İspanya'dan ırkçı kutlama! Üç Kral bayramında siyah yüz ile...
Yılbaşı ve Noel kutlamaları tüm dünyada başladı. Yeni yıla merhaba diyen ilk ülke ise Yeni Zelanda oldu. Geçen yıllarda koronavirüs salgını nedeniyle sönük geçen kutlamalar bu yıl daha renkli geçiyor. İspanya’da yapılacak kutlama ise tepkilere neden oldu. Ülke, ırkçılık suçlamalarına rağmen yüzlerini siyaha boyayarak yapacakları kutlamaya hazırlanıyor.
Dünyanın dört bir yanında insanlar Noel sezonunu kapatırken, İspanyollar, yılın en büyülü gecesi olarak adlandırdıkları Üç Kral bayramına hazırlanıyor. İspanya’da her yıl ocak ayının 5. gecesi, yürüyüş gruplarını, ışık şovlarını, develeri, atları ve Hıristiyan inancında aziz kabul edilen Kral Melchior, Caspar ve Balthasar’ı içeren bir geçit töreni düzenleniyor.
Bu üç kralın Bebek İsa’ya yaptıkları ziyaretlerini dayanak alan bu tören, 1800’lerin sonlarından beridir düzenleniyor. Genellikle insanların şenlikler düzenleyip birbirine hediyeler vererek geçirdiği bir gece oluyor.
Ancak, birçok kişinin rengarenk şenliklerle dolu büyüleyici bir akşam olarak deneyimlediği şey, kimilerince İspanya’nın çözülmemiş ırkçılık sorununun bariz bir örneği olarak görülüyor. Sebebiyse basit: Siyah tenli Kral Balthasar, yüzünü siyaha boyayan beyaz bir adam tarafından temsil ediliyor. Batıda “siyah yüz” olarak adlandırılan uygulamanın kökenleri oldukça ırkçı tiyatro geleneklerine dayanıyor.
"IRKÇI BİR UYGULAMADIR”
Memleketinin günümüz Etiyopya’sı ya da Yemen’de olduğu düşünülen Balthasar, Hıristiyanlıkta siyah bir adam olarak tasvir ediliyor. Ancak, İspanya’da Afrika kökenli 1,3 milyondan fazla İspanyol olmasına rağmen, Balthasar, Pamplona, Sevilla, Alicante gibi şehirlerde ve Katalonya bölgesinde hâlâ yüzünü siyaha boyamış beyaz adamlar tarafından canlandırılıyor.
Bu yılın başlarında Eşitlik Bakanlığı’ndan Rita Bosaho, ocak ayındaki Krallar Günü geçit töreninde Alicante’nin siyah yüz kullanmasını kınadı. Bosaho, sosyal medya hesabından “Alicante’de belediye meclisinin bu tür bir temsili gerçekleştirmesi için yaşayan çok sayıda siyahi insanımız var. Siyah yüz, toplumumuzdaki etnik ve ırksal çeşitliliği reddeden ırkçı bir uygulamadır” açıklamasında bulundu.
Madrid merkezli STK SOS Racismo, siyah yüzü “siyah makyaj ve afro saç perukları aracılığıyla karakteristik özelliklerini alay ederek ve abartarak siyah insanlara karşı ırkçılığı sürdüren bir uygulama” olarak tanımlıyor. Siyah yüzün beyazlar tarafından beyazlar için yaratıldığını, bu gerçeğin onu açıkça ırkçı bir uygulama haline getirdiğini söylüyor. Ancak bu tanımlar hükümeti yeterince etkilememiş olmalı ki buna izin vermeye devam ediyor.
Geleneksel olarak yerel makamlar, kralların rollerini oynamak için şehir meclis üyelerini veya ünlüleri seçiyor. 2014’te yerel medyaya konuşan Madrid belediye başkanı Ana Botella “siyah bir belediye meclis üyesi olsaydı, siyah bir krala sahip olmanın kesinlikle bir sorun olmayacağını” söylemişti.
Ama ertesi yıl artan tepki sonucu Madrid yetkilileri beyaz insanlardan Balthasar rolünü oynamalarını istemeyi bırakacaklarına söz verdi. Ancak, tüm yetkililer, özellikle ülkenin güney şehirlerindekiler, siyah yüz kullanmanın ciddiyetini anlamış değil.
Bu ayın başlarında Sevilla belediye başkanı Juan Espadas, Sevilla FC direktörü Ramon Rodriguez Verdejo’nun (Monchi olarak da bilinir) gelecek haftaki Krallar Günü Geçit Töreninde Balthasar’ın ihtişamlı cüppesini giyecek isim olduğunu duyurdu. Bu ne kadar tartışmalı olsa da Verdejo, İspanya futbol federasyonunun tartışmalı rolü üstlenen ilk üyesi olmaktan çok uzak.
BÜYÜK TEPKİ TOPLADI
2009 yılında, hala Real Madrid için oynarken Sergio Ramos, Balthasar’ı oynamayı kabul ettiği için geniş çapta eleştirilmişti. O sırada İspanyol Haber kanalı Canal Sur, izleyicilere makyajın arkasındaki adamı tanıyıp tanımadıklarını sorarken şu ifadeleri kullanmıştı: “Genellikle siyah değil beyaz olarak oynar”. Dört yıl sonra eski Manchester United ve Real Madrid forvet oyuncusu Ruud Van Nistelrooy da güneydeki Marbella kentinde de aynı rolü üstlenerek büyük tepki topladı.
Afro-İspanyol topluluğu üyeleri ve destekçileri, “parodi” olarak adlandırdıkları uygulamaya son verilmesi için kampanyalar düzenleyerek imza toplamaya başladı. Kampanyaya katılanlar bu uygulamayı, on dokuzuncu yüzyıl Amerika’sında beyaz sanatçıların siyah rolleri oynadığı aşağılayıcı tiyatro gösterilerine benzetiyor.
"HAKKIMIZI REDDETMEK ANLAMINA GELİR"
Afro-İspanyol aktivist Amin Arias Garabito, siyah yüzü sona erdirmek için internet üzerinden yayınladığı dilekçede, “Kral Balthasar’ı boyamak, İspanya gibi bariz şekilde etnik çeşitliliğin olduğu bir ülkede haklı görülemez bir uygulamadır. Bu uygulamaya devam etmek Afro topluluğu, özellikle de afro-İspanyol nüfusu görünmez kılmaya devam etmek ve ülkenin farklı kültürel etkinliklerine eşit olarak katılma hakkımızı reddetmek anlamına gelir” diyor.
İspanya’nın ırkçılık sorunu, Üç Kral geçit töreninin ötesinde, futbol stadyumlarına, okullara, iş yerlerine ve İspanyol toplumunun diğer köşelerine kadar uzanıyor.
Bu yılki bir raporunda ülkenin Eşitlik Bakanlığı, azınlık gruplarına karşı ırkçılık ve ayrımcılığın son birkaç yılda kötüleştiği konusunda uyardı. Bakanlık, sorumlu olarak aşırı sağ siyasetçileri ve sahte haberleri gösteriyor. Fakat ırkçı siyah yüz uygulaması, ülke yönetimi tarafından geniş çapta kabul görmeye devam ediyor. Çocuklar muhtemelen pandemi nedeniyle daha küçük çapta gerçekleştirilecek geçit töreni için gün sayarken etkinlik organizatörleri Üç Kral rolleri için gerekli kıyafetlerin yanı sıra Balthasar’ı oynayacak beyaz adam için siyah boya tedarik etmek için çalışıyor. (Hürriyet)
