Erken emeklilik ve ikramiye: 5 yıl...
Milyonlarca kişiyi çok yakından ilgilendiriyor. Tek tek açıklandı sayı artıyor, 3 yıl erken emekli oluyorlar. Erken emeklilik yanında ikramiye de alıyorlar. Yıpranma gün sayısı, yapılan işe göre 5 ile 8 yıl arasında değişiyor; işçi ve memurun emekli olacağı yaş haddinden düşüyor. Bu, prim sorunu olmayan işçi ya da memurun 3 yıl erken emekli olmasını sağlıyor. Aynı zamanda memurların yararlandıkları yıpranma sürelerine emeklilik ikramiyesi de ekleniyor. İşte erken emekli olunan meslekler...
Erken emeklilik herkesin hayali... Sosyal güvenlik sistemi, mesleklerin zorluk şartına göre emeklilik tarihinin öne çekilmesini sağlıyor. Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan işçi ve memura ilave prim hakkı veriliyor. Bu, emekli olunacak prim sayısını artırırken, emekli olunacak yaş haddini de düşürüyor.
‘Yıpranma hakkı’ olarak bilinen ancak teknik tabiri ‘fiili hizmet süresi zammı (FHZ)’ olan uygulama, çalışanın daha erken emekli olmasını sağlıyor. Yıpranma hakkı kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlara, polise ve milletvekillerine de veriliyor.
FAZLADAN SÜRE KAZANILIYOR
Bu hak, son yapılan düzenlemelerle 350 bin sağlıkçı ile cezaevi görevlilerine tanındı. Şu anda toplam 45 işkoluna erken emeklilik imkânı tanınmış durumda. Çimento sektöründe çalışandan tutun da cam ve madencilik alanında çalışanlara kadar birçok meslek bu listeye dahil. Bu kapsamda belli mesleklerde çalışanlar her bir yıl için emekliliklerine 60 ya da 90 gün, kimi mesleklerde ise 180 gün fazladan süre (yıpranma hakkı) kazanıyor.
EMEKLİLİK YAŞINI ÖNE ÇEKİYOR
Normal çalışma süresi olan 360 günün üzerine çalıştığı riskli sektöre ve kanunun bu sektörde tanıdığı artı süreye göre fazladan hizmet süresi ekleniyor. Normal şartlarda 360 gün çalışılması gerekirken, cıva üretiminde çalışanlar bir yıl içinde 450 gün çalışmış sayılıyor. Madenlerde çalışanlar için bu süre daha fazla 180 gün, yani 6 ay. Yeraltı madenlerinde çalışan bir işçi 360 gün çalıştığında fiili hizmet süresi zammı uygulandığında 540 gün çalışmış sayılıyor; bu da emekliliği öne çekiyor.
5 YIL YIPRANMA HAKKI VE 2.5 YIL ERKEN EMEKLİLİK
Sağlıkçılara tanınan yıpranma hakkı, 3 Ağustos 2018 tarihinden sonraki çalışmalara uygulanıyor. Sağlıkçılara çalıştıkları her 360 güne karşılık, 60 gün ilave edilecek. Sağlık çalışanları, yıpranma hakkı kapsamında 5 yıla kadar fiili hizmet süresi zammından yararlanabilecek. Otuz yıl çalışanlar, 35 yıl çalışmış kabul edilerek, emekli aylıkları 35 yıl hizmet üzerinden bağlanacak. Yaş haddinden de fiili hizmet süresi zammının yarısı oranında indirim yapılacak. Beş yıl yıpranma hakkı elde eden bir sağlık çalışanı, 2.5 yıl erken emekli olabilecek.
BU TARİHTEN SONRA GEÇERLİ
Ceza infaz kurumları personeline sağlanan yılda 90 günlük yıpranma hakkından kurum müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz ve koruma memuru unvanlı kadrolarda bulunlar ile bu kurumlarda hükümlü ve tutuklularla irtibat içindeki diğer görevliler yararlanabiliyor. Ceza infaz kurumu personeli için yıpranma, 25 Ağustos 2017’den sonraki çalışmaları için geçerli olacak.
EMEKLİLİK İKRAMİYESİ DE ÖDENİYOR
Yıpranma gün sayısı yapılan işe göre 5 ile 8 yıl arasında değişiyor. Işçi ve memurların yararlandıkları yıpranma sürelerinden üç yılı geçmemek üzere işçi ve memurun emekli olacağı yaş haddinden düşüyor. Bu, prim sorunu olmayan işçi veya memurun üç yıl erken emekli olmasını sağlıyor. Memurların yararlandıkları yıpranma sürelerine ayrıca emeklilik ikramiyesi de ödeniyor.
