SGK aylık bağlıyor! SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı fark etmiyor, işveren ya da çalışan talep ediyor, hesaplama...
Sosyal güvenlik Kurumu'nca aylık bağlanıyor. Tüm çalışanlar için geçerli, ihtiyaç doğması halinde SGK'ya başvuru yapılabiliyor. İşverenin ya da çalışanın talebi gerekiyor. SGK tarafından gerekli inceleme yapıldıktan sonra kişiye aylık bağlanıyor. 10 yıl sigortalı olma şartı aranıyor. Çalışma hayatına başlayan herkes bir süre sonra emeklilik hayali kuruyor. Çeşitli koşullar nedeniyle bazen emekli olma imkanı mümkün olmayabiliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu emekliliğe hak kazanamayan çalışanların mağdur olmaması için aylık bağlıyor. Sigortalı çalışırken çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybedenlere malûl aylığı bağlanıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2021 yılında 9 bin 964 kişiye malûl aylığı bağladı. En fazla malûl aylığı ise kanser hastalıklarından dolayı bağlandı.
SGK aylık bağlıyor. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 25. maddesine göre, çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybeden SSK, BAĞ-KUR veya Emekli Sandığı’na tabi sigortalılar malûl sayılıyor ve aylık bağlanıyor. Çalışma gücünün en az yüzde 60’ını sigortalı çalışmaya başladığı tarihten önce kaybetmiş olanlar bu hastalık veya engellilik sebebiyle malûl aylığından yararlanamıyor. Çalışma gücünü sigortalı çalışmaya başladığı sonradan ortaya çıkanlara bağlanmış olan aylıklar da kesiliyor.
Malûl aylığı bağlanabilmesi için sigortalının kendisi veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu’nca (SGK) yetkilendirilen sağlık kuruluşlarından rapor alınması gerekiyor. Bu raporlar SGK sağlık kurulunca uygun bulunursa aylık bağlanıyor.
EN AZ ON YIL SİGORTALI OLMA ŞARTI
Çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybettiği tespit edilen kişilere malûl aylığı bağlanabilmesi için en az on yıldan beri sigortalı olması ve toplam 1800 gün prim bulunması gerekiyor. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olanların sigortalılık süresine bakılmıyor ama 1800 gün prim bildirilmiş olma şartı aranıyor.
Aylık bağlanabilmesi için sigortalı olarak çalışmakta olunan işten ayrılmak gerekiyor. 4/1-b’li (BAĞ-KUR) sigortalılara aylık bağlanabilmesi için ise ya işyerini kapatması ya da devretmesi zorunlu. BAĞ-KUR’luların kendi sigortalılığı nedeniyle prim borcu bulunması halinde aylık bağlanmıyor.
AYLIKLAR NASIL HESAPLANIYOR?
Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’lularda malûl aylığı bağlanırken, prim gün sayısı 9000 günden az olanlar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden aylık bağlama oranı hesaplanıyor. SSK’lılarda ise 9000 prim gün sayısı 7200 gün olarak uygulanıyor.
Örneğin 5000 prim günü bulunan bir SSK’lıya 7200 gün üzerinden, 11000 gün primi bulunan SSK’lıya ise 11000 gün üzerinden bağlanıyor.
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olanlar için tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılıyor.
ENGELLİLİKTEN DOLAYI EMEKLİ AYLIĞI KİMLERE BAĞLANIR?
Malûliyet oranı düşük olanlar da belli koşulları sağlamaları halinde yaşa bakılmaksızın emekli aylığı bağlatabiliyorlar. Çalışma gücündeki kayıp oranı yüzde 50 – 59 arasında olanlar en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 prim günüyle emekli olabilir. Çalışma gücündeki kayıp oranı yüzde 40 – 49 arasında olanlar ise en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 prim günü şartıyla emekli olabiliyor. 2008’den önce sigortalı çalışmaya başlayanlarda sigortalılık süresi ve prim günü kademelendiriliyor, daha kolay şartlarla emekli olabiliyorlar.
9.964 KİŞİYE MALÛL AYLIĞI
SGK 2021 yılında sağlık raporu uygun bulunan 9 bin 964 kişiye malûl aylığı bağladı. Bunların 7 bin 125’i SSK’lı, 2 bin 177’si Bağ-Kur’lu, 662’si de Emekli Sandığı iştirakçisi kişilerden oluşuyor.
EN FAZLA KANSER HASTALARINA BAĞLANIYOR
Malûl aylığı bağlanan hastalıklar içinde yüzde 34.36 ile onkoloji ilk sırada geliyor. İkinci sırada yüzde 21.57 ile psikiyatri, üçüncü sırada ise yüzde 17.96 ile nöroloji yer alıyor. Bunları genitoüriner sistem hastalıkları (%8.73), göz hastalıkları (%3.83), kardiyoloji (%3.14), gastroenteroloji ve hepatoloji (%2.67), baş arızaları (%1.65), solunum hastalıkları (%0.55) izliyor.
ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLARIN MALUL AYLIĞI KESİLİR Mİ?
Malûl aylığı bağlandıktan sonra çalışmaya başlayanların aylığının kesilip kesilmemesi, sigortalının statüsü, aylığın 2008 ekim öncesi veya sonrasında bağlanması, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi veya sonrasında başlanması gibi durumlara bağlı olarak değişen kurallara tabi bulunuyor.
İlk defa çalışmaya 2008 mayıs ayı ve sonrasında başlayan 4/1-a, 4/1-b ve 4/1-c’lilerin malûl aylıkları, hangi statüde çalışırlarsa çalışsınlar kesiliyor. 4/1-a’lıların 2008 ekim öncesinde bağlanan aylıkları 4/1-a’lı çalışmaları halinde kesilir ama 4/1-b veya 4/1-c’li çalıştıklarında kesilmez. İlk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi başlayan fakat 2008’den sonra aylık bağlanan 4/1-a’lıların malûl aylıkları, 4/1-a ve 4/1-c statüsünde çalıştıklarında kesilir, 4/1-b’li çalıştıklarında kesilmez.
Bağ-Kur’luların 2008 öncesinde bağlanan aylıkları ile ilk defa bu tarihten önce çalışmaya başlayıp 2008’den sonra bağlanan malûl aylıkları, hangi statüde çalışırlarsa çalışsınlar kesilmez.
Malûl aylığı ayrıca kontrol muayenesi sonucu malûl olmadığının sağlık kurulunca tespit edilmesi durumunda da kesiliyor.
Çalıştığı için malûl aylığı kesilenler, çalışmayı bıraktıktan sonra yeniden malûl aylığı bağlatmak istediklerinde kontrol muayenesine tabi tutuluyor. Muayene sonucu düzenlenen sağlık kurulu raporunda malûliyeti devam ettiği tespit edilenlere yeniden aylık bağlanıyor. (Habertürk / Ahmet Kıvanç)
