Emekli maaşları 890 lira düşük olur, çünkü...

Binlerce kişi merak ediyordu. Tek tek açıklandı. Teknokent ve teknoparklarda çalışan araştırma geliştirme, tasarım ve destek personeline kötü haberi bir soru üzerine Habertürk'ten Ahmet Kıvanç verdi... "Ben teknokentte çalışmaktayım. Vergi indiriminden dolayı maaşımı net almaktayım. Brüt maaşımızın SGK'da normale göre düşük görünmesi ileride emekli olduğumuzda daha düşük emekli maaşı almamıza neden olabilir mi? Örnek olarak 10.000 TL net maaş almaktayım, teknokent çalışanı olduğum için SGK’da brüt 12.000 civarı görünmekte. Normalde teknokent harici çalışmış olsaydım brüt maaşım 16.000 civarı görünecekti. Bu yüzden emekli maaşını daha düşük mü alırım?" diye gelen soruya Kıvaç şu yanıtı verdi:

AR-GE personeli olarak çalışanlar için iki farklı vergi teşviki uygulanıyor.Teknokentlerde çalışanlar 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’a, teknokent dışındakiler ise 5746 Sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’a tabidir.Her ikisinde de net ücret uygulaması vardır, fakat aynı ücretle çalıştıkları halde prime esas kazançları farklıdır. Emekli aylığının hesabında prime esas kazanç dikkate alınır. 4691 Sayılı Kanun’a tabi olanlar, emekli aylığı bakımından olumsuz etkilenmektedir.

5746 ve 4691 sayılı kanunlar kapsamında net ücret alan sigortalıların prime esas kazançlarının nasıl hesaplanacağı, SGK’nın 18 Haziran 2020 tarihinde yayımlanan 2020/20 Sayılı Genelge’de açıklanmıştır.

Genelgeye göre, 5746 Sayılı Kanun kapsamında AR-GE, tasarım ve destek personelinin araştırma geliştirme, yenilik veya tasarım faaliyeti kapsamındaki kazançları üzerinden gelir vergisi hesaplanıyor ancak hesaplanan bu tutar muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indiriliyor.

5746’ya göre AR-GE çalışanları için net ücretten brüt ücret hesaplama şöyle yapılıyor:

Net ücret: 8000 TL

Sigorta primi işçi payı (% 14): 1.566,63

İşsizlik sigortası primi işçi payı (% 1): 111,90

Gelir vergisi matrahı: 9.511,69

Gelir vergisi (% 15): 1.426,75

Damga vergisi: 84,93

Brüt ücret (Prime esas kazanç): 11.190,22 TL

(Not: Hesaplamada vergi dilimi yüzde 15 olarak dikkate alınmış, asgari geçim indirimi gözönünde bulundurulmamıştır.)

4691 Sayılı Kanun kapsamında teknoloji geliştirme bölgesinde (Teknopark ya da teknokent) çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, 31 Aralık 2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesna olduğundan herhangi bir vergi kesintisi yapılmıyor. Bu nedenle, 4691 kapsamında net ücret sistemine göre çalıştırılanların brüt ücretleri, yani prime esas kazançları hesaplanırken gelir vergisi ve damga vergisi dikkate alınmıyor.

4691’e göre AR-GE çalışanı için net ücretten brüt ücret hesaplaması şöyledir:

Net ücret: 8000 TL

Sigorta primi işçi payı (% 14): 1.317,65

İşsizlik sigortası primi işçi payı (% 1): 94,12

Gelir vergisi matrahı: 0

Gelir vergisi: 0

Damga vergisi: 0

Brüt ücret (Prime esas kazanç): 9.411,76 TL

NET ÜCRETİ AYNI OLAN AR-GE’CİLERİN EMEKLİ AYLIĞI FARKLI

Bu örnekler doğrudan SGK’nın genelgesinden alınmıştır. Örneklerdeki kişilerin 25 yıl boyunca aynı ücretle çalıştıklarını ve diğer koşulların sabit kaldığını varsayarsak, 4691’e göre çalışanın emekli aylığı 4.705 TL olurken, 5746’ya göre çalışanın emekli aylığı 5.595 TL olur. Teknokent ve teknoparklardaki AR-GE çalışanlarının emekli aylığını olumsuz etkileyen bu durumun düzeltilmesi için kanun değişikliği gerekir.Bordroları 4691’e göre düzenlenen çalışanların kıdem tazminatı konusunda da kayıpları söz konusu olabilir. Kıdem tazminatı brüt ücret üzerinden ödenir. Her bir yıla karşılık, bir aylık brüt ücret tutarında kıdem tazminatı hesaplanır. İş ilişkisi sona erdiğinde kıdem tazminatı tutarı konusunda anlaşmazlık yaşanmaması için, iş sözleşmesi imzalanırken söz konusu AR-GE personelinin kıdem tazminatının gerçek brüt tutar üzerinden hesaplanacağına dair hüküm konulmasında yarar vardır.