Eğer bir kıvılcım çakarsa...

Güney Çin Denizi’nde, Çin’in "Diaoyü" ve Japonya’nın "Senkaku" adını verdiği insansız ada parçacıklarında egemenliğin kime ait olduğu konusunda iki ülke arasında son aylarda yaşanan gerginlikte tehlikeli tırmanış devam ediyor. Adaların tarihsel ve uluslararası açıdan doğal olarak kendisine ait olduğunu vurgulayan Japonya’nın tavrına karşılık Pekin yönetimi, adaların antik çağlardan beri Çin’e ait olduğunun altını çiziyor.

Tokyo-Pekin arasındaki gerginliğin sokağa yansıdığı Çin’de; Guangcou, Şian ve Şıncın başta olmak üzere birçok kentte binlerce kişinin katıldığı Japonya aleyhtarı protesto yürüyüşleri olurken, Çin polisi birçok bölgede eylemcileri tazyikli su ile dağıtmak zorunda kaldı.

Çin Merkez Televizyonu’nda (CCTV) Japon markaların reklam yayınları durdurulurken, ülkedeki birçok seyahat acentası Japonya’ya düzenlediği turizm turlarını iptal etti ve müşterilerine paralarını iade etme kararı aldı.

Ülkenin çeşitli yerlerinde Japon marka otomobil ve elektronik eşyalar protesto amacıyla yakılarak imha edilirken, Japonya’nın Pekin Büyükelçiliği’nin önünde de zaman zaman protesto gösterileri oluyor.

Buna karşılık kimi Japon şirketleri Çin’deki bazı fabrikalarında üretimi durdurmaya başladı.

Japonya Başbakanı Yoşihiko Noda, Japon vatandaşlarının korunması için Pekin yönetiminin önlem almasını isterken ve her iki ülke liderlerinin sükunetlerini korumaları gerektiğine işaret etti.

Çin yönetimi ise tarihsel dayanaklar ve uluslararası deniz hukuku temelinde "Diaoyü Adaları"nın kendilerine ait olduğu tezini savunmaya devam ederken, herhangi bir taviz vermeyeceğini yineliyor.

ADALAR KONUSU BM'DE

Taraflar gerginliğin tırmanmasıyla birlikte konuyu Birleşmiş Milletler gündemine taşıdı. Tokyo’nun BM nezdindeki girişimlerine karşılık Çin’in BM Daimi Temsilcisi Li Baodong da geçen hafta BM Genel Sekreteri Ban-ki Mun’a adaların Çin’e ait olduğunu anlatan kapsamlı bir rapor sundu.

Çin’in 9 devriye gemisi ve 3 uçağı ise Çin’in adalar üzerindeki hakimiyetini vurgulamak amacıyla bölgede devriye geziyor.

ABD DE ADALAR KRİZİNE ODAKLANDI

ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, Asya turunun başlangıcında yaptığı konuşmada Pekin-Tokyo arasındaki tansiyonun düşürülmesi gerektiği uyarısında bulunarak, "Kışkırtıcı hareketlerden kaçınılmaması halinde konun toprak anlaşmazlığından daha farklı boyutlara taşınma olasalığı olduğunu" söyledi.

Çin ve Japonya arasında yıllardır gündemde olan ve iki ülke ilişkilerinde önemli bir gerginlik sebebi olarak görülen ihtilaflı adalar meselesi, 2010 yılının eylül ayında bir Çin balıkçı teknesinin Japon sahil güvenlik teknesiyle gerginlik yaşaması ve Çinli kaptanın tutuklanmasıyla tekrar dünya gündemine taşınmıştı.

Tokyo yönetiminin ihtilaflı adaları, bu adaların mülkiyetine sahip olduğu iddia edilen bir Japon aileden satın aldığını açıklamış, Pekin yönetimi ise satın alma işleminin "hiçbir geçerliliğinin olmadığı"nı ancak "ciddi sonuçları" olacağını kaydetmişti.

ADALAR KRİZİNİN GÜNLÜĞÜ

16 Nisan: Tokyo Valisi Şintaro İşihara, Tokyo vilayeti yönetiminin ihtilaflı adaları satın almayı planladığını açıkladı.

17 Nisan: Japonya Kabine Sekreteri Osamu Fujimura, hükümetin "gerekirse" adaları satın alabileceğini belirtti.

27 Nisan: Tokyo vilayeti yönetimi, adaların satın alınması için para toplamak amacıyla hesap açtı.

2 Mayıs : Çin’den iki balıkçı teknesi ihtilaflı adaların yakınına gitti.

8 Mayıs : Tokyo vilayeti yönetimi açılan hesapta toplanan bağışların 2,5 milyon doları geçtiğini duyurdu.

10 Haziran: 6 Japon yetkili adaları gezdi.

7 Temmuz: Japonya Başbakanı Yoşihiko Noda hükümete, "adaların mülk sahibiyle " adaların millileştirilmesi konusunda müzakereler yapıldığını açıkladı.

15 Ağustos: Hong Kong’dan 14 aktivist "Diaoyü Adaları"na çıktı ve Japon makamları tarafından gözaltına alındı.

19 Ağustos: Japonya’dan 10 aktivist ihtilaflı adalara çıktı.

24 Ağustos: Japonya Başbakanı Noda, adaların Japonya’nın bir parçası olduğunu söyledi.

26 Ağustos: Japonya hükümeti adaların 26,26 milyon dolara satın alınabileceğini duyurdu.

5 Eylül: Japonya hükümeti, 3 adanın sahibi olduğu iddia edilen Japon Kurihara ailesiyle satın alma koşulları üzerinde anlaştı.

9 Eylül: Çin Devlet Başkanı Hu Cintao, APEC forumunda Japonya Başbakanı Noda’ya, Pekin’in Tokyo’nun satın alma işlemini hiçbir koşulda tanımayacağını söyledi.