Borçlanarak emekli olunur mu? Ne zaman ve nasıl erken emekli olunabilir?

Uzun süredir çalışma hayatında olan pek çok kişini hayali erken emeklilik. Çalışanlar zaman zaman emeklilik tarihi ile ilgili hesaplamalar yapıyor. Erken emekliliğin olup olmadığı ise çoğu kişinin merak ettiği konuların başında geliyor. Bazı durumlarda çalışanlar erken emekli olabiliyor. En önemli kriterlerin başında da sigorta başlangıç tarihi geliyor. Prim gün sayısının da önemli olduğu bu süreçte yaş dışında bazı özel durumlar da erken emekliliğin kapısını aralayabiliyor.

ERKEN EMEKLİLİK MÜMKÜN MÜ?

Erken emeklilikten yararlanmak için de birkaç şartın yerine getirilmesi gerekiyor. Bunlardan birincisi çalışma yılı, diğeri Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ödenen prim gün sayısı. Diğer çalışanlara göre engelli kişilerde emeklilik için yaş şartı aranmıyor. Emeklilik şartları da engellilik derecesine göre değişiyor. Ayrıca sağlık raporu ve engellilik raporu da gerekli belgeler. Engellilerin emekliliğinde Ekim 2008 tarihi önemli bir tarih. Bu tarihten önce işe başlayanların emeklilik şartları farklı, bu tarihten sonra işe başlayanların ise farklı.

YAŞ ŞARTI OLMADAN EMEKLİ OLUNABİLİR Mİ?

Emeklilik için Sağlık Kurulu tarafından verilen rapora göre engellilik oranının en az yüzde 40 olması gerekiyor. Engellilik durumunun yüzde 40 ve üzeri olması durumlarında emeklilik için gerekli prim gün sayısı değişiyor. Emeklilik şartlarını madde madde sıralayayım.

- Yüzde 80 ve üzeri engeli olanlar hangi yılda sigortalı olarak işe başlarlarsa başlasınlar 15 yıl çalışmaları ve 3600 gün prim ödemeleri halinde emekliliğe hak kazanıyorlar.

- Yüzde 60 ile yüzde 79 arası engelli olanlarda ise çalışma yılına ve ödenen prime göre emeklilik şartları değişiyor. Bu durumda olan çalışanlar ilk sigortalılıkları 1991 ve öncesi ise 15 yıl çalışıp 3600 gün prim ödeyerek emekli olabiliyor.

- 1991-1994 arası işe başlayanlar ise 15 yıl çalışıp, 3680 gün prim ödemeleri halinde emekliliğe hak kazanıyor.

- 1994-1997 arası ilk sigortalı olanlar ise 16 yıl çalışıp, 4 ay 3760 gün prim ödemeleri halinde emekli olabiliyor.

- 1997-2000 arası işe başlayanların 17 yıl çalışıp, 3840 gün prim ödemeleri gerekiyor.

- 2000-2003 arası sigortalı olanların ise emeklilik için 17 yıl çalışıp, 8 ay ve 3920 prim ödemeleri gerekiyor.

- 2003 ve sonrası işe girenler ise 18 yıl çalışıp, 4000 prim gün ile emekli olabiliyor.

ÇALIŞMA GÜCÜNDE KAYIP VARSA ERKEN EMEKLİ OLUNABİLİR Mİ?

Çalışma gücündeki kayıp yüzde 50-59 arası olanlar hangi yılda sigortalı olurlarsa olsunlar 16 yıl çalışmaları halinde emekliliğe hak kazanıyorlar ancak işe giriş tarihine göre ödenmesi gereken prim gün sayısı 3700 gün ile 4320 gün arasında değişiyor. Şöyle ki; sigortaya başlangıç yılı 2008 olanlar 3700 gün, 2009 yılında olanlar 3800 gün, 2010 yılında olanlar 3900 gün, 2011 yılında olanlar 4000 gün, 2012 yılında olanlar 4100 gün, 2013 yılında olanlar 4200 gün, 2014 yılında olanlar 4300 gün ve ilk sigortalı olunan tarih 2015 ve sonrası olanlar 4320 gün prim ödemeleri halin emekliliğe hak kazanıyor.

BORÇLANARAK EMEKLİ OLUNABİLİR Mİ?

Posta Gazetesi sosyal güvenlik yazarı Ekrem Sarısu, okuyucularından gelen erken emeklilik ile ilgili soruları yanıtladı.

SORU: 1981 doğumlu eşimin SSK girişi Ekim 2009’da oldu. 2000 gün prim ödemesi var. Ne zaman ve nasıl erken emekli olabilir? Borçlanma yapabilir mi? Cemallettin İPTAŞ

CEVAP: Eşiniz en geç 1 Ocak 2036’ya kadar 5200 gün daha prim ödeyerek toplam primini 7200 güne tamamlaması şartıyla, 58 yaşı dolduracağı tarihte emekli olabilir. Ayrıca 2700 gün daha prim yatırarak primini 4700 güne tamamlayıp 61 yaşı dolduracağı tarihte emekli olması da mümkün. Eşinizin Ekim 2009’dan sonra doğum ve doğumları varsa, doğum sonrasındaki iki yıl içindeki prim ödenmeyen günleri borçlanma hakkı bulunuyor. Söz konusu iki yıllık sürelerde prim ödemesi yoksa ve doğumlar arasında iki yıl süre varsa, doğum borçlanması yoluyla; bir doğum için 720 gün, iki doğum için 1440 gün, üç doğum için 2160 gün kazanabilir. Maalesef bunun dışında eşiniz borçlanarak emekli olamaz.

GÖREVDE ENGELLİ OLAN MEMURA ERKEN EMEKLİLİK MÜMKÜN MÜ?

Soru: Emekli Sandığı’na tabi memur görevdeyken engelli duruma düşerse erken emekli olabilir mi? ŞAHİN

Cevap: Emekli Sandığı’na tabi memurlardan göreve başlamadan önce en az yüzde 40 engelli olanların 15 yıl hizmet süresiyle emekli olmaları mümkünken, 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihine kadar görevdeyken çalışma gücünü kaybedenlerin erken emeklilik hakları bulunmamaktaydı (malulen emeklilik hariç). 5510 sayılı Kanun’un geçici 4’üncü maddesinde yapılan düzenleme ile Emekli Sandığı’na tabi memurlara da görevdeyken çalışma gücü kaybına uğramaları halinde erken emeklilik hakkı verildi. Bu düzenleme kapsamında görevdeyken yüzde 40-49 arasında çalışma gücü kaybına uğrayanlar 18 tam yıl hizmet süresi, yüzde 50-59 arasında çalışma gücü kaybına uğrayanlar ise 16 tam yıl hizmet süresi koşulu ile yaş şartı aranmadan emekli olabilmektedir.

SGK SAĞLIK KURULU KARAR VERİRSE EMEKLİ OLURSUNUZ

SORU: 25 Şubat 1977 doğumluyum. 1998’de 90 gün SSK primi ödedim. 19 Ocak 2000’de memur oldum. Memuriyetten önce kısa dönem olarak 6 ay askerlik yaptım. Askerliğimi borçlanmadım. Emeklilik yaşım ne olur? Askerliğimi borçlanırsam emekliliğimi öne çeker mi? Mustafa MELİH

CEVAP: Emekli Sandığı’nda emekli olmak için 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Hizmet sürenizi 25 tam yıla (9000 güne) tamamlamanız şartıyla 60 yaşı dolduracağınız 25 Şubat 2037’de emekli olabilirsiniz. Askerliğinizin 5 ayını borçlanırsanız emeklilik yaşınız 58’e düşer. Hizmet sürenizi 25 tam yıla (9000 güne) tamamlamanız şartıyla 58 yaşı dolduracağınız 25 Şubat 2035 tarihinde emekli olabilirsiniz.