tarihe geçecek. Buradan diğer Ukrayna şehirlerine verilen mesaj çok net: Mariupol gibi direnmeyi seçerseniz aynı kaderi paylaşırsınız.
İngiliz General Richard Barrons, "Ruslar Mariupol'a giremediler" diyor ve ekliyor:
"Tanklarıyla giremedikleri için onu enkaza çevirdiler. Kendileri için önemli olan başka bir yerde de bunları görebiliriz."
