Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) yeni dönem! 45 yaş kararı...
Bireysel Bireysel Emeklilik Sistemi(BES) ile ilgili son dakika açıklaması! Devlet katkısı yüzde 30 oranına çıkarılacak. Örneğin BES’e aylık 1.000 lira yatıran bir kişi için bugün devlet, aylık 250 lira katkı yapıyor. Yasa çıktıktan sonra 1.000 lira yatıran kişiye devlet aylık 300 lira, yıllık da 3.600 lira katkı koyacak. Yeni düzenleme ile otomatik katılımdaki 45 yaş sınırı nihayet kalkıyor. Bununla ilgili yasa tasarısı komisyonlardan geçti ve Meclis’e geldi. Bir-iki gün içinde de tasarı yasalaşacak. İşte BES ile ilgili merak edilen tüm gelişmeler...
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili milat sayılacak değişiklikler içeriyor. Öyle ki, tasarı yasalaştığında, artık BES’ten çıkılamayacak. BES’te devlet katkısının artırılmasından sistemdeki katılımcılara kısmi çekiş hakkı tanınmasına, 45 yaş sınırının kaldırılmasından sisteme toplu para ödeyenlere yeni imkanlar getirilmesine kadar birçok değişiklik geliyor. Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) yapılacak düzenlemelerden belki de en önemlisi devlet katkısının yüzde 25’ten, yüzde 30’a çıkarılıyor olması. Bununla ilgili yasa tasarısı komisyonlardan geçti ve Meclis’e geldi. Bir-iki gün içinde de tasarı yasalaşacak ve yasa çıktıktan sonra artık BES’e devlet katkısı tutarı yüzde 30 olacak. Hürriyet'ten Noyan Doğan'ın haberine göre; peki, yüzde 30’luk katkıdan kimler yararlanacak, katılımcılara nasıl yansıyacak? İşte, BES’te yeni devlet katkısı hakkında tüm merak edilenler.
Devlet katkısının yüzde 30’a çıkarılması katılımcılara nasıl yansıyacak?
BES’e aylık 1.000 lira yatıran bir kişi için bugün devlet, aylık 250 lira katkı yapıyor. Yasa çıktıktan sonra 1.000 lira yatıran kişiye devlet aylık 300 lira, yıllık da 3.600 lira katkı koyacak.
Yüzde 30 devlet katkısından kimler yararlanacak?
Sistemdeki katılımcılar bugüne kadar ödedikleri katkı paylarına yüzde 25 devlet katkısı alıyorlardı, yasa çıktıktan sonra tüm katılımcılar yüzde 30 devlet katkısı alacaklar. Eğer katkı paylarını kredi kartı ile ödüyorsanız ya da BES ödemeleriniz kredi kartından otomatik çekiliyorsa, katkı payı 30 gün sonra hesaba geçtiğinden ve devlet katkısı da fiziken hesaba yatan para üzerinden hesaplandığından devlet katkısı yüzde 30 olacak. Örneğin, ocak başında kartınızdan BES ödemesi çekildi, 30 gün sonra hesaba geçeceğinden yüzde 30 katkı hakkından yararlanabileceksiniz.
Sisteme peşin para ödeyenler de yüzde 30 devlet katkısı alacak mı?
Yasa çıktından sonra peşin ödeyenler yüzde 30 katkıdan yararlanacak. Ancak yasa çıkmadan önce sisteme peşin para yatıranlar yüzde 25 katkı alacak. Örneğin, 2021’in aralık ayında ya da bu yılın ocak ayının başında BES’e peşin katkı payı yatırdıysanız devlet katkısı yüzde 25 olacak.
Devlet katkısının üst sınırı ne oldu?
BES katılımcılarının devlet katkısından yararlanacağı üst sınır hem asgari ücretle hem de katkının yüzde 30 çıkması ile değişti. BES’te en yüksek yararlanacağınız devlet katkısı tutarı, yıllık brüt asgari ücret toplamının yüzde 30’u ile sınırlı. Bu yıl asgari ücretin brüt aylık tutarı 5 bin lira, yıllık da 60 bin lira oldu. Buna göre de bu yıl yararlanacağınız en yüksek devlet katkısı tutarı 18 bin lira. Sisteme 2022 yılında 60 bin lira katkı payı öderseniz devlet de hesabınıza 18 bin lira yatıracak.
Eşim ve çocuklarım için de ayrı ayrı yüzde 30 alabilir miyim?
Alabilirsiniz. Eşinizin BES’i varsa eşiniz de 2022 yılında 18 bin liraya kadar devlet katkısı alabilecek. Yeni uygulama ile artık 18 yaş altı çocuklara da kendi adlarına BES yaptırılabiliyor. Bu durumda çocuğunuz da ayrıca yıllık 18 bin liralık devlet katkısı alabilecek. Böylece üç kişilik bir ailenin en yüksek yararlanacağı toplam devlet katkısı tutarı 54 bin lira olacak. Tabi bu en yüksek devlet katkısı tutarı. Örneğin, BES’e, eşiniz, çocuğunuz ve kendiniz için ayrı ayrı 500 lira yatırıyorsanız; ayrı ayrı 150 liradan toplam aylık 450 lira, yıllık da 5.400 lira devlet katkısı alacaksınız. Hatta hem kendi BES’iniz varsa ve bir de işverenleri tarafından çalışanların BES’e dahil edildiği otomatik katılım sistemindeyseniz (otomatik BES); kendi BES’iniz için yüzde 30, otomatik BES’iniz için de yüzde 30 devlet katkısı alabileceksiniz. Burada da devlet katkısından yararlanma üst limiti yine ayrı ayrı 18 bin lira. Eşiniz de çalışıyorsa ve otomatik BES’teyse, eşiniz de ayrıca yüzde 30 katkıdan yararlanacak. Daha açık şöyle anlatayım. Üç kişilik bir aile düşünün, anne-baba çalışıyorsa ve hem gönüllü hem de otomatik BES’leri varsa, çocuk için de BES yaptırılmışsa; devletin bu aile için ödeyeceği en yüksek devlet katkısı tutarı 90 bin liraya kadar çıkıyor.
Sisteme peşin ödeme yapanların devlet katkısı farklı olacak mı?
Sisteme peşin katkı payı ödeyenler için yeni düzenleme ile bir ayrıcalık getiriliyor. Diyelim ki, sisteme 100 bin lira yatırdınız. Bugün için bunun 60 bin lirasından yararlanabiliyorsunuz ve devlet 18 bin lira katkı yapıyor; kalan 40 bin lira ise devlet katkısına konu olamıyor. Yasa çıktıktan sonra kalan o, 40 bin lira, gelecek yıla aktarılacak ve bundan da yüzde 30, yani 12 bin lira, katkı alabileceksiniz. Öyle ki, gelecek yıl sisteme hiçbir ödeme yapmasanız bile 12 bin lira devlet katkısı hakkınız olacak.
Bir kısmı çekilebilecek...
Tabi, bu işin iyi bir tarafı daha var. Yeni Düzenleme ile BES, bir anlamda sadece emeklilik için birikim yapmaktan çıkıyor; konut alımı, evlilik, eğitim gibi ileride ihtiyaç duyulacak durumlar için de kullanılabilecek tasarruf sistemi haline geliyor. Böylece BES’e yönelik, ‘kim bekleyecek 56 yaşına kadar?’ söylemi de artık karşılık bulmayacak. Hangi şartlarda ve hangi durumlarda kısmi çekiş yapılabileceğinin detayları ise tasarı yasalaştıktan sonra Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) belirleyecek.
BES krediye teminat olacak
Bireysel emeklilikteki düzenlemeler bu kadarla da sınırlı değil. Katılımcıların talebi halinde BES’teki sözleşmelerin temlik edilmesine de imkân tanınıyor. Peki, bu ne demek? En basit haliyle katılımcılar BES sözleşmelerini teminat olarak gösterip, bankalardan kredi kullanabilecek. Mesela, nakde ihtiyacınız var, kısmi çekiş hakkı olsa da BES’teki birikiminize dokunmak istemiyorsunuz ve kredi ile ihtiyacınızı karşılayabile-ceksiniz. BES sözleşmenizi teminat olarak gösterip, kredi kullanabilecek-siniz. Şunu da belirteyim, bu uygulama ile, bankalar ile emeklilik şirketleri işbirliğine gidip, BES’i olan vatandaşa, uygun faizli kredi imkânı bile sağlayabilir.
45 yaş sınırı kalkıyor
Ekonomi paketinde BES’e yönelik önemli düzenlemelerden biri de otomatik katılım sistemine yönelik. Malum, 2017 yılında 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından BES’e dahil edilmesine imkan tanındı ve otomatik BES ya da bir başka adıyla Otomatik Katılım Sistemi başladı. O dönemde birçok yazımda 45 yaş sınırlamasına karşı çıkmış, otomatik BES’in tüm çalışanları kapsaması gerektiğini söylemiştim. Yeni düzenleme ile otomatik katılımdaki 45 yaş sınırı nihayet kalkıyor. Yasa çıktıktan sonra yaş şartı olmadan tüm çalışanlar işverenleri tarafından BES’e dahil edilebilecek. Daha önce yaş sınırı nedeniyle sisteme giremeyenler de bu sayede girebilecek.
Toplu para ödeyene avantaj
BES’e yönelik yasa tasarısında bir düzenleme daha var; o da sisteme toplu ödeme yapanları kapsıyor. Buna göre, toplu para ödeyenlerin devlet katkısını aşan tutarı, sonraki yıllara aktarılabilecek. Şöyle anlatayım. Malum, BES’te, bir yıl içinde alınacak en yüksek devlet katkısı tutarı o yıldaki brüt Asgari Ücret hesabının toplamını aşamıyor. Mevcut durumda aşan tutar için herhangi bir uygulama yapılamıyor. Yeni yasa çıktığında, diyelim ki, 2022’de sisteme ödediğiniz toplu para devlet katkısı tutarını aştı; işte aşan kısmını 2023’ün ya da 2024’ün devlet katkısı hesaplamasına ve ödemesine aktarılabilecek.
