EYT’de çözüm için net tarih verildi! Bakan ‘çalışma grubu kuruldu’ deyip duyurdu: İşte masadaki EYT formülleri...
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili son dakika açıklaması! EYT düzenlemesinde tarih verildi, geri sayım başladı. Bakan duyurdu, çalışma grubu oluşturuldu. Formüller üzerinde yapılan çalışmalarda prim sayıları da öne çıkıyor. Burada daha çok primi olan ile az primi olanlar arasında bir adalet sağlanması söz konusu olacak. Prime ve yıl şartına bakılıp yaş şartı düşünülmediğinde fazla primi olanların avantajlı olması da söz konusu olabilecek. İşte EYT’de çözüm formülleri ve son dakika gelişmeleri...
Emeklilikte yaşa takılanlar için yapılacak EYT düzenlemesi için açıklamalarda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, çalışma grubu oluşturulduğunu açıklarken ortaya çıkacak yol haritasına uygun çalışmayı, yıl sonu ya da Ocak ayı başında Meclis'e sunacaklarını belirtti. Emeklilikte yaşa takılanlar için emeklilik yolu açılıyor. 2022 yılının ikinci yarısında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sözleşmeli memurlara kadro ve EYT düzenlemesi için çok kapsamlı çalışmalar yapacak.
"ÇALIŞMAYI ARALIK YA DA OCAK'TA MECLİS'E SUNACAĞIZ"
A Haber'e açıklamalarda bulunan Bakan Bilgin, sözleşmeli çalışanlara kadro çalışmasmasıyla ilgili olarak da, çalışmayı tamamlayıp sendikaların taleplerini de alacağız vurgusunda bulundu. Bilgin, "Çalışma grubu oluşturuldu. Ortaya çıkacak yol haritasına uygun çalışmayı, yıl sonu ya da Ocak ayı başında Meclis'e sunacağız" dedi.
Genel olarak kapsamın 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlardan yıl ve prim şartını tamamlayanlar olarak belirlense de hem yılını hem primini ya da bunlardan herhangi birisini tamamlamamış olanlar da bulunuyor.
Ayrıca farklı kurumlarda çalışmış olanlar açısından son 7 yıllık sigortalılık süresinde da en fazla hangi kurumdan priminin yatırılmış olmasına da bakılacak.
Böylece hangi kurumdan (Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı) emeklilik şartlarının oluşacağı ortaya çıkmış olacak. Burada yapılacak hizmet birleştirmeleri de toplam prim sayısını emekli olunacak kuruma göre belirlemiş olacak.
EYT DÜZENLEMESİ İÇİN KAPSAM GENİŞ TUTULACAK
Sabah'ta yer alan habere göre; çalışma grubunun ilk olarak ele alacağı konu kapsam olacak. burada hak sahiplerinin belirlenmiş olmasıyla kaç kişinin yararlanacağı da ortaya çıkacak.
Edindiğimiz bilgilere göre alternatifli formüller üzerinde durulurken kapsamın geniş tutulmaya çalışılıyor. Burada çözüm şartları da düzenlemeden kaç kişinin yararlanacağını ortaya çıkartmış olacak.
Örneğin erkekler için prim ve yıl şartını yerine getirmiş olmak şartı geldiğinde bugünkü tarih itibariyle 19 Temmuz 1997 ve öncesinde sigortalı olanlar 25 yılı tamamlamış durumda. Bu tarihten sonrakiler ise 25 yılı kademeli olarak tamamlayacak. Kadınlar için 20 yıllık süre ise tüm sigortalılar için tamamlanmış durumda.
Primi eksik olup yılını tamamlamış olanlar kapsama dahil edildiğinde ise bu kez primin tamamlanması için kademeli bir geçiş süreci gerekecek. Burada borçlanma imkanları da devreye sokulabilecek. Ayrıca 3600 günle kısmi emeklilik imkanı da bulunuyor. Burada şartlar erkekler için 3600 günü ve 55 yaşını tamamlamak kadınlar için ise 3600 günü ve 50 yaşını tamamlamış olmak.
Bu iki şarttan hangisi en son tamamlanmışsa o tarihe göre de bir yaş şartı belirleniyor. Burada kısmi emeklilik durumunun da EYT içinde sayılmasıyla yeni bir formül de ortaya çıkabilecek.
PRİM FARKLARI ÖNEM KAZANIYOR
Formüller üzerinde yapılan çalışmalarda prim sayıları da öne çıkıyor. Burada daha çok primi olan ile az primi olanlar arasında bir adalet sağlanması söz konusu olacak.
Prime ve yıl şartına bakılıp yaş şartı düşünülmediğinde fazla primi olanların avantajlı olması da söz konusu olabilecek. Örneğin 5000 günü olan ve yaşı 46 olan birisi ile 9 bin günü olan ve yaşı 51 olan birisi aynı anda emekli edilmeyecek.
Yaş ve prim burada avantaj sağlayacak. Bunların dışında Avrupa modelinde olduğu gibi belli oranda kesinti ile kalan yılların tamamlanması da alternatifler arasında. Yine hem kadınlar hem de erkekler için belli bir yaş sınırı konulması ya da prim sınırı konulması da gündemde. Ayrıca getirilen yaş şartına belli bir süre kalanlara öncelik tanınması da çalışmalar da masaya gelen konular arasında.
MAAŞ BAĞLAMA SİSTEMİ
Emeklilik şartlarının belirlenmesinden sonra maaş bağlama ile ilgili konular da çalışılacak. Burada üçlü bir hesaplama söz konusu. Her dönem için de farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme kat sayıları kullanılıyor. 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 20008 sonrası çalışma ve kazançlardan yapılan hesaplamalar birleştirilerek ödenecek maaş ortaya çıkartılıyor.
Bu noktada yapılacak çalışmalara Hazine Maliye Bakanlığı bürokratları da katılarak konunun mali boyutunu da çıkartmış olacak. Burada adaletli bir sistem ile yeni mağduriyetler oluşmadan sosyal faydası da düşünülerek bir çözüm noktasına ulaşılacak.
Alternatifli düzenlemeler daha sonra değerlendirilerek teke düşürülerek Meclis'e sevk edilmiş olacak.
Kamudaki sözleşmelilere yönelik çalışmanın Ekim'de tamamlanarak Meclis'e sevk edilmesi planlanırken, EYT düzenlemesinin Aralık ayındaki Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısına kadar veya 2023 yılı başında TBMM'ye sunulacak.
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlara yönelik çalışmalarda ilk aşamayı kapsamın belirlemesi oluştururken, bunun için pek çok formül konuşuluyor:
KISMİ EMEKLİLİĞE YENİ İMKAN
Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 15 yılı (bu süre doldu) ve 3600 gün (10 yıl) primi tamamladıklarında kadınlar 50, erkekler de 55 yaşı da doldurmak kaydıyla kısmi emeklilik hakkı kazanıyor. Emeklilik yaşları ise bu 3 şartı bitirdikleri tarihe göre değişiyor.
Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşı bulan şartlar ortaya çıkıyor. Yapılacak düzenlemeyle, 3600 günle emeklilikte de yaş şartı aranmayabilir. Bu durumda 3600 günü olan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında emekli olabilir.
20-25 YIL ÇALIŞMA KRİTERİ
Gündeme gelen bir başka formül ise emeklilik için kadınların 20, erkeklerin 25 yıllık prim gününü tamamlamalarını içeriyor.
Burada emekli aylığı bağlanabilmesi için aranacak şartlar, 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamak, kadınlar için 20 yıl yani 7200 prim gününü, erkekler için ise 25 yıl yani 9 bin gün primi tamamlamak olacak.
Bu şartı tamamlayan EYT'liler, söz konusu formül hayata geçerse yaşa bakılmadan emekli olabilecek.
YAŞ SINIRI
Yaşa takılanlara emeklilik için bir yaş sınırı getirilebilir. Daha önce 50 yaş sınırı getirilebileceği konuşulmuştu. Bu formül hayata geçirilirse, EYT'lilerin emekli olması için 50 yaşını da tamamlaması gerekecek.
BEKLEME SÜRESİNDE İNDİRİM
Prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için bekleme süresini 2-3 yıl düşürmek gibi avantajlar da formüller arasında yer alıyor.
AVRUPA MODELİ
Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan kesintili emeklilik modeli de tartışılan seçenekler arasında. Bu formülde, emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylıktan kesinti yapılıyor.
Daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor. Yine Avrupa'da uygulanan bir formül de geçici kesintili emeklilik. Buna göre, sigortalı belli bir kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın işaret ettiği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca bu kesinti ortadan kalkıyor.
PRİM VE SÜRE FORMÜLÜ
9 Eylül 1999 öncesinde işe girenlerin, ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 prim gününü, kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlaması gerekiyor. Bunları tamamlayanlar yaşı dikkate alınmadan emeklilik imkanı elde edebilir.
KADEMELİ EMEKLİLİK
Yaşı bekleyenlere 'kademeli' emeklilik imkanı sunulması üzerinde de duruluyor.
