Dünya uğurlayacak

İsrail’in 2007-2014 yılları arasında cumhurbaşkanlığı görevini yürüten 93 yaşındaki Şimon Peres, geçirdiği felcin ardından tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Polonya kökenli olan Peres, İsrail’in 1948’deki kuruluşunu gören siyasetçi kuşağının son temsilcilerinden birisiydi.

1994’te Filistinlilerle müzakere ettiği Oslo Barış Anlaşması nedeniyle Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Peres, 18 yaşındayken başladığı siyasi kariyeri boyunca cumhurbaşkanlığının yanı sıra 12 kez bakanlık, bir kez başbakanlık, 2 kez de geçici başbakanlık görevlerini üstlenmişti. 1947’de İsrail ordusunun selefi sayılan Haganah örgütünün personel işleri ve silah alımından sorumlu üyesi olan Peres, İsrail’in gizli nükleer programını başlatan isimler arasında yer alıyordu.

Hiç seçim kazanmadı

1956’daki Süveyş Savaşı’nı planlayan Peres, Filistinlilerin kaçırdıkları bir uçağı Uganda’nın Entebbe Havaalanı’na götürdüğü 1976 yılında da İsrail’in savunma bakanıydı. 100’den fazla rehinenin kurtarıldığı operasyonu o yönetmişti. Siyasi kariyerinde bir kez bile seçim kazanamamasına karşın koalisyon yoluyla hükümetlerde görev almayı başaran Peres, bir dönem Yahudi yerleşimlerini savunsa da, daha sonraki yıllarda sık sık Filistinlilerin toprak talepleri konusunda ödün verilmesi gerektiğini dile getirdi. Peres 9. cumhurbaşkanı olduğu 2007 yılına kadar, ülkenin solcuları tarafından ‘güvecin’, sağcıları tarafından ‘Oslo suçlularından biri’ olarak nitelendirildi.

One Minute unutulmadı

Peres, 2009’da İsrail Cumhurbaşkanlığı görevini yaparken katıldığı Davos Zirvesi’ndeki oturumda, Gazze’ye yönelik ordu operasyonunu savununca, dönemin başbakanı olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tepkisiyle karşılaşmıştı. Erdoğan “One minute” diyerek sözünü kestiği Peres’e, “Sayın Peres benden yaşlısın. Sesin çok yüksek çıkıyor. Biliyorum ki sesinin bu kadar yüksek çıkması bir suçluluk psikolojisinin gereğidir. Benim sesim bu kadar yüksek çıkmayacak; bunu da böyle bilesin. Öldürmeye gelince, siz öldürmeyi çok iyi bilirsiniz! Plajlardaki çocukları nasıl öldürdüğünüzü nasıl vurduğunuzu çok iyi biliyorum” sözleriyle çıkışmıştı. İki ülke arasında başlayan kriz İsrail’in, Ankara’nın resmi özür ve tazminat taleplerini kabul etmesiyle son bulmuştu.

Kimler katılacak?

Peres’in cenazesine ABD’yi temsilen Başkan Barack Obama ve Dışişleri Bakanı John Kerry gidecek. Ayrıca eski Başkan Bill Clinton’ın da törene katılacağı açıklandı. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Almanya Başbakan Angela Merkel, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull’un aralarında bulunduğu çok sayıda devlet adamının törende hazır bulunacağı kaydedildi. Cenazeye İngiltere Kraliyet ailesini temsilen katılacak isimse Galler Prensi Charles olacak. Prens Charles, İngiliz Kraliyeti’nden İsrail’i ziyaret eden ilk isim olacak. Katoliklerin ruhani lideri Papa Françesko’nun da katılacağı cenaze töreni, yarın Kudüs’te gerçekleştirilecek.