Putin Rusya'yı dünyaya kapatıyor! 11 Mart’ta fişi çekiyor...
Ukrayna işgalinden sonra Rusya ağır yaptırımlarla karşı karşıya kaldı. Putin yaptırımlara karşı yeni adımlar atmaya hazırlanıyor. Rusya uzun süredir üzerinde çalıştığı interneti dış dünyaya kapatma planını devreye sokuyor. Alınan kararla tüm Rus siteleri Rusya’ya çağrıldı. 11 Mart’a kadar sitelerin sadece Rusya’da sunucusu bulunacak, ‘.ru’ uzantısı olacak ve Rusya DNS’ini kullanacak şekilde hizmet vermesi istendi. Bu hamleyle Rusya geçen yaz test ettiği gibi interneti dışa bağlı olmadan kendi kontrolüne alabilir.
Ukrayna topraklarına girdikten sonra başta ABD merkezli teknoloji şirketleri olmak üzere birçok ülkenin teknoloji yaptırımına maruz kalan Rusya, 11 Mart’ta Internet bağlantısını dış dünyaya tamamen kapatabilir. Rusya Dijital Kalkınma, Haberleşme ve Kitle İletişim Bakanlığı’ndan yapılan 5 Mart 2022 tarihli duyuruda, Rus sitelerinin Rusya domain’i olan RuNet (.ru uzantılı adresler) uzantılı alan adlarına geçmesi istendi. Bu sitelerden server’larını (sunucularını) Rusya’ya taşıması istenirken, DNS olarak da yalnızca Rusya DNS’i kullanılması çağrısı yapıldı. Yapılan açıklamada, 11 Mart tarihine kadar söz konusu sitelerin sunucularını Rusya’ya taşıması, mail uzantılarının RuNet’e bağlı olması ve Rusya DNS’inden servis sağlayarak hizmet vermesi talep edildi. Açıklamada ayrıca, Rus sitelerine yabancı kaynaklardan indirilen şablon ve kodların silinmesi de istendi.
YASAL ZEMİN HAZIR
Rusya, uzun yıllardır internet ağını dış dünyaya kapatacak ve yalnızca kendi içerisinde trafiğe izin verecek çalışmalar yapıyordu. ‘Dijital Ekonomi Ulusal Programı’ olarak adlandırılan yasa tasarısı, ülkedeki internet altyapısının dış dünyadan bağımsız olarak faaliyet gösterebilmesi için gerekli teknik değişikliklerin yapılmasını zorunlu kılıyordu. İlk kez Nisan 2019’da görüşülmeye başlanan tasarı, Rusya’da birçok protestoya sebep olmuş göstericiler tasarıya ‘Putin Net’ dövizleriyle karşı çıkmıştı. Tüm itirazlara rağmen ‘Dijital Ekonomi Ulusal Programı’ 1 Kasım 2019 tarihinde yasalaşarak yürürlüğe girdi.
Rusya’nın ‘Dijital Ekonomi Ulusal Programı’ kapsamında internet altyapısını dış dünyaya kapatacak teknik değişiklikler yasasını görüşmesi 2019 yılında ‘Putin Net’ dövizleriyle protesto edilmişti. Tasarı, 1 Kasım 2019’da yasalaştı.
BU YAZ KESMİŞTİ
Yapılan düzenlemenin ardından Rusya interneti ülke genelinde kesebilecek uzun süreli testler yapmaya başlamıştı. Son olarak geçtiğimiz haziran ayında Rusya küresel internet bağlantısını tamamen kesmişti. Dünyanın geri kalanıyla bağlantının kopması durumunda altyapısının nasıl çalışacağını test etmek için yapılan çalışma, 15 Haziran-15 Temmuz 2021 tarihleri arasında gerçekleşmiş ve Rus yetkililer testin başarılı geçtiğini açıklamıştı. Rusya Devlet Başkanı Putin, bu hamlesiyle interneti dışa bağımlı olmadan Rusya içerisinde yönetilebilecek şekilde kontrol edebildiğini tüm dünyaya göstermiş oldu.
İNTERNETİ KESMEK MÜMKÜN MÜ?
İnternetin dünyada genel olarak halen fiziksel kablolarla birbirine bağlanması bunu mümkün kılıyor. Ülkeleri ağa bağlayan kabloların devre dışı kalması durumunda internete erişim kopabiliyor. Örneğin, geçtiğimiz yıllarda Batı Afrika ülkesi Moritanya’da bir teknenin denizin altından geçen kablolara zarar vermesi sonucu internet tamamen kesilmiş, ülke iki gün internete bağlanamamıştı. Rusya ise interneti tamamen kesmek istemiyor. Rusya, ülkenin içindeki internet hizmetini sürdürmek ancak içerden dışarı veya dışardan içeri veri akışını bloke etmek istiyor. Bunu yaparken de en önemli silahı RuNet’i kullanıyor. Bir çeşit Intranet (altyapı olarak internet teknolojisini kullanan ancak belli bir kuruluş dışında dış dünyaya bağlantısı olmayan kapalı bir şebeke) olan RuNet’in internet sitesi uzantısı olarak kullanılması zorunlu kılınıyor. Rusya’nın bunu yapması için duyuruda da özellikle vurguladığı iki teknik konuyu daha sağlaması gerekiyor. Bunlar; Rus internet hizmet sağlayıcılarının sunucularını tamamen Rusya’ya taşıması ve hizmetin sadece Rusya’nın kendi Alan Adı Sistemi (DNS) üzerinden gerçekleştirilmesi... Rusya bu koşulları sağlarsa internetini gerçekten dış dünyaya tamamen kapatabilir.
GOOGLE’A KARŞI YANDEX
Rusya’nın ABD’li teknoloji devlerine benzer sosyal medya ve arama motorları bulunuyor. İnternetin kapanması halinde Rus vatandaşları yanlızca bu kanalları kullanılabilecek. Bunlardan en bilineni Türkiye’de de yaygın şekilde kullanılan arama motoru Yandex... Yandex hem arama motoru olarak hem de haritalama sistemiyle navigasyon hizmeti veriyor. Ayrıca, Ruslar sosyal ağ olarak VK (Vkontakte) isimli platformu yaygın şekilde kullanıyor. Bu platform Facebook’a çok yakın bir uygulama olduğu için ‘Rusların Facebook’u’ olarak biliniyor. Rusların WhatsApp’a çok yakın bir haberleşme uygulaması da var. Pavel Dúrov isimli Rus tarafından kurulan Telegram isimli uygulama da Rusya’da yaygın olarak kullanılıyor. Ancak, Telegram Rusya devletinin baskısına karşı çıktığı için Rus hükümeti tarafından kısıtlanıyor.
