İran’dan şaşırtan ‘karapara’ hamlesi!

Suç gelirleriyle mücadele yani karapara konusunda Ortadoğu’da son derece ilginç gelişmeler yaşanıyor. İran G-8 bünyesinde faaliyet gösteren ve ‘kara listeleri’ hazırlayan “Mali Eylem Görev Gücü” ne (Financial Action Task Force) üyelik için resmen başvurdu. Başvuru Tahran rejiminin karapara ile mücadele konusunda gerekli hukuki düzenlemeler yapmaması ve bunda ısrarlı olması gerekçe gösterilerek reddedildi.

Batı ile masaya oturan ve aradaki buzları eritip yeni bir sayfa açmak isteyen İran bu konudaki kötü imajını değiştirmeye oldukça kararlı. Türkiye’deki 17 Aralık operasyonundan hemen sonra büyük bir operasyon düzenleyerek Reza Zarrab’ın ortağı olduğu iddia edilen Babek Zencani’yi tutukladı. Tahran Başsavcılığı tarafından sürdürülen soruşturma İran’ın ‘bağırsaklarımı temizliyorum’ mesajı olarak yorumlanıyor.

Uzmanlara göre dönem başkanlığına Rusya’nın gelmesi ve İran’daki Babek Zencani operasyonu sonrasında İran’ın yeniden durumu gözden geçirilecek. Rusya, İran’a yardıma hazır olduğunu ama önce İran’ın adımlar atması gerektiğini sık sık dile getiriyor. Hatta Rusya kara listedeki neredeyse tüm eski Sovyet Cumhuriyetlerini bu listeden çıkarmayı başardı. Eğer İran bu konuda adım atarsa Rusya’nın yardımıyla birkaç yılda listeden çıkması mümkün.

İran ve Kuzey Kore, hazırlanan listede “en kara liste” de yer alıyor. En kara listeye giren ülkelere karşı uluslararası yaptırımlar uygulanması tavsiye ediliyor.

Mali Eylem Görev Gücü, ‘en kara liste’deki İran ve Kuzey Kore için “FATF, Uluslararası finans sisteminde önemli boyutlara ulaşmış karapara aklama ve terörizm finansmanının önüne geçmek üzere İran ve Kuzey Kore’yi FATF kurallarına uymaya (Tabii olmaya) ve bu konuda etkili önlemler alarak uygulamaya çağırmaktadır” dedi.

Türkiye hala kara listede!

FATF her yıl dünyada karapara aklama konusundaki faaliyetleri izliyor, tavsiyelerde bulunuyor, raporlar yayınlıyor, ülkeleri karapara ile mücadele başarılarına göre sınıflandırıyor. FATF’nin karapara konusunda başarısız kabul ettiği ülkeleri içine alan bir “kara liste”si bulunuyor. FATF ilk kara listeyi 2000 yılında yayınladı ve her yıl düzenli olarak yayınlamaya devam diyor. Mali Eylem Görev Gücü 2013 yılının kara listesini en son geçtiğimiz Ekim ayında ilan etti.

2013 kara listesinde 13 ülke yer alıyor. Bunlar: İran, Kuzey Kore, Cezayir, Ekvator, Etyopya, Endonezya, Kenya, Myanmar, Pakistan, Suriye, Tanzanya, Türkiye ve Yemen.

Türkiye için özel bir açıklama yapan FATF şunları söylüyor: “Türkiye uluslararası terörizmin finansmanının önüne geçmek üzere Birleşmiş Millletler Güvenlik Konseyi kararları (1267, 1988, 1989) doğrultusunda Bakanlar Kurulu kararları almıştır. Ancak bu konuda hala bazı endişeler bulunmaktadır ve Türkiye BM GK’nin 1267 ve 1373 No’lu kararları doğrultusunda terörist mal varlıklarını tespit edip dondurmak üzere daha ileri ve etkili yasal düzenlemeler getirmelidir. Ayrıca Türkiye terörist faaliyetlerin finansmanının suç kapsamında bulundurulmasını etkili bir şekilde garantilemeye devam etmelidir”

Türkiye, FATF’ın kara listesine ilk kez Şubat 2012’de girdi. Gerekli önlemleri yeterince almadığı için Haziran 2013 ve Ekim 2013’te yayınlanan kara listelere de girdi. Kara listeye giren ülkelerin bankacılık işlemleri ve uluslararası ticari faaliyetleri mercek altına alınıyor. Kimi zaman finans kuruluşları bu kontrollerden dolayı gereksiz sorulara maruz kalmamak için bu ülkelerle işlemlerinde çok daha dikkatli davranıyorlar.

FATF bu konudaki gerekli düzenlemeleri yapması için Türkiye’ye geçtiğimiz yıl 22 Şubat’a kadar süre tanımış ve eğer düzenlemeler yapılmazsa üyeliğini askıya alacağını ilan etmişti. Türkiye, “Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkındaki Kanun”u 7 Şubat 2013’te TBMM’de kabul etti. Kanun 16 Şubat 2013’te 28561 sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı. Arkasından, kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar hakkındaki yönetmelik 31 Mayıs 2013’te 28563 sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı.