300 Boşnak’ın ölümünden sorumlusunuz

Srebrenitsa’nın işgali sırasında Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde görev yapan Hollanda taburuna sığınan 300 sivil Boşnak, Sırplar’a teslim edilmiş, Hollandalı komutan Albay Thom Karremans ile Sırp kasap Mladiç kadeh tokuşturmuştu. Mahkeme, ‘Bu kişilerin öldürülebileceğini tahmin etmeliydiniz’ diyerek Hollanda’yı ‘kısmen sorumlu’ buldu. ‘Kampta kalsalar yaşama şansları yüzde 30 olurdu’ diyerek Hollanda’nın talep edilen tazminatın yüzde 30’unu ödemesine karar verdi. Mahkemeye göre yüzde 70 olasılıkla bu kişiler Hollanda askerlerinin varlığına rağmen Sırplar tarafından o üsten sürüklenerek yine de öldürülebilirdi. Bu yüzden Hollanda’nın sorumluluk oranı yüzde 30 olarak belirlendi.

8 bin kişi katledildi

Kararın ardından Srebrenitsa’lı kurban yakınlarının avukatı Semir Guzin karardan memnun olmadıklarını, yasal çerçeve içerisinde kararı temyize götüreceklerini söyledi. Guzin, ‘Tüm Srebrenitsa BM bölgesiydi. Bu nedenle öldürülen 8 binden fazla Boşnak’ın sorumluluğu Hollanda’nındır’ dedi. Bosna’daki savaş sırasında BM’nin koruması altında olan Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995’te Sırp General Ratko Mladiç’in başında olduğu Sırp birliklerince işgal edildi. BM bünyesinde görev yapan Hollandalı askerlere sığınan çok sayıda Boşnak, Hollandalı askerler tarafından Sırplar’a teslim edildi. Sırplar’a teslim edilen Boşnaklar’ın önemli kısmı götürüldükleri ormanlık alanlarda ve depolarda katledildi. Srebrenitsa’da yaşananlar Avrupa Parlamentosu ve BM tarafından daha sonra soykırım olarak kabul edildi.

20 yıl sonra defnedildiler

1995 yılında 8 bin 372 Müslüman’ın yaşamını yitirdiği Srebrenitsa katliamında hayatını kaybeden ve kimlik tespiti tamamlanan cenazelerden 136’sı katliamın 20’nci yıl dönümü olan 2015’te ancak toprağa verilmişti.

Sorumlulara ne oldu?

Sırbistan Devlet Başkanı Miloseviç

Yugoslavya’nın son, Sırbistan’ın ilk devlet başkanı olan Slobodan Miloseviç, 2001 yılında halk ayaklanmasıyla devrildi. Ağır savaş suçları hakkında 66 ayrı dava bulunan Miloşeviç, dört yıl Hollanda’nın Lahey kentindeki eski Yugoslavya için kurulan Savaş Suçları Mahkemesi’nde yargılandı. Miloseviç, Lahey yakınında 13 yıl önce Bosna Savaşı’ndaki facialar yüzünden ABD öncülüğünde kurulan, BM’ye bağlı mahkemenin yaptırdığı özel cezaevinin bulunduğu Kuzey Denizi’ne nazır Scheveningen’de tutuldu. 11 Mart 2006’da savaş suçlarından yargılandığı sırada Lahey’deki hücresinde öldü.

Bosna Sırp Ordusu Başkomutanı Mladiç

Bosna Savaşı sırasında Bosna Sırp Ordusu’nun Başkomutanıydı. Srebrenitsa katliamı öncesinde bir kameraya konuşarak söylediği, “İşte 11 Temmuz 1995’te Sırp şehri Srebrenitsa’dayız. Büyük bir Sırp bayramı arifesinde iken bu şehri Sırp milletine armağan ediyoruz. Nihayet, yeniçerilere karşı ayaklanmasından sonra bu toprakta Türkler’den intikam almamızın vakti geldi” sözleriyle tanınıyordu. Mladiç savaş sırasında Boşnak halkına karşı işlediği soykırım ve savaş suçlarından dolayı Lahey’deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından 16 yıldır tutuklama istemiyle aranmaktaydı ve 2011’de Sırp istihbaratı tarafından yakalandı. Halen yargılaması sürüyor.

‘Bosna Kasabı’ Radovan Karadziç

Sırp Cumhuriyeti eski devlet başkanıydı. ‘Bosna Kasabı’ lakabıyla anılan Karadziç hakkında Bosna Savaşı’nda işlediği soykırım ve savaş suçlarından dolayı Lahey’deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından dava açıldı. 21 Temmuz 2008 tarihinde bitkisel tedaviler uygulayan bir doktor kılığında yakalandı. 30 Temmuz 2008’den beri Lahey’de tutuklu. Eski Yugoslavya’daki savaş suçlularını yargılamak amacıyla kurulan özel Savaş Suçları Mahkemesi’ndeki yargıçların önüne çıkarıldığında, ‘Bana ceza değil, ödül verilmesi gerek’ dedi.

Albay Thom Karremans

BM’ye bağlı Hollandalı askerlerin güvenliği altındaki Srebrenitsa, Hollandalı komutanlar tarafından Bosnalı Sırplara teslim edilmiş, katliamdan önce Srebrenitsa Birleşmiş Milletler tarafından güvenli bölge ilan edilmişti. Hollanda askerlerinin komutanı Albay Thom Karremans, Sırpları engellemek yerine askerleriyle bölgeden çekildiği için, yıllardır katliama neden olmakla suçlanıyor. Karremans, katliamın baş sorumlusu Mladiç’le, Srebrenitsa’yı teslim ettikten sonra şampanya içerken hatıra fotoğrafı çektirmişti. Karremans ve 2 yardımcısı hakkında herhangi bir soruşturma açılmadı.

Albay Thom Karremans, Sırpları engellemek yerine askerleriyle bölgeden çekilmiş, Srebrenitsa’yı teslim ettikten sonra Mladiç’le şampanya içmişti. Karremans ve 2 yardımcısı Hollanda’da aklandı.

Türkiye-Hollanda arasında katliam polemiği çıkmıştı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 14 Mart Tıp Bayramı nedeniyle Ankara’da yaptığı konuşmada, iki Türk bakanın referandum kampanyası yürütmesine izin vermeyen Hollanda’yı eleştirmiş, “Biz Hollanda’yı ve Hollandalıları Srebrenitsa katliamından tanırız” ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan’ın sözlerine Hollanda Başbakanı Mark Rutte de yanıt vermişti. Hollanda haber ajansı ANP’ye konuşan Rutte, “(Erdoğan) gerginliği artırmaya devam ediyor” demiş, Rutte’nin Erdoğan’ın Srebrenitsa katliamı ile ilgili yorumuna yanıtı ise “İğrenç tarihi yalan” olmuştu.