Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında 18 Mart'ta imzalanan mutabakatla 33 nolu faslın açılması, Türkiye'deki Suriyelilere verilecek 3 milyar avro yardımın kullandırılmasının hızlandırılması ve Türkiye ile Yunanistan arasında "sığınmacıların geri gönderilmesi ve yeniden yerleştirilmesi" gibi konular karara bağlandı. Öte yandan, Brüksel'deki zirvede, Ege Denizi'ndeki ölümlerin önüne geçmek amacıyla uygulanmasına karar verilen "bire bir değişim formülünün" 4 Nisan'da hayata geçmesi öne çıkan olaylar arasında yer aldı.
Yılın ilk yarısında Türkiye, dönem başkanlığını üstlendiği "Adalet ve Barış İçin Birlik ve Dayanışma" temalı İİT 13. İslam Zirvesi ile tarihte ilk kez düzenlenen Dünya İnsani Zirvesi’nde 55'e yakın devlet ve hükümet başkanına ev sahipliği yaptı.
2016'nın ilk yarısındaki önemli gelişmeler şöyle:
8 Ocak
İran'ın Ankara Büyükelçisi, İran resmi makamlarına bağlı bazı basın organlarında yer alan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Suudi Arabistan ziyareti ile bu ülkede infaz edilen idam cezaları arasında bağ kurulan yayınlar nedeniyle Dışişleri Bakanlığına çağrıldı. Büyükelçiye söz konusu yayınlara derhal son verilmesi isteği iletildi.
18 Mart
Brüksel'de yapılan AB-Türkiye zirvesinde taraflar arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi ve sığınmacı krizinin çözümü için yürütülen görüşmelerde anlaşmaya varıldı. Sağlanan mutabakatla üyelik müzakerelerinin yeniden canlandırılması amacıyla "Mali ve Bütçesel Hükümler" başlıklı 33 nolu faslın açılması, 20 Mart'tan sonra Türkiye'den Yunan adalarına geçen sığınmacıların Türkiye'ye geri gönderilmesi ve kabul edilen her bir Suriyeli sığınmacı için AB'nin Türkiye'den bir Suriyeli sığınmacı alması, AB'nin Türkiye'deki Suriyeli sığınmacılara yapacağı 3 milyar avroluk yardımın kullanımının hızlandırılması kararları alındı.
25 Mart
Dışişleri Bakanlığı, Güney Kıbrıs Rum yönetiminin, yeni bir uluslararası hidrokarbon arama ruhsatı ihalesine çıkmasıyla ilgili olarak, yabancı şirketlerin Türkiye'nin deniz yetki alanlarında izinsiz hidrokarbon arama faaliyetlerinde bulunmasına hiçbir şekilde izin verilmeyeceğini, kıta sahanlığındaki hak ve menfaatleri korumak için gerekli her türlü tedbirin alınacağını bildirdi.
29 Mart
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, son dönemde Almanya'da, Avrupalı Türk Demokratlar Birliği (UETD) şubelerine ve üyelerine karşı yapılan terör saldırılarını kaygıyla takip ettiklerini belirterek "Alman makamlarından, bu saldırıları aydınlatma ve ayrıca gereken tedbirleri alma noktasında duyarlılık beklediklerini" ifade etti.
4 Nisan
Türkiye'nin, insan kaçakçılığı zincirinin kırılması ve yasa dışı göçün kontrol altına alınması amacıyla AB'ye önerdiği "bire bir değişim formülü" hayata geçti. Mutabakat, Yunanistan hükümeti tarafından 20 Mart'tan itibaren boşaltılan Midilli, Sakız, Sisam, İleryoz ve İstanköy adalarına, bu tarihten sonra geçen tüm düzensiz göçmenlerin Türkiye tarafından geri alınması ve Türkiye'ye gelen her sığınmacı için, Türkiye'den bir Suriyelinin AB ülkelerine yerleştirilmesini öngörüyor.
14 Nisan
Türkiye’nin dönem başkanlığını üstlendiği İslam İşbirliği Teşkilatı 13. İslam Zirvesi "Adalet ve Barış İçin Birlik ve Dayanışma" temasıyla İstanbul’da yapıldı. Zirvede üye ülkelerden 21 devlet başkanı, 6 hükümet başkanı, 9 başkan veya başbakan yardımcısı ve 12 bakan ile Kırım Tatarları, Suriye muhalefeti ve Arakanlı Müslümanlar ağırlandı. Zirvenin son gününde yayımlanan İstanbul Deklarasyonu'nda DEAŞ, El Kaide, Boko Haram, Eş Şebab ve PKK/PYD/YPG gibi terör örgütlerinin üye ülkelere yönelttiği tehdide dikkat çekilerek terörle mücadelede kararlılık mesajı verildi.
AB Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır, Avrupa Parlamentosu (AP) raporunda Türkiye'den Ermeni iddialarını tanıması isteğine atıfta bulunulması nedeniyle raporu yok hükmünde sayarak AP'ye iade edeceklerini söyledi.
11 Mayıs
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'nin Dakka Büyükelçisi Devrim Öztürk'ü Bangladeş Cemaat-i İslami partisi lideri Motiur Rahman Nizami'nin idam edilmesi üzerine istişare için Ankara'ya çağırdı.
23 Mayıs
Türkiye, tarihte ilk kez düzenlenen Dünya İnsani Zirvesi’nde 55 yakın devlet ve hükümet başkanına ev sahipliği yaptı. Zirveye, tüm BM üyesi ülkelerin yanı sıra insani yardım alanında küresel düzeyde etkin uluslararası örgütler, sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, krizlerden etkilenen toplum temsilcileri ve özel sektörden olmak üzere 173 ülkeden 10 bin temsilci katıldı.
2 Haziran
Almanya’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Robert Dölger, Alman Federal Meclisinin 1915 olaylarına dair tasarıyı kabulüne ilişkin Türkiye’nin duyduğu rahatsızlığı iletmek üzere Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.
25 Haziran
Dışişleri Bakanlığı, Papa Franciscus'un 24-26 Haziran'da Ermenistan'a yaptığı ziyareti sırasında sözde soykırım anıtına gitmesinin, 1915 olaylarına ilişkin talihsiz açıklamalar yapmasının, Ermeni Katolikosuyla imzalanan Ortak Bildiri’de 1915 olaylarına dair kabul edilemez atıflarda bulunulması ve dönüş yolunda "yalan ve iftira olduğu kanıtlanmış ifadelerin" zikredilmesinin, "Papa'nın 1915 olaylarına ilişkin tarihi gerçeklerle ve hukukla bağdaşmayan Ermeni anlatısına olan koşulsuz bağlılığını bir kez daha gösterdiğini" vurguladı.
30 Haziran
Naci Koru’dan boşalan Dışişleri Bakan Yardımcılığına Büyükelçi Ahmet Yıldız atandı.
Yılın ikinci yarısında FETÖ'ye ilişkin yürütülen soruşturmalar ve yoğun çalışmalarla Dışişleri Bakanlığında 89 kişinin ilişiği kesilirken, Avrupa Birliği (AB) Bakanlığı'nda 16 kişi görevden uzaklaştırıldı ve 6 kişinin de görevine son verildi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun yoğun diplomasi mesaisi çerçevesinde, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), FETÖ'yü terör örgütü olarak ilan ederken 12 ülkede FETÖ ile bağlantılı 79 kuruluş kapatıldı veya devredildi.
Türkiye ile İsrail arasında 2010 yılında yaşanan Mavi Marmara olaylarının ardından hayatını kaybedenlerin ailelerine İsrail'in tazminat ödemesini düzenleyen “Türkiye ile İsrail arasında tazminata ilişkin usul anlaşması” Bakanlar Kurulunca onaylandı. İsrail, 20 milyon dolarlık tazminatı Türkiye'ye aktardı. İki ülke arasında 6 yıl sonra ilişkilerin normalleşmesiyle Türkiye ve İsrail karşılıklı olarak büyükelçi atadı.
2016'nın ikinci yarısındaki önemli gelişmeler şöyle:
16 Temmuz
FETÖ'nün darbe girişimi karşısında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nu arayan çok sayıda ülkenin dışişleri bakanları ve uluslararası örgütlerin yetkilileri, Türkiye'deki demokrasinin devamlılığına ve seçilmiş hükümete güçlü destek beyanında bulundu.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, FETÖ'nün darbe girişiminin ardından Yunanistan'a kaçan bazı Türk askerlerinin iadesinin istendiğini belirtti.
24 Temmuz
Somali'de FETÖ yapılanmasına bağlı Nile Academy çatısı altındaki üç okul ve bir hastanenin faaliyetleri Türkiye'nin Mogadişu Büyükelçiliği koordinasyonluğunda yürütülmeye başlandı.
29 Temmuz
Avrupa Birliği Bakanlığında FETÖ'nün darbe girişimi sonrası yapılan soruşturmada 16 kişi görevden uzaklaştırıldı, 6 kişinin görevine son verildi.
10 Ağustos
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu: "(Rus uçağının düşürülmesi) Uçak düşürme hadisesi içinde olan pilotların bazıları gözaltında. Bu paralel çeteye (FETÖ) üye oldukları için, uçak düşürme hadisesine katıldıkları veya uçağı düşürdükleri için değil. Tüm boyutlarıyla bunları yargı inceleyecek, değerlendirecek." dedi.
11 Ağustos
Filistin Dışişleri Bakanı Riyad Malki, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile bakanlıkta baş başa görüşmelerin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, "İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesi sayesinde Türkiye, Filistin halkının çektiği acıların azaltılması konusunda daha aktif bir rol oynayabilecek, katılımını ve yardımını üst seviyeye çıkarabilecektir." dedi.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile düzenlenen ortak basın toplantısında, "Türkiye ve Rusya'nın yeni iş birliğinin başlamasından çok memnunuz. Bu alanda iş birliği yapmaya ve yardım etmeye hazırız. Bu üç ülkenin, diğer ülkelerle bölgenin barış ve huzura erişmesi ve aşırıcılıkla savaşması için birlikte çalışması lazım." diye konuştu.
19 Ağustos
Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu, aralarında Almanya Başbakanı Angela Merkel, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ve İtalya Başbakanı Matteo Renzi'nin de bulunduğu bazı dünya liderleri ile uluslararası kuruluşların başkanlarına FETÖ'nün 15 Temmuz'daki darbe girişimini anlatmak amacıyla mektup yazdı.
23 Ağustos
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, FETÖ'nün darbe girişiminin ardından Bakanlıkta yürütülen soruşturmaya ilişkin, "Bugüne kadar Bakanlığımızda 332 kişiyi ya görevden aldık ya da merkeze çağırdık. Bazılarıyla ilgili soruşturmalar devam ediyor. Bazı belgeler var, deliller var. O sonuçları elde ettikten sonra işlemleri yapacağız. Bugüne kadar 89 kişinin ilişiğini kestik." dedi.
25 Ağustos
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile yaptığı telefon görüşmesinde, PYD/YPG güçlerinin Fırat’ın doğusuna çekilmekte olduğunu kaydetti.
9 Eylül
İsrail, 31 Mayıs 2010'daki Mavi Marmara olayında yakınlarını kaybeden ailelere tazminat olarak, Türkiye tarafından açılacak hesaba 20 milyon dolar ödeme yapması öngören "Türkiye Cumhuriyeti ile İsrail Devleti Arasında Tazminata İlişkin Usul Anlaşması" Resmi Gazete'de yayımlandı.
30 Eylül
Türkiye ve İsrail arasında varılan uzlaşma neticesinde, İsrail'in, üzerinde mutabık kalınan 20 milyon dolarlık tazminatı Türkiye'ye aktardığı bildirildi.
4 Ekim
Dışişleri Bakanlığı, Irak Meclisinin TBMM tezkeresinin uzatılmasını kabul etmediğini bildirmesi ve Türkiye'nin Bağdat Büyükelçisine nota verilmesi, (DEAŞ'a karşı gönüllülere askeri eğitim veren) Türk güçlerinin 'işgalci güçler' olarak nitelenmesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarının kınanması ve Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkilerin gözden geçirilmesi gibi Irak hükümetinden bir dizi talepte bulunmasına ilişkin olarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik çirkin ithamlarını kabul edilemez bulduğunu belirterek "Türkiye, ulusal güvenliğini tehdit eden terör örgütleriyle öz savunma hakkını kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği mücadelede olduğu gibi, ortak bir geleceği paylaştığı Irak’ın egemenlik ve toprak bütünlüğünün korunması konusunda sergilediği ilkeli tutumunda da kararlılığını koruyacaktır." açıklamasında bulundu.
5 Ekim
Irak’ın Ankara Büyükelçisi Hişam Ali Ekber İbrahim el-Alevi, dün Irak Meclisinde Türkiye aleyhine alınan karar nedeniyle Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.
8 Ekim
Türkiye ile Irak arasında diplomatik, hizmet ve hususi pasaportlar için vizeler karşılıklı olarak kaldırıldı.
10 Ekim
Anadolu Ajansının (AA) Global İletişim Ortağı olduğu 23. Dünya Enerji Kongresi vesilesiyle İstanbul'da bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Mabeyn Köşkü'ndeki görüşmenin ardından basına açıklama yaptı. Putin, Türkiye'den ihraç edilen ve kısıtlama olan bazı kalemlerin Rusya'ya tekrar ithalatını açacaklarını açıkladı.
13 Ekim
Körfez İşbirliği Konseyi (KİK), FETÖ'yü terör örgütü olarak niteleyerek Türkiye'nin örgütle mücadelesini desteklediğini bildirdi.
14 Ekim
Dışişleri Bakanlığı, ABD Donanmasının Twitter'daki skandal paylaşımında Amerikalı denizcilerin Türk askerleriyle savaşına ilişkin temsili bir tablo paylaşmasını protesto etti.
19 Ekim
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun yoğun girişimiyle İslam İşbirliği Teşkilatı 43. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'nda FETÖ terör örgütü olarak ilan edildi.
28 Ekim
Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü görevine, Sırbistan’ın başkenti Belgrad’a büyükelçi olarak atanan sözcü Tanju Bilgiç’in yerine 2015'te Dakka Büyükelçiliğinden merkeze dönen Büyükelçi Hüseyin Müftüoğlu getirildi. Bilgiç, 7 Kasım'da görevini Müftüoğlu'na devretti.
4 Kasım
AB üyesi bazı ülkelerin Ankara büyükelçileri, ifade vermeye gitmeyen HDP milletvekillerinin gözaltına alınması ve Diyarbakır'daki terör saldırısını görüşmek üzere toplandı.
AB Bakanı Ömer Çelik, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ile yaptığı telefon görüşmesinde karşı tarafa, HDP milletvekillerinin gözaltına alınmaları ve bazılarının tutuklanmalarına ilişkin gelişmeler hakkında Türkiye'nin hassasiyetlerini iletti. Çelik, görüşmede, AB'nin terör örgütü PKK'nın propagandasına alet olmamasını beklediklerini de vurguladı.
10 Kasım
AB standartlarına uygun, parmak izinin yonga (çip) içerisinde saklandığı yeni nesil pasaportlar, Türkiye'nin dış temsilciliklerinde verilmeye başlandı.
12 Kasım
Dışişleri Bakanlığı, ABD'de 8 Kasım'da düzenlenen başkanlık seçimlerinin ardından başlayan protesto gösterileri nedeniyle ülkede bulunan veya buraya seyahat etmeyi düşünen Türk vatandaşlarına tedbirli olmaları çağrısı yaptı.
16 Kasım
İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Emmanuel Nahson'un dün Eitan Naeh'ın Ankara'ya büyükelçi atandığını açıklamasının ardından bugün de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Ökem'in Tel Aviv'de büyükelçi sıfatıyla göreve başlayacağını duyurdu. Başbakanlık Dışişleri Danışmanı Kemal Ökem'in İsrail'e Tel Aviv Büyükelçisi olarak atandığını açıklayan Erdoğan, İsrail'in de kendi büyükelçisini Ankara'ya atadığını bildirdi.
24 Kasım
AB Bakanı ve Başmüzakereci Ömer Çelik, AP'nin Türkiye kararıyla ilgili "Kararı yok hükmünde sayıyoruz." dedi.
1 Aralık
6 yılın ardından ilişkilerin normalleşmesiyle Türkiye'ye atanan İsrail'in Ankara Büyükelçisi Eitan Naeh, Ankara'ya geldi.
2 Aralık
Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan Milli Savunma Bakanı Panos Kammenos'un Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a yönelik sözlerine ilişkin, "Milli Savunma Bakanı Kammenos’u bir kez daha, devlet sorumluluğuna ve ciddiyetine uygun hareket ederek bundan böyle benzer açıklamalar ve eylemlerden imtina etmeye davet ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
7 Aralık
Dışişleri Bakanlığı Genel Müdür Yardımcısı Elçi Mekin Mustafa Kemal Ökem'in Türkiye'nin Tel Aviv Büyükelçisi olarak atanması Resmi Gazete'de yayımlandı.
8 Aralık
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye'de rejiminin, sivillerin tahliyesi amacıyla Halep'teki askeri operasyonlarına ara verdiğini açıkladı.
13 Aralık
Dışişleri Bakanlığı, Halep'teki sivillere yönelik saldırılara ilişkin Esed rejiminin her türlü silahla halkı hedef aldığını ve adeta "toplu infazlar" gerçekleştirdiğini belirterek temmuzdan bu yana kuşatma ve yoğun bombardıman altında tutulan Doğu Halep’te, rejim ve destekçileri tarafından aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu çok sayıda sivilin katledilmesinin büyük bir dehşetle karşılandığı bildirildi.
Halep'in doğusundaki muhalif güçler ile Rusya öncülüğündeki rejim güçleri arasında ateşkes sağlandı. Ateşkesle ilk etapta kuşatmadaki sivillerin güvenli şekilde tahliyesi öngörülüyor. Ateşkes ve tahliye mutabakatına Türkiye arabuluculuk etti.
Halep’in doğusundaki sivilleri güvenli şekilde tahliye edecek otobüsler bölgeye ulaştı. Ateşkes sağlanmasının ardından sivillerin İdlib'e nakli için hazırlıklar yapılıyor.
14 Aralık
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Halep'teki ateşkese ilişkin, "Şimdi görüyoruz ki rejim ve bazı gruplar buna engel olmaya çalışıyor." dedi.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, FETÖ bağlantılı kuruluşlarla ilgili 12 ülkede 79 kuruluşun kapatıldığını veya devredildiğini söyledi.
15 Aralık
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, yakın tarihin en büyük insanlık dramının yaşandığı Halep'te ateşkes ve sivillerin tahliyesini sağlama çabaları kapsamında birçok mevkidaşıyla yoğun telefon diplomasisi yürüttü. Çavuşoğlu, 72 saatte, İran, ABD, Rusya, Katar ve Suudi Arabistanlı muhataplarıyla yaptığı telefon görüşmelerinde kesintilere uğrayan süreci yeniden başlatmak için büyük çaba sarf etti. Ateşkesin uygulanması için devreye Erdoğan ve Putin de girdi.
16 Aralık
Çavuşoğlu, Bakanlıkta Halep’teki mevcut duruma ilişkin basını bilgilendirme toplantısı düzenledi. Çavuşoğlu, Halep'teki sivillerin tahliyesinin tamamlanmadığını belirterek "Ayrılmak isteyen çok sayıda kişinin bulunduğunu biliyoruz. Tahliye edilenler sivil." dedi.
17 Aralık
Suriye'nin doğu Halep bölgesinde rejim yanlısı yabancı teröristlerin 14 sivili öldürdüğü katliam sırasında, İran'ın dış operasyonlarından sorumlu komutanı Kasım Süleymani'nin bölgede bulunduğu ortaya çıktı.
