NATO 4. Madde nedir? NATO'nun 5. maddesi devreye girer mi, girerse ne olur? NATO'nun 4. ve 5. Maddesi ne diyor?

Rusya ve Ukrayna savaşı yeni aşamaya geçerken Polonya’ya düşen füze dünyayı tedirgin etti. Polonya'nın Przewodow köyüne düşen füze, NATO’yu harekete geçirdi. Füzenin kaynağını tespit için inceleme başlatılırken Polonya "ordunun savaşa hazırlık durumunun artırılması" kararını aldı.

Polonya'nın, dünya tarihindeki en güçlü ittifak olan NATO'nun üyesi olduğunu vurgulayan Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, NATO'nun bir üyesinin, toprak bütünlüğü, bağımsızlığı veya güvenliğinin tehdit altında olduğunu düşündüğünde müttefiklerle istişare istemesine imkan veren 4. maddeyi harekete geçirme seçeneğinin masada olduğunu belirtmişti. 

NATO'NUN 4. MADDESİ DEVREDE

İki Avrupalı diplomatın Polonya'nın 4. madde uyarınca müttefikler arasında istişareler için NATO toplantısı talep ettiğini açıklaması krizin büyüyeceğine işaret ediyor.

Polonya'nın NATO'nun 5. maddesinin uygulanmasını talep etmesi ise en kötü senaryo olarak gösteriliyor.

NATO SÜRECE NASIL DAHİL OLACAK?

 5. maddenin devreye girmesi için önce 4. maddenin aktive edilmesi gerekiyor. Geçtiğimiz saatlerde Polonya bu adımı atarak acil NATO toplantısı talep etti.

NATO'nun bu çerçevede toplanan kanıtları incelemesi ve bir soruşturma yürütmesi bekleniyor.

Ancak 4. maddenin aktive edilmesi NATO'nun çatışmaya gireceği anlamına gelmiyor. Bu 5. maddenin aktive edilmesi öncesi istişarelerin yapılması anlamına geliyor.

NATO 4. MADDE NEDİR?

NATO üyesi ülkelerin imzalamış olduğu sözleşme kapsamında 4. madde içeriğinde “Taraflardan herhangi biri, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman, tüm taraflar birlikte danışmalarda bulunacaklardır.” ifadesine yer veriliyor.

NATO’NUN 5. MADDESİ NE?

NATO üyesi ülkelerin imzalamış olduğu sözleşme kapsamında 5. madde içeriği ise şöyle:

"Taraflar, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa BM Yasası'nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldın ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir."

SAVAŞ MI ÇIKACAK?

Başka bir deyişle bu aşamada bunun kasıtlı bir saldırı olup olmadığı araştırılacak. NATO'nun eski politika planlama direktörü Fabrice Pothier'a göre sonuç ne olursa olsun masadaki en olası seçenek Rusya'ya bir saldırıdan ziyade ittifakın Polonya'nın hava savunma sistemlerine destek göndermesi.

4. MADDE DAHA ÖNCE KULLANILDI MI?

Hürriyet’ten İlker Kocaş’ın derlediği bilgilere göre, 4. maddeye daha önce 7 defa başvuruldu. En son 24 Şubat 2022'de Bulgaristan, Çekya, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya ve Slovakya, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından 4. madde kapsamında istişare talebinde bulundu.

Bu maddeyi aktive eden ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor. 10 Şubat 2002'de Türkiye, komşusu Irak'taki silahlı çatışmanın bir sonucu olarak bu maddeye başvurdu ve NATO bir savunma önlemleri paketi üzerinde anlaştı.

2012'de bu maddeye iki defa başvuran Türkiye son olarak 26 Temmuz 2015'te Türkiye, terör saldırıları sonrasında aynı talebi yaptı ve aldığı önlemleri müttefiklerine bildirdi.

İlgili Haber

Polonya’da ne oldu? Polonya’ya düşen füze kimin? Polonya Nato üyesi mi?

İlgili Haber

Polonya'nın Ukrayna sınırındaki köye füze düştü