Çipras'ın Türkiye şaşkınlığı!

Yunan seçimlerinden en önemli gözlem, radikal sol koalisyon SYRİZA’nın tesadüfen değil ciddi bir kadro hareketi ve akıllı bir seçim stratejisiyle iktidara geldiği SYRİZA yetkilileri, Türkiye’de sol partiler ve sosyal medyadaki yoğun ilgiyi şaşkınlık ve memnuniyetle karşıladılar. Syriza lideri Çipras da yoğun ilgiyi ‘çok sevindirici’ bulduğunu söyledi

Yunanistan’da radikal sol koalisyon Syriza’nın pazar günkü seçim zaferi, Atina sokaklarında olduğu kadar Türkiye’de de yankı buldu.

Syriza’nın zaferini ilan ettiği saatlerde, Atina sokaklarından Syriza seçim çadırı ve parti genel merkezi arasında mekik dokuyor, bir yandan da göz ucuyla Türkiye’deki sosyal medyadan takip ediyordum. İnanmayacaksınız ama Türkiye’deki heyecan, Atina sokaklarından az değildi...

Aslında komşudaki seçimler, bizde nadiren konu olur. Ancak bu kez ”Komşuda pişen bize de düşer mi?” düşüncesiyle, başta sol partiler olmak üzere Türkiye’de farklı kesimlerde Syriza rüzgârı esiyordu.

Milliyet'ten Aslı Aydıntaşbaş'ın köşesine taşıdığı İşte Syriza ile ilgili bilinmeyen bazı noktalar...

TÜRKİYE ŞAŞKINLIĞI

Zafer gecesi görüştüğüm Syriza yetkilileri, Türkiye’de sol partiler ve sosyal medya üzerinden gelen yoğun ilgiyi, şaşkınlık ve büyük memnuniyetle karşıladı. Onların gözü, Avrupa kamuoyundaydı; ancak en yüksek sesli tempo tutan tribün, doğudaki komşu oldu.

ÇİPRAS SICAK VE SEMPATİK

Seçim gecesi ayaküstü Syriza lideri Aleksis Çipras’ı yakaladım. (Çipras’la daha derinlikli sohbeti önümüzdeki günlerde Milliyet’te okuyacaksınız.) Sıcak, doğal, sempatik biri. Türkiye kamuoyunun yoğun ilgisi, 40 yaşındaki genç Syriza liderini heyecanlandırmıştı. Bu durumu ”çok sevindirici ve yüreklendirici” bulduğunu söyledi.

HDP ve ÖDP VAR; CHP YOK

Türkiye’de farklı kesimler Syriza’yı sahiplense de partinin aslında sadece HDP ve ÖDP ile organik ilişkisi var. Seçim gecesi itibariyle CHP’yle bir temas olmamış; ancak hem HDP hem de ÖDP seçimlere temsilci yollamıştı. (Ayrıca Syriza lideri Aleksis Çipras son dönemde birçok Avrupa lideri yanında Ahmet Davutoğlu’yla da bir araya gelmişti.)

KOBANİ’YE HEYET

Syriza Kobani konusunda hassasiyet göstermiş ve yardım kampanyası düzenlemişti. Parti genel merkezi koridorlarında hâlâ Kobani afişleri var. Syriza’dan bir parlamenter heyet, kasım ayında Suruç’a gelerek Kobani sınırına açıklama yapmıştı.

ARJANTİN’DEN İSPANYA’YA

Syriza tam anlamıyla ”enternasyonalist” bir parti. Kıta Avrupa’sından Latin Amerika’ya kadar birçok partiyle ilişkisi var. Ancak en yakın oldukları parti, ”İspanya’nın Syriza’sı” olarak yükselişe geçen Podemos. Podemos lideri, Çipras’ın son büyük mitingine katılmış, iki parti anti-kapitalist anti-sistem mesajlarını Leonard Cohen’in ”Önce Manhattan’ı alacağız” mesajıyla iletmişti.

‘YOLDAŞ’ DİYORLAR

Günlerdir anlattığım gibi, Syriza’nın zaferi ”tesadüfi” değil; arkasında ciddi bir kadro hareketi ve stratejik akıl var. Syriza’nın ekonomistleri, siyasetçileri, akademisyenleri ve profesyonel kadroları var. Partide her anlamıyla ”sol kültür” hâkim. Eski tüfek Marksistlerle genç devrimciler yan yana çalışıyor. Partililer birbirlerine ”yoldaş” diye hitap ediyor. Parti genel merkezinden gözlemim, kadın sayısının erkeklerden az olmadığı. Ancak Syriza, asık suratlı bir sol parti değil; güler yüzlü, eğlenen, yeri geldiğinde dans eden bir sol!

TÜRKİYE İLE İYİ İLİŞKİ İSTİYOR

Bu seçimde Yunanistan’da yaşayan Türk azınlık büyük ölçüde Syriza’ya yöneldi. Syriza Gümülcine’den % 50 oy aldı; Türk kökenli 3 milletvekili var. Parti azınlık haklarına sahip çıkıyor. Türkiye ile ilişkiler konusunda ise, daha önceki iktidar döneminde başlayan ”yakınlaşma” politikasını devam ettirmek istiyor.

SYRİZA, TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ TARAFTARI

SYRİZA, şu ana kadar geleneksel politikalardan çok farklı bir öneri getirmemekle beraber Türkiye ile ilişkilerde işbirliğinden yana olduğunu birçok kez ifade etmişti.

Seçim öncesinde yeni Başbakan Aleksis Çipras G20 ülkeleri elçileri ile yaptığı toplantıda, Türkiye ile ilişkilerin ‘uluslararası hukuk ve karşılıklı saygıya dayalı diyalog’ şeklinde olması gerektiğini söylemiş, Türkiye’nin AB üyeliğini desteklediklerinin altını çizmişti. Kıta sahanlığı tartışmalarının Uluslararası Ceza Mahkemesi aracılığı ile çözülmesi gerektiğini belirten Çipras, Yunanistan’ın kıyılarında kaynak arama hakkı olduğunu söylemişti. Ancak Ege’deki kaynakların kullanımı için komşular ile anlaşma yapılmasını önereceğini ifade etmişti. Başbakan Ahmet Davutoğlu, Aralık 2014’teki Yunanistan gezisinde Çipras ile tanışmış, SYRİZA bu temasın Türkiye hükümeti ile resmen tanışmaları açısından önemine vurgu yapmıştı.

SYRİZA’nın ÖDP ve HDP partileri ile de geçmişe dayanan ilişkileri bulunuyor. SYRİZA, Türkiye’deki gezi parkı protestoları sırasında eylemlere destek vermişti. Bu dönemde Ankara’da HDP, Alman Sol Parti ile SYRİZA temsilcileri bir araya gelmişti. SYRİZA’nın gençlik kollarının açıklamasında Gezi Parkı eylemcileri ile dayanışma halinde olduklarını belirtilerek “Sizden gelen mesajları takip etmek için bizler de geceleri uyumuyoruz” denilmişti.

TÜRKÇE KAMPANYA

SYRİZA’nın 2012 parti programında sondan bir önceki madde ‘Türkiye ile istikrarlı bir anlaşmaya varılması için müzakere edilmesi’ ifadesi yer alıyordu. SYRİZA, bir önceki hükümetten farklı olarak İsrail ile ilişkilere soğuk bakıyor. Son dönemde enerji alanında Yunanistan-Güney Kıbrıs-İsrail yakınlaşması yaşanıyordu. SYRİZA ise İsrail ile askeri anlaşmaların fesh edilmesi ve 1967 sınırları ile Filistin’in tanınmasını savunuyor. SYRİZA vekili Panayiotis Lafazanis, ayrıca İsrail’le yakınlaşmanın Türkiye ile ilişkileri bozduğunu söylemişti. SYRİZA, Yunanistan’daki Türk azınlığın kültürünü korumasını desteklerken Batı Trakya’da Türkçe seçim afişleri kullanıyor.

ÇİPRAS, KKTC’YE GİDİP ÇÖZÜM İÇİN ÇALIŞMIŞ

Yunanistan’da SYRİZA’nın zaferle çıkması Kıbrıs’ta heyecan yarattı. Kıbrıs konusunda Rum lider Nikos Anastasiadis’in savunduğu politikadan daha yumuşak bir anlayış sergileyen Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, “Çözüm için Türk tarafının uzlaşıcı bir tavır takınması gerektiği” savunuyor.

SYRİZA en son Ada’daki doğal gaz tartışmaları ile ilgili açıklama yapmış ve “Rumlar yasal olarak doğal gaz araştırması yapıyor” demişti. Sol görüşlü Birleşik Kıbrıs Partisi lideri İzzet İzcan, 2004’te Kıbrıs’ta yapılan referandum döneminde Çipras’ın Annan Planı’na ‘evet’ için çalıştığını anlattı. Çipras’ın KKTC’ye geçtiğini anlatan İzcan, “Kuzey Kıbrıs’a gelerek bizleri de motive etti. Rum liderliğini ve halkını sürekli ‘evet’e davet etti. Bizim kafada bir lider. (Güney Kıbrıs lideri Nikos) Anastasiadis’in kesinlikle seçilmesini istemediği bir kişi” dedi.

İlk seyahat Güney’e

KKTC’nin ikinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, seçimlerin ‘sol adına umut verici bir gelişme olduğunu’ belirtti. Talat, SYRİZA’nın Kıbrıs sorunu ile ilgilenmeye başladığı anda olumlu katkılarının olabileceğini ifade etti. Dünyada tanınan tek Türk kurumu olan Lefkoşa Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı da, “SYRİZA’nın bölge için yeni bir umut olabileceğini” kaydetti. Cumhurbaşkanı adayı Kudret Özersay da, “Ülkelerde, siyaset ve yönetim konusunda büyük bir arayış var. SYRİZA’nın da başarısı bundan geliyor” dedi. Ana muhalefet Ulusal Birlik Partisi (UBP) Lideri Hüseyin Özgürgün de, “SYRİZA, Rumların ve Yunanistan’ın milli davası Kıbrıs konusunda şu anki durumdan farklı bir adım atamaz” dedi. Öte yandan SYRİZA lideri Çipras, ilk ziyaretini Güney Kıbrıs’a yapacağını açıkladı. Sol iktidar CTP Milletvekili Asım Akansoy, “Syriza’nın zaferini oldukça önemli ve heycan verici buluyorum” dedi.