Malulen emeklilik şartları nelerdir? Malullük aylığı için nasıl başvuru yapılır?
Çalışamayacak duruma gelmiş sigortalıların, normal tarihten önce emekli olmalarını sağlayan malullük, sağlık sebebiyle gelir çalışamayan vatandaşlar için önemli bir gelir kaynağı. Peki çalışma gücünü kaybettiği için yasada belirtilen tarihlerden önce emekli olabilen kişilere bağlanan malullük aylığı nedir, malulen emeklilik şartları nelerdir, kimleri nasıl malulen emekli olabilir?
Malulen emeklilik, devletin sağlığını önemli ölçüde yitiren vatandaşlara sağladığı önemli bir hizmet. Çalışma gücünün en az yüzde 60'nı kaybeden çalışanların yararlanabildiği malulen emeklilik hakkı için bazı koşulların da yerine getirilmesi gerekiyor. Peki pek çok çalışanın merak ettiği malulen emekli olmanın şartları nelerdir?
KİMLER MALUL SAYILIR?
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre; hizmet akdine tabi (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi) ve kendi adına ve hesabına bağımsız (5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi) çalışan sigortalıların çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılır. Sigortalıların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişkin raporlar, Kanuna göre malul sayılmaları için yeterli değildir. Sigortalının malul sayılabilmesi için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiğinin Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.
MALULLÜK AYLIĞI BAĞLANMA KOŞULLARI NELERDİR?
Kurum Sağlık Kurulunca malul sayılan sigortalıların malullük aylığından yararlanabilmeleri için;
- En az on yıldır sigortalı olması ve toplam olarak 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemesi, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğuna karar verilmiş ise sigortalılık süresi şartı aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
- Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılması, faaliyetine son vermesi ve görevinden ayrılması,
- Hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların ise kendi sigortalılığı nedeniyle Kuruma genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin borcu olmaması
- Kuruma yazılı dilekçe ile başvurması
gerekmektedir.
MALULLÜLK AYLIĞI İÇİN NEREYE, NASIL BAŞVURULUR?
Sigortalı veya sigortalının işvereni, maluliyet durumunun tespiti için sigortalının bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da sosyal güvenlik merkezine yazılı olarak başvurmalıdır.
Kişi yazılı olarak başvurunun ardından yetkili sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarına sevkini yaptıracaktır. Bu sağlık kurullarınca düzenlenen raporun incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu, sigortalının maluliyet şartlarını taşıyıp taşımadığına karar vermektedir.
MALULLÜK AYLIĞI MÜRACAATI İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?
Hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) ve kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları (4/b’li) sigortalılar için;
-Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
-Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi (işten ayrıldıktan sonra ilk 10 gün içinde talepte bulunanlar için)
Kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalılar için;
-Malullük aylığı bağlanabilmesi için açıkta bulunanların şahsen/vekâleten veya görevde bulunanlar için Kurumları aracılığı ile yapılacak başvuru,
-Malulen emekliye sevke ilişkin emekliye sevk onayı
-Maluliyetin tespiti için Sağlık Kurulu raporu
MALULLÜK AYLIĞI HANGİ HALLERDE KESİLİR?
Malullük aylığı,
-Sigortalıların 5510 Sayılı Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları,
-Kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması,
hallerinde kesilir.
Kontrol muayenesi; sigortalının veya hak sahiplerinin malullük, engellilik ve iş göremezlik raporlarında belirtilen rahatsızlıklarının mevcut olup olmadığının tespiti amacıyla Kurumca muayeneye tabi tutulmasıdır.