Erken emeklilik mümkün mü? Malulen emeklilik şartları ne? Malulen emekli olanlar yetim maaşı alır mı?

Çalışırken sağlığını yitirenlerin erken emekli olup olamayacağı konusu pek çok kişi tarafından merak ediliyor. Hastalık geçireni ameliyat olan ve rapor alıp işine devam edemeyenlerin başvurduğu bir yöntem olan malulen emeklilik erken emeklilik olarak da adlandırılıyor. Sosyal güvenlik mevzuatında, kimlerin sağlık sorunları sebebiyle erken emekli olabileceklerini düzenlemiştir. Mezuata göre, sağlık sorunları sebebiyle erken emekli olabilenler iki gruba ayrılıyor. Birincisi malulen emeklilik, ikincisi de engelli hakkıyla emeklilik olarak tanımlanıyor. Peki, Nasıl erken emekli olunur? Erken emeklilik mümkün mü? Malulen emeklilik nedir, şartları ne? Kimler malulen emekli olabilir? İşte malulen emeklilik ile ilgili merak edilenler…

MALULEN EMEKLİ OLANLAR YETİM MAAŞI ALIR MI?

Malulen emekli olabilmek için mezutttaki bazı şartların çalışan açısından oluşması gerekiyor. Posta Gazetesi Yazarı Ekram Sarısu, malulen emeklilik konusunda okuyucusundan gelen soruları yanıtladı:

SORU: Eşimden ayrıyım. Yüzde 59 engelli raporum var. SSK’ya 4875 gün prim ödedim. Malulen emekliliğe başvuracağım. Annem yeni vefat etti. Malulen emekli olduğumda annemden yetim maaşını da alabilir miyim? Zehre ÖRÜÇ

CEVAP: Malulen emekli olmak için en az yüzde 60 oranında işgücü kaybına uğramamış olmanız lazım. Ayrıca raporunuz ve tıbbi eklerini inceleyecek olan SGK Sağlık Kurulu’nun malul olduğunuza karar vermiş olması gerekiyor.

Bu açıdan yüzde 59 raporla malulen emekli olamazınız. Ancak sigorta başlangıç tarihinize göre aranan belli şartları sağlayarak engelli hakkıyla erken emekli olabilirsiniz. Hangi şartlarda emekli olabileceğiniz, sigorta başlangıç tarihinize ve sigortalılık statünüze göre değişir.

Emekli olduğunuzdan annenizden aylık alıp alamayacağınız da annenizin ve sizin sigortalık statünüze göre değişir. Bu nedenle sorunuza cevap verebilmemiz için sigorta başlangıç tarihiniz ile sizin ve annenizin sigortalılık statüsünü bildirmeniz gerekiyor.

MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI NE?

Malulen emekli olabilmek için mezuttta bazı şartların oluşması gerekiyor.

Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporudur. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin ilk olarak bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekir. Kişiler doğrudan hastaneye başvurarak rapor almak yerine SGK'ya başvurarak sevklerini gerçekleştirmelidirler. Sevkin SGK üzerinden yapılmasının nedeni, yalnızca sağlık kurulu raporunun malullük aylığı almak için yeterli olmamasıdır. Kişi, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese bile en az 1800 gün prim ödemesi yoksa veya prim ödemesini borçlanma ile 1800 güne tamamlayamıyorsa malullük aylığı alamaz. Yani, malul sayılmak, malullük aylığı almaya yetmez. Ancak kişinin çalışma gücünde en az yüzde 60 kaybın olması, bu kişinin engellilik oranının da en az yüzde 40 olacağını gösterir. Bu nedenle her malul engellidir. Ancak her engelli malul sayılmayabileceği gibi, her engelli de malullük aylığı alamaz. Çünkü yüzde 40 engelli olan bir kişinin çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olmayabilir.

Malullük aylığı alabilmek açısından ikinci şart, kişinin malullük için gerekli sağlık kurulu raporunu almak üzere SGK'ya başvurduğu tarihte en az 1800 gün ödenmiş priminin olmasıdır. Yani, malullük aylığı talep eden kişilerin SGK'ya başvurdukları tarihte en az 5 yıl prim ödemiş olmaları gerekmektedir. Aksi takdirde, sevk işlemleri yapılamaz ve bu kişiler malullük aylığı da alamazlar.

Malulen emekli olma talebinde bulunan kişinin başvuru tarihinde 1800 gün primi yok fakat borçlanabileceği bir süre varsa ve bu süreyi borçlanması halinde prim günü sayısı 1800'e ulaşıyorsa, bu durumda SGK sevk işlemini gerçekleştirmektedir.

SGK'dan aldığı sevk ile birlikte başvurduğu sağlık kurulu tarafından çalışma gücü kaybı belirlenen sigortalının raporunda "başka birisinin sürekli bakımına muhtaç" ibaresi yer alıyorsa, bu durumda malullük aylığı bağlanması için en az 10 yıldır sigortalı olma koşulu aranmamaktadır. Yani, malullük aylığı alınabilmesi için 10 yıldır sigortalı olma koşulu bütün maluller için gerekli değildir. Malul kişi eğer başka birisinin sürekli bakımına muhtaç durumda ise 10 yıldır sigortalı olma koşuluna tabi olmaksızın malullük aylığı alabilir. Ancak sağlık kurulu raporunda bu yönde bir ibare bulunmuyorsa, bu durumda sigortalının malul sayılabilmesi için hem 5 yıl ödenmiş priminin olması, hem de en az 10 yıldır sigortalı olması gerekir.

ENGELLİ EMEKLİLİĞİ NEDİR?

Malulen emekli olamayan bir kişi engelli hakkıyla emekli olabilir. Malulen emeklilikte sigortalılık süresi ve prim koşulunu yerine getiremeyen kişiler, engellilik tespiti yaptırarak engelli emekliliğinden yararlanabilirler. Engelliler, engellilik oranı ve ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre emeklilikte farklı koşullara tabidirler.