İşleri telafi edin tatili uzun yapın

Cem Kılıç bugünkü köşesinde bayram izinlerinin kullanımı ile ilgili bir yazı kaleme aldı. Arife ve cuma günü izin yapan çalışanların 2 ay içerisinde telafi çalışması yapabileceğinin altını çizen Kılıç'ın yazısı şöyle:

Bu sene Ramazan Bayramı tatili, neredeyse haftanın tamamına yayılıyor. 4 Haziran Salı günü bayramın 1. günü kutlanacak. Bayram 4, 5 ve 6 Haziran’ı, yani salı, çarşamba ve perşembe günlerini kapsıyor.

Yarım gün olan 3 Haziran Pazartesi arife günü ile Cuma günü de eklenebilse, hafta sonlarıyla birlikte tatilin uzaması mümkün. Gerek çalışanların, gerekse işverenlerin aklında acaba bu günler birleştirilerek tatil süresi uzatılabilir mi sorusu var. Tatil sürelerini birleştirebilmek için çeşitli yollar bulunuyor.

Ne anlama geliyor?

İş Kanunu’nda ‘telafi çalışması’ bu gibi durumlar için düzenlenmiş. Buna göre, işveren resmi tatillerden önce veya sonra işyerini tatil ederek bütün çalışanlarına izin verebilir.

Bu bayramda da işveren arife yani pazartesi günü ile cuma gününü tümden tatil ederek, söz konusu günlerdeki çalışmaları için çalışanlarına 2 ay içinde telafi çalışması yaptırabilir. Örneğin haftanın 5 günü, günde 9 saat çalışılan bir işyerinde pazartesi ve cuma günleri işyerini tatil eden işveren, işçilerine toplam 13.5 saatlik telafi çalışması yaptırabilir.

İşçiler 13.5 saatlik telafi çalışmasını tatil sonrası belirli periyotlar halinde ve Kanundaki hükümlere uygun olarak işyerinde daha fazla çalışarak gerçekleştirebilirler.

Günlük 3 saati geçemez

Telafi çalışması günde 3 saatin üzerine çıkamadığı gibi işyerinde günlük çalışma süresi de 11 saati aşamaz. Verdiğimiz örnekte, işveren işyerinde telafi çalışmasını günde en fazla 2 saat yaptırabilir.

İşyerinde günde 9 saat çalışıldığı için 2 saatlik telafi çalışması ile bu süre 11 saate çıkacaktır. Günlük çalışma süresi 11 saati geçemeyeceği için bu işyerinde telafi çalışması günde en fazla 2 saat yapılabilecektir. Günde 1’er saat veya yarım saatlik süreler şeklinde de telafi çalışması tamamlanabilir.

Tatil günü olmaz

Telafi çalışması isteyen işveren bunu işyerinde çalışılan günlere bölmek zorunda. İşyerinde haftanın 5 günü çalışılıyorsa, cumartesi ve pazar telafi çalışması olmaz. İşveren telafi çalışmasını işyerini kapattığı günün bitiminden itibaren 2 ay içerisinde yaptırmak zorunda. 2 ayın ardından işçiler telafi çalışması yapmaya zorlanamazlar.

ARİFEDE YILLIK İZİN TARTIŞMALI

Arife günü çalışılması gereken yarım güne karşılık işverenin yıllık izin kullandırıp kullandıramayacağı, işçinin bu yarım gün için yıllık izin talep edip edemeyeceği tartışmalı konular arasındadır.

İş Kanunu’nun 56. maddesine göre; “yıllık ücretli izin süreleri tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.”

Fakat mevzuat yarım günlük yıllık ücretli izin kullanılabileceğine dair bir hüküm içermiyor. Konu farklı şekilde yorumlanabiliyor.

Yarım gün konusu

Bu noktada değerlendirilmesi gereken bölümden- ne anlaşılması gerektiği. Kanun yıllık ücretli izni gün üzerinden belirlediğinden, Kanunun gün kavramına üstünlük tanıdığı düşünülebilecektir. Aynı şekilde, yıllık ücretli iznin temel amacı da çalışanın yıl içinde mümkün olduğunca kesintisiz sürelerle dinlendirilmesi olduğundan, ilgili hükmün günü esas aldığı sonucuna ulaşılabilecektir. Kanunda telafi çalışmasının getirilmesinin amacının da bu yarım günlük sürelerin yıllık izin süresinden düşülemeyecek olması olduğu düşünülebilecektir.

Aynı şekilde Kanundaki; işveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez hükmü de aynı görüşü desteklemektedir. Bu nedenle yarım güne karşılık yıllık izin süresinin düşürülemeyeceği, yıllık iznin en azından bir gün olarak kullanılması gerektiği yorumlanmaktadır.

Onay lazım mı, ek ücret var mı?

İşveren arife günü ile cuma günü işyerini kapatarak telafi çalışması yapmaya karar verdiğinde işçilerden muvafakat almasına gerek yok. Aynı şekilde işçilerin de bu duruma riayet etmemek gibi bir hakları bulunmuyor. Yani işçi istese de istemese de telafi çalışması yapmak zorunda kalabilir.

Telafi çalışması yapılması dolayısıyla günlük çalışma süresinin üzerinde çalışan işçiler bu nedenle işverenden fazla mesai ücreti talep edemezler. Telafi çalışmasında çalışmadıkları günler için ücretlerinden kesinti yapılmayan işçiler aynı şekilde günlük çalışma süresinin üzerinde çalıştıkları günler için de fazla mesai ücreti alamazlar.