ABD, İran ile gaz anlaşmasına karşı

ABD, Türkiye ile İran arasındaki doğalgaz mutabakatına sert tepki gösterdi. ABD'nin Ankara Büyükelçiliği sözcüsü Kathryn Shallow, 'ABD, İran ile yapılan her türlü işbirliğine karşıdır' dedi.

Elçilik sözcüsü ABD'nin İran'a yatırım yapılmasına ve İran'la herhangi bir şekilde işbirliğine gidilmesine karşı olduğunu belirtti.

Shallow, İran'ın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı kararları aleyhine nükleer faaliyetlerine devam ettiğini savunarak, "Bu şartlarda İran'a enerji konusunda daha çok güvenmek akıllıca görünmüyor" dedi.

ABD'nin Türkiye ile Hazar geçişli enerji projeleri üzerinde işbirliğini sürdürdüğünün altını çizen sözcü, Avrupa'ya İran dışında kaynak ve rotalardan gaz tedariki için çalıştıklarını belirtti.


"Rusya'ya atılan çalım"
Türkiye ile İran arasında varılan doğalgaz konusundaki ön anlaşma, Türkiye'nin Rus doğalgazına bağımlılığının kalkması ve "öldü" denilen Nabucco Projesi'nin "yeniden canlanması" olarak yorumlandı. Ancak uzmanlar ayrıntıları tam olarak netleşmeyen bu anlaşmaya temkinli yaklaşıyor.

İran Petrol Bakanı Kazım Veziri Hamaneh'in ani Türkiye ziyareti ile varılan anlaşma medyaya "Rusya'ya atılan çalım" olarak yansıdı.

Buna göre İran, Türkmen gazını Türkiye'ye taşımaya razı oldu. Bu gazın İran gazı ile birlikte Nabucco hattı üzerinden Avrupa'ya taşınacağı ifade ediliyor.

Türk-İran anlaşması Rusya'nın Türkiye'yi by-pass eden "Güney Akımı" boru hattına karşı, Nabucco'yu canlandıracak bir hamle gibi görünüyor.
Anlaşma ayrıca Türkiye'nin İran'daki Pars gaz sahasının üç fazının işletmesini öngörülüyor. Bu da doğalgazda Rusya'ya bağımlılığının azalması demek.
Uluslararası enerji uzmanı Necdet Pamir'e göre ise anlaşmanın hayata geçirilmesi sanıldığı kadar kolay olmayabilir.
Pamir, "Ortadoğu'daki mevcut gelişmeler özellikle ABD yönetiminin, neoconların İran'ın nükleer silah elde edeceğine yönelik kaygıları nedeniyle uyguladıkları ambargo sonucu böylesi bir anlaşmanın pratiğe geçmesi pek mümkün gözükmüyor. İran'a ve Libya'ya uygulanan ambargolarla ilgili, pratikte bir ülkenin ya da şirketin İran'a 20 milyon dolardan fazla yatırım yapması çok mümkün görünmediğinden bu anlaşmanın da Amerikan politikalarından ötürü hayata geçmesi çok mümkün görünmüyor" diyor.


Türkiye-İran arasında enerji anlaşması
Türkiye ve İran arasında, Ankara'da 13 Temmuz gecesi geç saatlerde enerji konusunda bir mutabakat zaptı imzalanmıştı. Mutabakat zaptı ile, İran gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması için önemli bir adım atıldığı bildirilmişti.

GÜNEY AKIM BORU HATTI:
İtalyan Eni ve Rus enerji devi Gazprom'un ortak projesi. Yunanistan da projede yer alacağını açıkladı. Projeye göre, Rus doğalgazı Karadeniz'den geçirilerek Bulgaristan'dan Avrupa'nın kuzeyi ve güneyine ulaştırılacak. 900 kilometrelik boru hattı, deniz seviyesinin 2 bin metre altından döşenecek.
Yaklaşık 10 milyar dolara malolacağı tahmin edilen 3 bin 200 kilometrelik hattın 3 yılda (2010) tamamlanması öngörülüyor. Proje ile Hazar gazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştıracak olan Nabucco projesinin geri plana itildiği belirtiliyor.

NABUCCO PROJESİ:
Adını İtalyan besteci Guiseppe Verdi'nin bir operasından alan Nabucco projesi ile Hazar doğalgazının Türkiye üzerinden - Rusya devre dışı bırakılarak - Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya güzergahını izleyerek Avrupa'ya taşınması öngörülüyor.

Proje, Rusya'nın doğalgazı bir "silah" olarak kullanmasına karşı, Avrupa Birliği'nin ilk kayda değer ortak enerji girişimi olarak nitelendiriliyor.

3 bin 300 kilometrelik bu boru hattı projesinde şu anda, Avusturyalı OMV, Bulgargaz, Macar MOL, Rumen Transgaz ve Türk BOTAŞ yer alıyor. Fransız şirket Gas de France da altıncı ortak olarak katılmak istiyor.

2012'de faaliyete geçmesi hedeflenen boru hattı ile yılda 25.5 milyar metreküp doğalgazın taşınması hedefleniyor.