Kanada Savunma Bakanı Bill Blair, ABD ile 2023'te imzalanan ve 88 adet F-35 alımını kapsayan 13 milyar dolarlık anlaşmanın iptal edilmesine yönelik baskının artmasıyla birlikte savaş uçağı alımı için Avrupa'ya yönelebileceğini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Kanada'nın ABD'nin 51. eyaleti olması yönündeki çağrıları, ABD'nin yeni yönetimi ile yaşanan görüş ayrılıkları ile Avrupa Birliği'nin savunmada yerel üreticilere ağırlık verme çabaları, NATO müttefiklerini Amerikan Lockheed Martin öncülüğünde geliştirilen F-35 savaş uçaklarına alternatif arayışına itti. Kanada Savunma Bakanı Bill Blair, Cuma günü yaptığı açıklamada ABD ile 2023'te imzalanan ve 88 adet F-35 alımını kapsayan 13 milyar dolarlık anlaşmanın iptal edilmesine yönelik baskının artmasıyla birlikte, ülkesinin aktif bir şekilde alternatif seçenekleri değerlendirildiğini söyledi. İlk 16 uçak için finansman sağlayan ve önümüzdeki yılın başında teslimat almaya başlaması beklenen ülkenin savunma bakanı, F-35 uçaklarının ilk partisinin teslim alınmasının ardından Avrupa üretimi uçaklara yönelebileceğini belirtti. Blair, CBC'e yaptığı açıklamada, "Başbakan, bu konuları incelememi ve özellikle savaş uçaklarının montajının Kanada'da gerçekleştirilme imkanlarının mevcut olduğu alternatif seçenekler için görüşmeler yapmamı istedi" dedi.
Kanada Savunma Bakanlığı'ndan yapılan bir açıklamada ise, anlaşmanın iptal edilmediği, ancak Kanada'nın sözleşmeyi ülkenin çıkarlarına en uygun olacak şekilde değerlendirmesi gerektiği duyuruldu.
Portekiz hükümeti de alternatiflerin değerlendirileceğini duyurmuştu
Eskiyen F-16 filosunu F-35 savaş jetleriyle yenilemeyi planlayan Portekiz'in Savunma Bakanı Nuno Melo ise, Perşembe günü yaptığı açıklamada ülkesinin savaş uçağı alımı yaparken mevcut jeopolitik durumu göz ardı edemeyeceğini söylemişti. Melo, "NATO bağlamında ve uluslararası stratejik açıdan ABD'nin son dönemdeki tutumu, bizi en iyi seçeneklerin neler olduğunu düşünmeye itiyor. Çünkü müttefiklerimizin öngörülebilir olması, dikkate alınması gereken bir faktör" demişti. Melo, Portekiz'in F-35 savaş uçakları yerine Avrupa'da üretilen alternatifleri değerlendirmesi gerektiğini belirterek, ABD'nin F-35'in bakım ve yedek parça tedarikine sınırlama getirebileceği konusundaki endişelerini de dile getirmişti.
Alman basınında "kapatma anahtarı" iddiaları
Alman basınında da F-35 savaş uçaklarında uzaktan kapatma anahtarı bulunduğu ve ABD'nin uçakları kontrol etme yeteneğine sahip olduğu iddialarına yer verildi. ABD'nin Ukrayna'ya askeri yardımı bir süreliğine askıya alarak askeri yardımları bir baskı unsuru olarak kullanmasını örnek gösteren Alman yetkililer, ABD'nin F-35 uçaklarını müttefiklere karşı kullanabileceği yönünde endişe bildirdi.
Savunma şirketi Hensoldt'un İletişim Müdürü Joachim Schranzhofer, Alman Bild gazetesine yaptığı açıklamada, "F-35'in kapama anahtarı konusu bir söylentiden ibaret değil. Bunun basit bir yöntemi, savaş uçağının iniş yapmasına izin vermeyene bir görev planlama sistemi aracılığıyla olabilir" şeklinde konuşmuştu.
