"ABD İsrail'in Çin ile ilişkilerinden rahatsız"

ABD'nin son dönemde ivme kazanan İsrail-Çin ilişkilerinden "rahatsız" olduğu ve Tel Aviv yönetimini sert bir şekilde uyardığı iddia edildi. İsrail'de yayın yapan Haaretz gazetesinin haberine göre, Washigton yönetimi, İsrail'in son dönemde Çin ile geliştirdiği, teknoloji alışverişini içeren iş birliğinden rahatsız oldu ve Tel Aviv'i bu yönde sert bir dille uyardı.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton'un hafta sonundaki İsrail ziyaretinde öne çıkan başlıklar arasında İsrail'in Çin ile geliştirdiği iş birliğine karşı uyarılar olduğu belirtildi.

Amerikan heyetinden üst düzey bir yetkili, uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, Bolton'un "Çin'in özellikle Huawei ve ZTE gibi telekomünikasyon firmaları olmak üzere, teknoloji firmalarının, İsrail'deki faaliyetlerini" İsrailli yetkililerle görüşeceği bilgisini paylaştı.

Eski üst düzey Pentagon ve ABD Genelkurmay Başkanlığı yetkililerinin İsrail'e ziyaretleri sırasında Çinli bir şirketin Hayfa kentinde üstlendiği liman inşası ve diğer altyapı yatırımlarının "ABD donanmasına ait gemilerin İsrail'e uğramasını zorlaştıracağı" konusunda uyarıda bulundukları da haberde aktarıldı.

"Çin sadece ekonomik rakip değil stratejik tehdit"

Haaretz, ABD'li hükümet yetkililerinin İsrailli yetkililerle kasım ayındaki bir toplantıda, "Çin ile ticaret konusunda ya siz bir düzen kurun ya da biz kurarız" şeklinde sert bir uyarıda bulunduğunu yazdı.

Başkan Donald Trump yönetiminin üst kadrolarının Çin'i sadece "ekonomik bir rakip değil aynı zamanda stratejik bir tehdit olarak gördüğüne" dikkat çekilen haberde, ABD'nin Çin ile iş birliği konusunda İsrail'e "tarafını seçmesi" için baskı kurduğuna işaret edildi.

Gazete, İsrail'in savunma şirketlerinin araştırma-geliştirme faaliyetlerinin Amerikan şirketleriyle doğrudan ilişkisine bağımlılığının yanı sıra Washington'un her yıl İsrail'e gönderdiği 3,8 milyar dolar değerindeki askeri yardımın önemine dikkati çekti.

"İsrail, Çin'e mutfak bıçağı bile satamaz"

Haaretz, ABD'nin İsrail-Çin arasındaki "tüm ticareti durdurma gibi bir niyeti olmadığını ancak askeri ve istihbari sonuçları" nedeniyle Pekin-Tel Aviv arasındaki teknoloji iş birliğine karşı çıktığını paylaştı.

ABD'nin 2000 yılında İsrail'in Phalcon gözlem jetlerini Çin'e satışını veto etmesi sonucunda Tel Aviv-Pekin ilişkilerinin hasar gördüğü ve İsrail'in bu anlaşmanın iptali nedeniyle Çin'e 350 milyon dolar tazminat ödemek zorunda kaldığı aktarıldı.

Söz konusu krizin Çin-İsrail ilişkilerini durma noktasına getirdiği belirtilirken, bir yetkilinin durumu şöyle anlattığı kaydedildi: "Açılan gedik o kadar büyüktü ki İsrail bugüne kadar üstünde bir ordu amblemi bulunan mutfak bıçağını bile Çin'e satmaya cesaret edemezdi." Benzer şekilde, Çin'in İsrail'in özellikle askeri ve ekonomik kritik bilgilerine ulaşması da İsrailli yetkililer tarafından dile getirildi. İsrail savunma şirketlerinin çoğunun Çin yapımı telefonları yasakladığı bilgisi verilen haberde İsrail ordusunun albay ve daha üst düzey rütbeli askerlerine Amerikan menşeli telefonlar alınmasını tavsiye ettiği paylaşıldı.

Çin-İsrail ilişkileri

İsrail-Çin ilişkileri uzun aradan sonra yeniden karşılıklı ziyaretlerle ivme kazanmıştı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 2017'de Pekin'e gerçekleştirdiği ziyarette Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya gelmişti.

Çin Devlet Başkan Yardımcısı Vang Çişan da geçen ekimde İsrail'i ziyaret ederek Netanyahu ile görüşmüştü.

İsrail Başbakanı Netanyahu, pazar günü ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile buluşmadan önce gerçekleştirdiği kabine oturumunda ülkesinin Çin'e ihracatının yüzde 56 arttığını belirtmişti.