2 trilyon dolarlık hayal kül oldu

Suudi Arabistan'ın petrol rezervlerine sahip olan devlet petrol şirketi Aramco'nun dünyanın en büyüğü olacağı söylenen halka arzı üzerinde iki yıldır çalışma yürütülüyordu.

Piyasa değerinin 2 trilyon dolar olacağı tahmin edilen şirketin yüzde 5'inin yatırımcılara açık pazarda satılması, Kral Salman'ın oğlu ve veliahtı 32 yaşındaki prens Muhammed bin Salman'ın petrole dayalı ülke ekonomisini baştan inşa etme projesinin de temelini oluşturuyordu.

Ancak birkaç aydır sürüncemeye giren halka arzın hem uluslararası hem de yurtiçi ayağından vazgeçildi. Halka arzdan vazgeçildiğini Reuters geçen hafta duyurdu.

Saray ile bağlantılı üç kaynağa göre iptal kararı Kral Salman'ın bizzat müdahalesi sonucu alındı.

Bir kaynağın verdiği bilgiye göre Kral Salman Haziran ortasında sona eren Ramazan ayında bir dizi istişarede bulundu. Hanedan üyeleri, bankacılar, petrol şirketlerinden üst düzey yöneticiler ve Aramco'nun eski bir CEO'suyla yaptığı istişareler sonucu Kral Salman iptal kararı aldı.

Kralın görüş bildiren kişiler Aramco'nun halka arzının Suudi Arabistan'a fayda yerine zarar getireceğini belirtti. Kaynakların verdiği bilgiye göre halka açık şirketlerin tüm mali bilgilerini kamuoyuyla paylaşması zorunluluğu itirazların temelini oluşturdu.

Üç kaynağın verdiği bilgiye göre Kral Salman divanına talimat göndererek halka arzdan vazgeçilmesini istedi.

Bir kaynağın verdiği bilgiye göre kararın değişme ihtimali bulunmuyor. Kaynak, "Kral 'olmaz' dediğinde kararı değişmez" dedi.

Reuters tarafından geçen hafta bildirilen Aramco'nun halka arzının rafa kaldırıldığı haberinin ardından Enerji Bakanı Khalid al-Falih, halka arzın henüz belirlenmemiş ileri bir tarihe ertelendiğini ifade etmişti.

Üst düzey bir Suudi yetkili, Reuters'ın soruları üzerine aynı açıklamaya atıfta bulundu ve halka arzın uygun koşullar oluştuğunda yapılması için hükümetin çalıştığını belirtti.

"Hükümet aktif olarak planlama yapmaya devam ediyor. Reuters, bu açıklamaya rağmen planın rafa kaldırıldığı sorusunda ısrar ediyor" diyen yetkili açıklamasını şöyle sürdürdü:

"Aramco'nun hissedarı Suudi Arabistan hükümetidir. Kral hazretleri halka arzın yönetimini veliaht prens ve enerji, maliye ve ekonomi bakanlarından oluşan bir komiteye devretmiştir. Bu nedenle halka arzın zamanlaması ve nasıl olacağına komite tarafından karar verilip hükümetin onayına sunulacaktır."

On yıllardır El Suud hanedanı tarafından yönetilen Suudi Arabistan'da son kararı kralın alması alışılmamış bir durum değil.

Ancak halka arzın iptali Prens Salman'ın Suudi Arabistan'ın devletçi ve petrole dayalı ekonomisini tepeden tırnağa değiştirmeyi amaçlayan Vizyon 2030 programına da darbe vuruyor.

Karar Salman'ın Ocak 2015'te kral olmasının ardından oğlu Muhammed'in hızla tekeline verilen nüfuzun da zapt altına alınmaya çalışıldığının ipucunu veriyor.

Yatırımcılar iptal kararıyla birlikte Riyad'ın halka arzı yönetme kabiliyeti ve ekonomiyi şeffaf şekilde yönetme iradesi hakkında soru işaretleri oluştuğunu da belirtiyorlar.