İşçi alacaklarında zamanaşımı süreleri (dava hakkı)

Belli bir sürenin geçmesi anlamına gelen zamanaşımı, işçi alacaklarında işverenin borcu ödemekten kaçma imkânı veren bir durumdur. Peki, işçi alacaklarında zamanaşımı süresi ne kadardır?

İşçi alacakları 4857 Sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. İşçinin çalışması ve karşılığında ücret, tazminat, kıdem ve yol gibi alacaklarını ifade eder.

İŞÇİ ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?

İşçi alacaklarında zamanaşımı süresi İş Kanunu’nun 32. Maddesinde düzenlenmiştir.

• Yol, ikramiye, izin ücreti, fazla çalışma ücretleri için işçi alacaklarında zamanaşımı 5 yıldır.
• İhbar ve kıdem tazminatı, iş kazasından kaynaklı ortaya çıkan borcun yani, sözleşmeden dolayı ortaya çıkan borcun ödenmemesi durumunda doğan tazminat için de zamanaşımı süresi 5 yıldır.

İş sözleşmesinden doğan tazminat alacaklarında özel bir zamanaşımı süresi belirlenmemişti ve bu nedenle Türk Borçlar Kanunu’nun 146 maddesi baz alınarak, zamanaşımı süresi 10 yıl olarak uygulanıyordu. 2017 yılında yapılan düzenleme ile 4857 sayılı İş Kanunu’na ek madde eklenerek zamanaşımı süreleri düzenlendi. Böylece ücret alacakları için İş Kanunu 5 yıllık zamanaşımı süresi kabul edildi. Yani, işçinin kıdem, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, kötü niyet ve ayrımcılık tazminatlarından doğan alacakları için dava süresi 10 yıldan 5 yıla düşürülmüş oldu.

İŞÇİ ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ BAŞLANGICI

İşçiler ücret alacaklarında zamanaşımı süresi ne kadardır? diye de kafa karışıklığı yaşarlar. İşçi alacaklarında zamanaşımı süresi, ikramiye, fazla mesai, yol gibi ücretlerde ay sonundan itibaren başlar.

Tazminat, ihbar, kötü niyet tazminatı gibi işçi alacaklarında zamanaşımı süresi, iş sözleşmesinin sona erdirildiği tarihten itibaren başlar.

ZAMANAŞIMI SÜRELERİ KİMLERİ KAPSAYACAK?

25 Ekim 2017 yılında yapılan düzenlemeden sonra iş sözleşmesi sonra erdirilen işçi için zamanaşımı süresi 5 yıl olacak. 25 Ekim 2017 yılından önce iş sözleşmesi sona erdirilen işçi için zaman aşımı süresi 10 yıldır.

25.10.2017 tarihinden önce iş sözleşmesi feshedilmiş olanlar için kıdem ve ihbar tazminatı için zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Yıllık izin ücreti için zamanaşımı süresi, 01.07.2012 ile 25.10.2017 tarihleri arasında sona eren iş sözleşmelerinde yıllık izin ücreti alacaklarında zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Kötü niyet tazminatı, 25.10.2017 tarihinden önce iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda işçi alacaklarında zamanaşımı süresi fesih tarihinden itibaren 10 yıldır.

Bir örnekle detaylandırmak gerekirse,

İş sözleşmesi 20 Ekim 2012 olan bir işçinin alacakları için kullanabileceği süre 10 yıldır, 30 Ekim 2012 olan bir işçinin alacakları için kullanacağı süre 5 yıldır.

5 YIL GEÇTİKTEN SONRA İŞÇİ ALACAKLARINI ALABİLİR Mİ?

İş Kanunu’nda zamanaşımı süresi 5 yıl olarak uygulanmaktadır. Bu hüküm gereği, ücret ve ücret sayılan diğer işçilik hakları, hak edilen tarihten itibaren beş yıl içinde talep edilmez ise talep hakkı kalmamaktadır.

İŞ DAVALARINDA ARABULUCULUK

1 Ocak 2018 yılından önce işçi ile işveren arasında örneğin işçi alacakları konusunda çözüm yolu İş Mahkemelerine açılan davayla ilerliyordu. Ancak 2018 yılından sonra zorunlu arabuluculuk geldi ve işçi işveren arasında uyuşmazlığın çözümü arabuluculara teslim edildi.

Arabuluculuk yoluyla anlaşılamaması durumunda ise, işçinin alacakları için dava yoluna sahiptir. İşçi alacakları davaları İş mahkemelerinde, iş mahkemeleri bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde yapılmaktadır.