ABD, İngiltere ve Fransa, Suriye'yi bombaladı

Üçlü koalisyon sabah erken saatlerde Suriye’de hükümetin kimyasal silah kapasitesiyle ilgili hedefleri vurdu. Saldırıya ABD adına Kızıl Deniz’deki iki ABD savaş gemisi, Akdeniz’deki taktik savaş uçakları ve Tanf bölgesindeki B-1B bombardıman uçakları katıldı. İngiltere ile Fransa ise Tornado ve Rafale savaş uçaklarıyla destek verdi. ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Dunford saldırıda biri başkent Şam, diğer ikisi Humus yakınlarında olmak üzere üç hedefin vurulduğunu aktardı. Dunford, bu hedeflerin sivil kayıplar ve yan hasarlar oluşmayacak şekilde seçildiğine değindi, şöyle devam etti:

“Birinci hedef Şam bölgesinde bulunan bir bilimsel araştırma merkeziydi. Bu askeri tesis, Suriye’nin kimyasal ve biyolojik savaş teknolojisinin araştırma, geliştirme ve üretim merkeziydi. İkinci hedef ise Humus’un batısında yer alan bir kimyasal silah depolama merkeziydi. Bunun, Suriye’nin sarin gazının ana yeri ve öncül üretim tesisi olduğunu değerlendiriyoruz. İkinci hedefin yakınlarında yer alan üçüncü hedef ise kimyasal silah ve silah deposu ile bir komuta merkeziydi.”

Rusya’ya bilgi verildi

Suriye rejimine ait hava savunma füzelerinin saldırılara karşılık verdiğini ifade eden Dunford, Rus kuvvetlerinin zarar görmemesi amacıyla Rusya ile kuvvetlerin ayrışması için kurulu olan iletişim kanalı üzerinden irtibata geçtiklerini söyledi. İngiltere Savunma Bakanlığı, ülkenin Suriye rejiminin kimyasal silah kapasitesiyle ilgili hedeflere yönelik harekatına 4 Tornado savaş uçağıyla katıldığını bildirdi. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, İngiltere saatiyle 02.00’da İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin ABD ve Fransa ile Suriye’deki hedefleri vurmaya başladığı kaydedildi. Suriye rejiminin kimyasal kapasitesiyle ilgili olduğu öne sürülen hedeflere yönelik harekata, İngiltere’nin Kıbrıs’taki Akrotiri Hava Üssü’nden kalkan Tornado tipi 4 savaş uçağı ile katıldığı açıklandı. İngiliz uçaklarının Humus’taki bir eski füze üssünü hedef aldığı ve saldırıda ‘Storm Shadow’ (Fırtına Gölge) füzelerinin kullanıldığı belirtildi. İngiliz basınında yer alan haberlere göre İngiliz uçakları saldırılarını Suriye hava sahasına girmeden gerçekleştirdi.

Yüzde 100 başarı

Pentagon vurulan kimyasal tesislerinin operasyondan önce ve sonra çekilmiş uydu görüntülerini gösterdi. Yüzde 100 başarı sağlandığını açıkladı.

Geçen yıla göre iki kat füze

ABD “Bu yıl (geçen yılki saldırıya göre) iki katından biraz üzerinde fazla silah kullandık ama bu silahları kimyasal silah hedeflerine münhasır kullandık” açıklaması yaptı. ABD geçen sene Nisan ayında İdlib’in Han Şeyhun kasabasında düzenlediği öne sürülen kimyasal saldırıya yanıt olarak Şayrat Hava Üssü’nü 59 Tomahawk füzesi ile vurmuştu.

Reuters Haber Ajansı, Suriye hükümeti yanlısı bir milis komutanın verdiği bilgiye göre Barzeh’teki araştırma merkezi ve Humus’taki askeri deponun dışında aşağıdaki hedeflerin vurulduğunu duyurdu. Başkent Şam’ın batısında, Lübnan sınırı yakınlarındaki Dimas bölgesinde bulunan bir askeri üs. İsrail uçakları aynı bölgeyi 2014’te bombalamıştı. Başkentin kuzeyindeki Masyaf’taki bir tesis. Masyaf Batılı istihbarat örgütlerinin geçen yıl kimyasal silah ürettiğini iddia ettiği Bilimsel Çalışmalar ve Araştırma Merkezi’nin bir şubesi bulunuyor. İran’ın Kiswah’ın dışında daimi bir askeri üs inşa ettiğine inanılıyor. İsrail’in geçen Aralık’ta tesise füze attığı ve bazı binaları imha ettiği belirtilmişti.

‘Canavara cevabımızdır’

Trump, füzeler havadayken ulusa sesleniş konuşması yaptı:

“Kısa bir süre önce Amerikan kuvvetlerine, Suriye diktatörü Beşar Esad’ın kimyasal silah kapasitesiyle ilgili yerlere yönelik kesin bir saldırı yapmaları için talimat verdim. İngiltere ve Fransa ile birlikte ortaklaşa bir operasyon şu anda başlamış durumda. İki ülkeye de teşekkür ediyoruz. Bugün Fransa, İngiltere ve ABD haklı bir şekilde bu vahşete ve barbarlığa karşı güçlerini birleştirdi. Bugün askerlerimize sesleniyorum, tanrı onların yanında olsun. Dua ediyoruz ki ABD’yi korusun. Bunlar bir kişinin eylemleri değil, bir canavarın işlediği suçlardır. Bugünkü adımımız, kimyasal silah üretimine ve kullanımına yönelik kararlı bir caydırıcılık cevabıdır. Suriye rejimi kimyasal unsurları kullanmayı bırakıncaya kadar (İngiltere ve Fransa’yla) bu (askeri) karşılığı sürdürmeye hazırız. Bugün suçlu Esad rejimine en çok ekipman, finans sağlayan ve destek veren iki yönetime de bir mesajım var: İran ve Rusya’ya. Ne tür bir millet, masum kadın, çocuk ve erkekleri kitlesel olarak katleden bir suçluyla bağlantılı olmak ister ki? Toplumlar, dostluklarını sürdürdükleri ülkelerle değerlendirilir. Hiçbir devlet vahşi diktatörleri destekleyerek uzun süre devam edemez. Rusya, şu anki karanlık yolda devam mı edeceğine, yoksa medeni milletler arasında istikrar ve barış için bir güç mü olacağına karar vermelidir.”

‘İnsan kıyımı affedilmezdi’

ABD Savunma Bakanı Mattis, Suriye’ye yönelik saldırının ‘bir defalık’ olduğunu söyledi. Mattis, “Bu yıl geçen yılki saldırıya nazaran iki kat daha fazla silah kullandık. Hedefler daha titiz seçildi. Ağır bir saldırı olduğunu söyleyebilirim” dedi. ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Joseph Dunford ise ABD’nin Suriye’ye yönelik saldırıya ilişkin Rusya’ya önceden bilgi verilmediğini kaydetti. Dunford, “Operasyonun ilk dalgası sona erdi” dedi. Toplantıda, Beşar Esad yönetiminin uluslararası hukuku hiçe sayarak kadınları, çocukları ve diğer birçok masum insanı kimyasal silahlarla öldürdüğünü öne süren Mattis, “Müttefiklerimizle bu kıyımı affedilemez bulduk” dedi. ABD Başkanı Donald Trump’ın Amerikan anayasasının ikinci maddesi kapsamındaki yetkileri doğrultusunda askeri güç kullanma talimatı verdiğini aktaran Mattis, saldırının Esad yönetimin kimyasal silah araştırma ve geliştirme merkezlerini hedef aldığına dikkati çekti. Bakan Mattis, şöyle devam etti: “Bu saldırının Suriye rejimini hedef aldığını vurgulamak istiyorum. Sivil ve yabancı kayıplardan kaçınmak için azami özen gösterdik ancak şimdi tüm medeni dünyanın Birleşmiş Milletlerin (BM) desteklediği Cenevre Süreci’ni desteklemekle Suriye iç savaşına son vermek üzere acilen bir araya gelmesinin zamanıdır.”

Saldırıların devam edip etmeyeceği için ise Mattis, “Bu, Esad’a bağlı. Gelecekte kimyasal kullanmaya karar vermesine bağlı. Ancak bu tek atımlık bir saldırıydı” yanıtını verdi.

‘Fırtına Gölge’ ile vurdular

Şam dışında en yoğun saldırılar Humus çevresinde gerçekleşti. Bu bölgedeki Masyaf, Ayn Elacuz ve Kuseyr’de kimyasal silah yapımında kullanıldığı iddia edilen askeri tesisler ile Hizbullah yapılarını hedef alındı. Bu hedeflerin çoğu, İngiliz Tornado uçaklarından atılan Storm Shadow (Fırtına Gölge) füzeleri ile vuruldu.

Kırmızı çizgi

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron “Suriye’de kimyasal silah kullanımının normalleşmesine müsamaha edemeyiz” dedi. Macron, “Onlarca erkek, kadın ve çocuk kimyasal silahlarla katledildiği için” saldırı emri verdiğini söyledi. Macron “Kırmızı çizgi aşıldı” diye de ekledi.

Caydırmak için

İngiltere Başbakanı Theresa May “Suriye’ye karşı güç kullanmaktan başka alternatif yok. Esad’ı kimyasal silahtan caydırmak için yetki verdim” diye konuştu ve ekledi: “Burada her şeyi size söyleyemem ama rejim helikopterleri Duma’nın üzerinde dolaşarak, kimyasal silah kullandı. Sarin gazı saldırısı yaptılar.”

71 füze havada vuruldu iddiası

Rusya Savunma Bakanlığı Suriye’ye fırlatılan 100’ü aştın füzeden 71’inin Suriye hava savunma sistemleri tarafından imha edildiğini açıkladı. Bakanlık, Suriye’nin saldırıyı Sovyetler Birliği yapımı hava savunma sistemleriyle geri püskürttüğünü bildirdi. Açıklamada ayrıca, füzelerin vurulmasında Rusya’nın hava savunma sistemlerinin dahlinin olmadığı belirtildi. ABD ve müttefikleri tarafından ateşlenen hiçbir füzenin, Tartus ve Hmeymim’in de dahil olduğu Rusya hava savunmasının sorumlu olduğu alana girmediği bildirildi.

Her Tomahawk 1.5 milyon dolar

En çok hedef alınan bölge Şam ve çevresi oldu. Operasyonu tetikleyen kimyasal saldırının yapıldığı Duma ile Şam arasındaki bölgede ve Kasyun Dağı yakınındaki Cemraya’da bulunan askeri ve bilimsel tesisler ile Şam Uluslararası Havalimanı ve Meze Askeri Havalimanı hedefler arasındaydı. Bu bölgelerin çoğu ABD’nin Tomahawk füzeleriyle vuruldu.

Dünyadan tepkiler

NATO’dan tam destek

- NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “ABD, İngiltere ve Fransa tarafından atılan adımları destekliyorum. Bu, rejimin halkına yönelik kimyasal silahlarla saldırma kabiliyetini azaltacaktır” dedi.

- Almanya Başbakanı Angela Merkel “Kimyasal silahlarlarla ilgili uluslararası düzenlemelerin etkisini korumak ve Suriye rejimini başka ihlallere karşı uyarmak amacıyla yapılan askeri operasyon başarılı ve orantılıydı” dedi.

- BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD İngiltere ve Fransa’nın, Suriye’ye yönelik düzenlediği saldırı üzerine uluslararası hukuka uygun hareket edilmesi ve gerginliği artıracak her türlü eylemden kaçınılması çağrısında bulundu.

- İran dini lideri Hamaney saldırıları “suç”, ABD, İngiltere ve Fransa’nın liderlerini de “suçlu” olarak nitelendirdi. Hamaney, bu ülkelerin amaçlarına ulaşamayacaklarını da savundu.

- Hizbullah “ABD’nin Suriye’ye, bölge halkına ve direniş hareketine karşı olan savaşı amacına ulaşamayacak” dedi.

BMGK’den Rusya’ya ret

Rusya’nın, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) sunduğu ve ABD, İngiltere ile Fransa’nın Suriye’deki hava saldırılarının kınanmasını istediği tasarı, 15 üyeli konseyde gerekli 9 ülkenin desteğini alamadı. Sadece Çin ve Bolivya desteklediği tasarıya; ABD, İngiltere, Fransa, İsveç, Polonya, Fildişi Sahili, Kuveyt ve Hollanda karşı çıktı. Konseyin geçici üyeleri Peru, Kazakistan, Etiyopya ve Ekvator Ginesi ise çekimser kaldı.

Esad hemen ortaya çıktı

Suriye hükümeti Batılı güçlerin askeri üslerine yönelik saldırısını ‘vahşi ve barbarca saldırı’ olarak niteledi. Bakanlık, saldırıların uluslararası hukuku ihlal ettiğini vurguladı. ABD, İngiltere ve Fransa’nın Suriye’de hükümete ait hedefleri vurmasının ardından Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ofisine gitme görüntüleri yayımlandı.