Oligark ne demek? Oligark’in anlamı ne? Yaptırımların uygulandığı üç Rus oligark kimdir?
Rusya-Ukrayna krizine ilişkin gelişmeler gelmeye devam ediyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in açıklamaları sonrası gelen yaptırım kararları takip ediliyor. Avrupa Birliği (AB), İngiltere, Japonya ve ABD, Rusya'ya yönelik bir dizi yaptırım kararı aldı. ABD Başkanı Joe Biden, Rusya'nın iki büyük finans kuruluşuna yaptırım uygulanacağını ve Rus hükümetinin Batı finansmanına erişiminin engelleneceğini, ayrıca, Putin'e yakın kişiler ile aile üyelerine de yaptırım getirileceğini bildirdi. Bunların içinde Rus ooligarklar da bulunuyor. Peki, Oligark ne demek? Oligark’in anlamı ne? İngiltere'nin yaptırım açıkladığı üç Rus oligark kimdir? İşte detaylar…
Rusya-Ukrayna krizinde ilk olarak İngiltere şimdi de ABD Rus oligarklara yaptırım uygulayacağını açıkladı. İngiltere’nin Rus Oligarklara yaptırım uygulayacağını açıklamasının ardından Rus oligarklar lobi çalışmalarına başlamıştı. ABD de, Rusya'nın iki büyük finans kuruluşuna yaptırım uygulanacağını ve Rus hükümetinin Batı finansmanına erişiminin engelleneceğini, ayrıca, Putin'e yakın kişiler ile aile üyelerine de yaptırım getirileceğini açıkladı. Peki, Oligark ne demek? Oligark’in anlamı ne? İngiltere'nin yaptırım açıkladığı üç Rus oligark kimdir?
OLİGARK NE DEMEK? OLİGARK KİMLER İÇİN KULLANILMAKTADIR?
Oligark, oligarşik düzendeki yöneticilere verilen isimdir. Günümüzde oligark dendiği zaman Rusya’daki büyük şirketlerin sahipleri olan isimler kast edilmektedir. Rus Oligarklar 1990’lı yıllarda komünizmin yıkılıp yerine kapitalist düzenin kurulması sırasında ortaya çıkmışlardır.
OLİGARKLAR NE ZAMAN ORTAYA ÇIKMIŞTIR?
Oligarkların önemli bir bölümü servetlerini, 1990’larda, dönemin devlet başkanı Boris Yeltsin’in idaresinde gerçekleşen ve devlet varlıklarının özel sektöre kaotik ve yolsuzluklarla dolu bir süreçte devredildiği sırada yapmıştır.
Bir dönem Boris Yeltsin’in beyin takımından olan Berezovski, 2000 yılında Washington Post gazetesine yazdığı bir makalede kendisine ve diğer oligarklarla ilgili olarak “Devlet Başkanı Yeltsin’in yarattığı kişiler” diyerek oligarkların nereden geldiklerini açıkça itiraf etmişti ve kendilerini ” Rusya’daki yeni demokrasinin muhafızları” şeklinde tanımlamıştı.
1991 yılında komünizm çökerken Rusya’da ithalat, kaçakçılık ve kara borsadan para kazanan ve işlerini çoğunlukla nakit para ile döndüren “iş adamları” vardı. Devlete ait işletmelerin özelleştirilmesinde bu iş adamları öne çıktı ve Rusya ekonomisindeki kaynakların sahibi oldular. Çoğu tekel konumunda olan bu Rus şirketlerinin sahipleri artık yeni milyarderler sınıfı yani oligarklardı.
Yeltsin 1991-1999 dönemlerinde Rusya başkanlığı yapmıştı. 1996 yılındaki devlet başkanlığı seçimleri öncesinde Yeltsin kamuoyu yoklamalarında geriden geliyordu. Son anda imdadına yeni kurulan milyarderler sınıfı yetişti ve seçim kampanyasına sponsor oldular. Berezovski, Yeltsin’in kampanyasına verilen bu desteğin seçimlerdeki zaferi açısından çok önemli olduğunu açık açık dile getirmektedir.
İNGİLTERE'NİN YAPTIRIM AÇIKLADIĞI ÜÇ RUS OLİGARK KİMDİR?
İngiltere, Rusya'nın Ukrayna'nın doğusundaki iki ayrılıkçı cumhuriyetin bağımsızlığını tanımasına misilleme olarak beş Rus bankası ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yakınlığıyla tanınan üç milyardere yaptırım kararı aldı. IS Bank, General Bank, Promsvyazbank ve Karadeniz Bankası İngiltere'nin yaptırım listesine girerken, Rus milyarderler Gennadi Timçenko, Boris Rotenberg ve Igor Rotenberg'in de ülkedeki mal varlıkları donduruldu.
GENNADİ TİMÇENKO
Putin'e yakınlığıyla tanınan Timçenko, 'Rusya'daki en güçlü isimlerden biri' olarak anılıyor. Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre, 23.5 milyar sterlinlik servetiyle Rusya'daki altıncı en zengin kişi. Timçenko, doğalgaz şirketi Novatek ile petrokimya şirketi Sibur Holding'de hisse sahibi olmasının yanı sıra enerji, ulaştırma ve altyapı sektörlerinde yatırımları bulunan Volga Grup'un da kurucusu. Rusya'nın Kırım'ı ilhak ettiği 2014'ten bu yana ABD tarafından yaptırımlara tabi tutuluyor. STimçenko aynı zamanda, Rusya Ulusal Hokey Ligi'nin de başkanı. İngiltere'nin yaptırım kararında, Timçenko'nun kurucusu olduğu ve Bank Rossiya'nın ana hissedarlarından biri olan Gunvor şirketinin, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı işgal etmesi sonrasında Ukrayna'nın istikrarsızlaştırılmasına yardım ettiği savunuldu.
BORİS ROTENBERG
Rotenberg ailesi Putin'e en yakın oligark gruplarından biri. Yaptırım listesine kardeşi Igor'la birlikte alınan 65 yaşındaki Boris Rotenberg, ailesiyle birlikte Rusya'daki en büyük gaz boru hatları ve elektrik enerjisi tedarik hatları inşaat şirketi olan SGM (StroyGazMontazh) grubu ile servetini elde etti. Forbes tarafından 2016 yılında yayımlanan "en zenginler" listesinde 1,07 milyar dolarlık servetiyle 69'uncu sırada yer aldı. Boris Rotenberg ve ortağı olduğu SGM, ülkedeki en büyük doğalgaz şirketi Gazprom'la yakın ilişkilerinin yanı sıra Soçi Kış Olimpiyatları için açılan 5 milyar avroluk 20 inşaat projesinin ihalesini de üstlendi. Ayrıca Formula 1 gibi uluslararası otomobil yarışlarının sponsorları arasında da yer alan aile, geçtiğimiz yıllarda Panama Belgeleri'nde de off-shore hesaplarıyla gündeme gelmişti.
IGOR ROTENBERG
Yaptırım listesine alınan Igor Rotenberg de SGM'nin ortakları arasında yer alıyor. 48 yaşındaki Rotenberg, 6 Nisan 2018'de ABD yaptırımları listesine alındı. Aynı zamanda NPV Mühendislik Grubu'nun sahibi olan Igor Rotenberg, 2000'li yıllarda devlet kademelerinde de görev aldı. Mülkiyet Bakanlığı'nda ve Rus Demiryolları'nda üst düzey görevler alan Rotenberg, 2011'de de Gazprom yöneticileri arasında yer aldı. Yaptırımların hedefinde yer alan şirket SGM ve ortakları, 2008'de Arkady Rotenberg tarafından Rus petrol ve gaz devi Gazprom'un kontrolündeki beş şirketi satın aldıktan sonra kuruldu. Petrol ve gaz taşıma sistemlerine altyapı sağlayan şirketin yıllık 276 milyar dolar geliriyle ülkenin en büyük şirketleri arasında kabul ediliyor. Rotenberg ailesi Ocak 2019'da Kırım Köprüsü'nü inşa eden yatırımcılar arasında da yer aldı.
