Kamuda işçi olarak çalışan idari izne çıkarılırsa yol yemek kesilir mi?
Emekli, çalışan, memur, EYT’li SGK, SSK, Bağkur'lu milyonlarca kişi bekliyordu. Ve belli oldu. Tek tek açıklandı. 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladıktan sonra çalışmaya devam eden 2 bin 500 TL–3 bin civarında prim bildirenlerin bağlanacak aylıkları her yıl için 25-30 TL düşüyor. Yabancı ülkelerden gelir ya da aylık almakta olan kişilere Türkiye’de dul ve yetim aylığı bağlanmaz. Tespit edilmesi halinde bağlanan aylık kesilir, ödenen ücretler yasal faizi ile birlikte geri istenir. Kamuda işçi olarak çalışan idari izne çıkarılırsa yol yemek kesilir mi? Ne kadar emekli maaşı alırım? Ne zaman emekli olurum, gibi çok sayıda soruya İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Yazarımız Mert Nayır yanıt verdi...
Milyonlarca, memur, işçi, dul, yetim, emekli bu sorulara yanıt arıyor, En çok merak edilen ise GSS borcum var sağlık hizmeti alabilir miyim? Büyükşehir belediyesinde isçi olarak 15 yıldır çalışmaktayım. Toplam 7200 prim günüm var ve yüzde 40 engelli raporum var vergi indiriminden yararlanıyorum. Vergi indiriminden emekli olabilir miyim? Emekli maaşım ne kadar olur ve hangi ay emeklilik dilekçemi versem avantajlı olur? Normal emeklilik haklarına sahip olur muyum?
Siz de merak ediyorsanız uzmanasor@gazetevatan.comadresine sorularınızı yollayın uzmanlarımız yanıtlasın. İşte o sorular ve yanıtları…
İyi günler, kolay gelsin.1979 doğumluyum, ilk işe giriş kaydım 02. 10.1995 lise son sınıf öğrencisiyken devlet bankasında yaptığım staj ile yapıldı. 8 ay boyunca staj yaptım fakat giriş numarasının dışında hiç gün ödemesi yapılmamış. Onun haricinde ilk uzun gün girişi 2003 yılında başlıyor. Şu an için 5800 günüm var, e-devletten ‘ne zaman emekli olurum’ diye sorduğumda 7000 gün 60 yaş olarak görünüyor. Oysa ilk işe girişim 1995 staj girişi olmasına rağmen gün olmadığı için 2003’e atıyor. 41 yaşında emekli olacakken daha 20 yıl yani 60 yaşını beklemem gerektiği söyleniyor. Daha erken emekli olma durumum var mı acaba? Beni aydınlatırsanız sevinirim.
CEVAP: Merhaba, 4/a sigortalığı uzun vadeli ve kısa vadeli sigorta kolları primi olmak üzere iki temel sigorta kolundan oluşmaktadır. Uzun vadeli sigorta kolları normal işçiler için bildirilen sigorta koludur. Bu sigorta kolunda kesilen primler doğrultusunda emekli olabilir, işsizlik fonundan faydalanabilir ve hastanelerden provizyon alabilirsiniz. Kısa vadeli sigorta priminde ise emekli olamazsınız, işsizlik fonundan faydalanamazsınız sadece hastanelerden provizyon alabilirsiniz. Çırak ve stajyerlere sadece kısa vadeli sigorta primi bildirimi yapılmaktadır. Bu kişilere ödenen primler yıl içerisinde belirlenen asgari ücretin %50’si üzerinden hesaplanmaktadır. Sigorta numarası alınması ve o numara üzerinden devam ediyor olmanız da birden farklı sicil numarası üzerinden işlem görmemeniz içindir. Staj sigortalılarının ne yazık ki bu yönde bir mağduriyeti mevcut ve bu mağduriyet kanunen düzenleme yapılmadan giderilemez. Her yıl bu konuyla ilgili onlarca kanun teklifi Meclis gündemine getirilir ancak oy çokluğu ile kabul edilmez, gündeme alınmaz.
Merhaba, yüzde 45 engel oranına sahibim. 01.10.2003 Tarihinden başlayarak 332 gün 4/b ziraat, 21.11.2013 tarihinden başlayarak 327 gün 4/C yedek subaylık, 14.07.2010 - 01.05.2020 arası ise 2929 gün 4/a prim günüm var. Ne zaman emekli olabilirim? Yedek subaylık yıpranma payı emekliliği nasıl etkiler? Herhangi bir birleştirme, borçlanma gibi başvuru yapmam gerekir mi? Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.
CEVAP: Merhaba, yedek subaylık dönemlerinizin 4’te 1’i kadar fiili hizmet süresi hizmetinize eklenecektir. (Tüm hizmet dökümünüzde görüntüleyebilirsiniz.) Ancak sigortalılık başlangıcınız askerlik tarihinizden çok önce olduğundan yaş şartınızı değiştirmeyecektir. Prim günü kazancınız açısından yedek subay okullarında geçen sürelerinizi borçlanabilirsiniz. Raporunuza istinaden 20 yıl sigortalılık süresi ve 4400 prim günü şartıyla malulen emekli olabilirsiniz. Sigortalılık sürenizi 01.10.2023 tarihinde tamamlamış olacaksınız ve bu zamana kadar 4400 prim gününe ulaşamazsanız askerlik borçlanmanızı da gerçekleştirebilirsiniz. Hizmet birleştirmeleri emeklilik müracaatından sonra otomatik olarak kurum yetkililerince gerçekleştirilmektedir.
Merhaba Almanya’da 900 Euro malullükten yaşlılık aylığı bağlatan kadın Türkiye’de 2013 yılında vefat eden SSK emeklisi babasından yetim aylığını nasıl bağlatıyor, kanunda bu yasak değil mi?
CEVAP: Merhaba, yabancı ülkelerden gelir ya da aylık almakta olan kişilere Türkiye’de dul ve yetim aylığı bağlanmaz. Tespit edilmesi halinde bağlanan aylık kesilir, ödenen ücretler yasal faizi ile birlikte geri istenir. İlgili düzenleme 5510 sayılı Kanunun 34. Maddesinde açıkça belirtilmiştir. ‘’Bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan’’
Sigorta primim doldu halen çalışıyorum, sigortam asgari üzerinden yatıyor. Emekliliğime 14 yıl var, alacağım emekli maaşıma maaş düşüklüğü yansır mı?
CEVAP: Merhaba, 4447 sayılı kanun gereği emekli aylıklarının bağlama oranları kademeli bir şekilde düşürülmüştür. 1999 Öncesi aylık bağlama oranı %75-76 civarında tutuluyorken bu tarihten 01.10.2008’e kadar 65’e çekilmiştir. 01.10.2008 Sonrası çalışmalarda ise aylık bağlama oranı %50’ye indirilmiştir. Bu anlamda hesaplama yapıldığında 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladıktan sonra (9000 prim günü) çalışmaya devam eden 2.500 TL – 3.000 TL civarında prim bildirenlerin bağlanacak aylıkları her yıl için 25-30 TL düşecektir.
04.09.1990 Bağkur girişliyim. 01.04.1999 SSK girişimde mevcut. Doğum tarihim 15.08.1969, normal şartlarda 2021 de 52 yaşımda emekli oluyorum. Askerlik başlangıcım 28.02.1989 ve bitiş 28.08.1990. Kaç gün askerlik borçlanırsam 15.08. 2020 de emekli olurum? Teşekkür ederim.
CEVAP: Merhaba, 51 yaş 5450 prim günü şartıyla tahsis talebinizi gerçekleştirebilmeniz için sigorta girişinizi 23.11.1989 ve öncesine çekmeniz gerekecektir. Sigortalılık başlangıcınızı 22.11.1989’a çekmeniz için ise 286 gün askerlik borçlanması yapmanız gerekmektedir.
Selamlar, ben 1973 doğumluyum. İlk sigorta başlangıcım 1995. 2005 yılından beri kamuda büyükşehir belediyesi isçi olarak 15 yıldır çalışmaktayım. Toplam 7200 prim günüm var ve yüzde 40 engelli raporum var vergi indiriminden yararlanıyorum. Vergi indiriminden emekli olabilir miyim? Emekli maaşım ne kadar olur ve hangi ay emeklilik dilekçemi versem avantajlı olur? Normal emeklilik haklarına sahip olur muyum sizden yardımcı olmanızı istiyorum.
CEVAP: Merhaba, yüzde 40 engelli raporunuza istinaden, ilk işe giriş tarihinize göre 17 yıl sigortalılık süresi ve 3920 prim günü şartlarına tabi tahsis talebinde bulunabilirsiniz. Malulen ya da engelli emeklisi olmanız herhangi bir hak kaybına neden olmaz. Genelde prim günü eksik olan kişilere düşük aylık bağlanmaktadır. Normal şartlarda tamamlamanız gereken 5750 prim günü şartını da yerine getirmişsiniz. Malulen ya da engelli emeklisi olmanız herhangi bir hak kaybına neden olmaz, tüm şartları sağladığınızdan dolayı tam aylık alırsınız.
Kamuda işçi olarak çalışan idari izne çıkarılırsa yol yemek kesilir mi?
CEVAP: Merhaba, yol ve yemek ücretleri işe gidilmeyen süreler için kesilebilir ödeme türlerindendir. Tıpkı yıllık izin ve mazeret izinlerinde kesildiği gibi idari izinlerde de kesilebilir. Ancak bu kesinti işveren inisiyatifinde olup işveren onayıyla kesilmeyebilir. İşveren işe gidilmeyen sürelerde de personeline yol ve yemek ücreti ödemek isterse ödeyebilir, normalde bu ücretler kesilir.
Benim sigortam yok hastaneye gitsem sigorta göstermiyor pirim borcum var ama ödeyemiyorum annem ile babam ayrı babamın ikinci evliliği bizle alakası yok halamla beraber kalıyoruz oturduğumuz ev rahmetlik dedemin evi durumum yok bana yardımcı olun.
CEVAP: Merhaba, Cumhurbaşkanlığı kararı gereği tüm borçlu kişilerin provizyonu 31.12.2020 tarihine kadar açılmıştır. Yani sizin yıl sonuna kadar borcunuz olsa da olmasa da muayene olmanıza engel değildir GSS borcu. Tek yapmanız gereken SGK merkezine giderek GSS aktivasyonunuzu yaptırmanız. GSS Servisine ‘provizyon alamıyorum, aktivasyonumu yapar mısınız’ derseniz yardımcı olurlar.
01/01/1980 doğumluyum ilk sigortam 23/08/2001 prim gün sayım 7100 kendi isteğimle ayrıldığımda kıdem tazminatımı yasal olarak alabilir miyim? Teşekkür ederim.
CEVAP: Merhaba, Kıdeme Esas Yazı ile kıdem tazminatınızı alabilmeniz için 09.09.1999 öncesinde işe girişinizin olması gerekmektedir. Bu tarih sonrası işe girişlerde Kıdeme Esas Yazı alabilme koşulu 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günüdür. Sizin ilk işe giriş tarihinize istinaden kıdeme esas yazısı talep edebilme tarihiniz 23.08.2026 olacaktır.
12.05.1964 doğumluyum, 07.05.1997 sigorta girişim ve 766 iş günüm var. Bu şartlarda nasıl emekli olabilirim? Dışardan sigortamı ödeyebilir miyim? Konu hakkında bilgi edinmek istiyorum, şimdiden teşekkürler.
CEVAP: Merhaba, normal şartlarda sigortalılık başlangıcınıza göre 53 yaş 5900 prim günü şartlarına tabisiniz. Emeklilik yaşınızı geçmiş olduğunuzdan ve prim gününüzün az olmasından dolayı yaşlılık aylığı düşünebilirsiniz. 3600 Prim gününü tamamlarsanız yaşlılık aylığına müracaat edebilirsiniz. Sigortalılık başlangıcınızdan sonra varsa doğum borçlanması ya da yurtdışı süreleriniz mevcutsa borçlanma yapabilirsiniz. Sigorta primlerinizi isteğe bağlı şekilde her ay düzenli bir şekilde de ödeyebilirsiniz. Ancak bu durumda Bağkur sigortalısı olursunuz. Bağkur kapsamına geçtiğiniz taktirde ise 3600 yerine 5400 prim günü şartı aranır.
Merhaba 10/06/1974 doğumlu biriyim, sistemde ilk işe giriş tarihim 01/10/1991 olarak gözükmekte lakin ilk primim 05/01/1996 da ödenmiş. Toplam prim gün sayımda 4535. EYT çıkarsa veya çıkmaz ise ne zaman emekli olabilirim.
Cevap: Merhaba, prim ödemesi yapılmamış olan süreler sigorta başlangıcı olarak kabul edilmemektedir. Sigorta başlangıcınız ilk prim ödeme süresi olan 05.01.1996 olarak kabul edilecektir. Sigortalılık başlangıç tarihinize göre 52 yaş 5525 prim günü şartına tabi bulunmaktasınız. EYT Yasası çıkması halinde 25 yıllık sigortalılık süreniz ve prim gününüzü tamamladığınız tarih itibariyle tahsis talebinde bulunabileceksiniz. Mevcut durumda ise 52 yaş şartınızı beklemek durumundasınız.