Yaşlılık aylığı nedir, kimler yaşlılık aylığı alabilir?
4A statüsünde çalışanlar için yaşlılık aylığının nasıl bağlanacağı ve yaşlılık sigortası kapsamında yaşlılık aylığı almak için hangi şartların yerine getirilmesi gerektiği ile ilgili tüm merak dilenleri sizin için derledik.
Yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar kapsamında, yaşlılık aylığı bağlanması ve yaşlılık toptan ödemesi yapılmaktadır. Peki kimler, hangi şartlar dahilinde yaşlılık aylığı alabilir, yaşlılık aylığı nasıl hesaplanır?
YAŞLILIK AYLIĞINA HAK KAZANMAK İÇİN HANGİ ŞARTLARI YERİNE GETİRMEK GEREKMEKTEDİR?
5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olanların yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları 506 ve 2925 sayılı kanun hükümlerine göre belirlenmektedir. 506 sayılı Kanuna tabi malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödeyenlerin, bu sigorta kollarından aylığa hak kazanıp kazanmadıklarının tespitinde; belli bir yaşa ulaşma, belli bir süre prim ödeme, belli bir süre sigortalı olma, sigortalı işten ayrılma ve Kurumdan yazılı istekte bulunma koşullarının yerine getirilmesi aranmakta olup, bu koşullardan herhangi birinin eksik olması halinde, sigortalıya aylık bağlanmasına imkan bulunmamaktadır.
YAŞLILIK AYLIĞI BAĞLANACAK STATÜ NASIL BELİRLENİR?
01 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekli olacaktır. Bu tarihten önce sigortalı olanlar ise son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden bağlanır.
YAŞLILIK AYLIĞI NE ZAMAN BAŞLAR?
Sigortalıların aylığa hak kazanma şartlarını yerine getirmeleri halinde aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden aybaşından itibaren başlamaktadır.
YAŞLILIK AYLIĞI NASIL HESAPLANIR?
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların yaşlılık aylığı, ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutardır. Ortalama aylık kazanç, sigortalının her yıla ait prime esas kazancının, kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, itibarî hizmet süresi ile fiilî hizmet süresi zammı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın otuz katıdır. Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90'ı geçemez.
HANGİ SİGORTALILAR YAŞLILIK AYLIĞINA DAHA KOLAY HAK KAZANMAKTADIR?
Sosyal güvenlik uygulamalarında;
-Çalışmaya başladığı tarihten önce malul olanlar,
-Engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar,
-Çalışma gücü kaybı olanlar,
-Maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar,
-Erken yaşlandığı tespit edilenler,
özel olarak korunmakta ve bu sigortalıların daha kolay şartlarda emekli olabilmelerine imkan tanınmaktadır.